ĐBQH Lã Thanh TânGiải quyết triệt để hơn việc định giá đất và chênh lệch so với giá thị trường

Đối với dự thảo Nghị quyết quy định một số cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai, Phó Trưởng Đoàn ĐBQH chuyên trách thành phố Hải Phòng Lã Thanh Tân cho rằng: vấn đề định giá đất và chênh lệch so với giá thị trường dù đã được làm rõ trách nhiệm giữa cơ quan định giá và cơ quan thẩm định giá, xong vẫn chưa được giải quyết triệt để. Dự thảo cũng chưa có cơ chế đủ mạnh xử lý khoảng cách giữa giá đất cụ thể và dữ liệu thị trường...

Những hạn chế này khiến các khâu bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và tính tiền sử dụng đất tiếp tục đối mặt nguy cơ thiếu minh bạch, rất dễ phát sinh khiếu kiện, cần được xem xét làm rõ.

Hoàn thiện để có cách hiểu rõ ràng, thống nhất

- Về các trường hợp thu hồi đất tại Điều 3, nội dung thu hút sự quan tâm của đông đảo cử tri là quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và quy định chuyển tiếp đối với thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, quan điểm của ông đối với các nội dung trong dự thảo như thế nào?

ĐBQH Lã Thanh Tân phát biểu ý kiến tại hội trường Kỳ họp thứ Mười, Quốc hội Khóa XV

- Về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư tại khoản 7, theo tôi, 2 phương án bồi thường tại khoản 7 Điều 3 nêu ra cơ chế xử lý chênh lệch giữa giá thỏa thuận và giá Nhà nước, nhưng chưa giải thích rõ cách xác định “mức trung bình của giá đất đã thỏa thuận”, thời điểm chốt giá, cũng như phương thức kiểm chứng các giao dịch thỏa thuận nhằm tránh tình trạng nâng giá, đề nghị nghiên cứu làm rõ vấn đề này.

Tại điểm a khoản 13 quy định chuyển tiếp đối với thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư: “Trường hợp đã có quyết định thu hồi đất và quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trước ngày Nghị quyết này có hiệu lực thi hành nhưng chưa thực hiện thì tiếp tục thực hiện phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đã phê duyệt”.

Quy định nêu trên dẫn đến cách hiểu không thống nhất trong trường hợp: Quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư chưa đúng hoặc chưa đầy đủ theo quy định thì việc phê duyệt điều chỉnh, bổ sung phương án bồi thường, hỗ trợ thực hiện theo quy định tại thời điểm phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trước đó; hay thực hiện theo quy định tại thời điểm phê duyệt điều chỉnh, bổ sung phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Vì vậy, cần xem xét, hoàn thiện quy định nêu trên để có cách hiểu rõ ràng, thống nhất.

Rõ trách nhiệm pháp lý khi kết quả định giá gây thiệt hại

- Quy định về Định giá đất trong Điều 6 cũng là nội dung thu hút sự quan tâm của đông đảo cử tri và Nhân dân, ông có đề xuất gì khi nghiên cứu dự thảo không?

- Trên thực tế, cơ chế xác định giá đất vẫn phụ thuộc lớn vào bảng giá đất và hệ số điều chỉnh - những công cụ thường thấp hơn nhiều so với giá giao dịch thực tế tại nhiều địa phương, dẫn đến sai lệch đáng kể. Dự thảo cũng chưa có cơ chế đủ mạnh để xử lý khoảng cách giữa giá đất cụ thể và dữ liệu thị trường; đồng thời, chưa xác định rõ trách nhiệm pháp lý khi kết quả định giá gây thiệt hại cho ngân sách hoặc cho người dân. Những hạn chế này khiến các khâu bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và tính tiền sử dụng đất tiếp tục đối mặt nguy cơ thiếu minh bạch và rất dễ phát sinh khiếu kiện. Đề nghị xem xét làm rõ.

Bên cạnh đó, quy định tại khoản 3, Điều 7 về bảng giá đất, yêu cầu các địa phương ban hành bảng giá đất và áp dụng từ ngày 1/1/2026. Tuy nhiên, thực tế cho thấy nhiều tỉnh, thành chưa hoàn tất việc xây dựng cơ sở dữ liệu, thu thập thông tin giá đất hoặc chuẩn bị đầy đủ nguồn lực xây dựng bảng giá mới theo phương pháp thị trường. Điều này dẫn đến nguy cơ chậm ban hành bảng giá đất, kéo theo hệ quả trực tiếp là ách tắc toàn bộ các giao dịch liên quan đến đất đai như giao đất, cho thuê đất, tính tiền sử dụng đất, cấp giấy chứng nhận, bồi thường khi thu hồi đất.

Dự thảo chưa có quy định cơ chế xử lý tạm thời trong trường hợp địa phương chưa kịp ban hành bảng giá đúng hạn, cũng như chưa xác định rõ trách nhiệm và chế tài đối với cơ quan chậm ban hành. Điều này có thể làm phát sinh khoảng trống pháp lý và gây lúng túng trong tổ chức thực hiện.

- Xin trân trọng cảm ơn ông!

Dự thảo Nghị quyết chưa có quy định rõ cách thức xử lý các dự án đang triển khai theo Luật Đất đai 2013 khi chuyển sang áp dụng Luật 2024, bao gồm cả những hồ sơ đang thẩm định dở dang về bồi thường, thu hồi đất và giá đất, để xác định quy trình nào sẽ được áp dụng và cơ quan nào chịu trách nhiệm chính trong từng trường hợp. Việc thiếu hướng dẫn chuyển tiếp dễ dẫn đến tình trạng mỗi địa phương hiểu và xử lý khác nhau, kéo theo nguy cơ đình trệ thủ tục hoặc phát sinh tranh chấp. Đề nghị Chính phủ bổ sung một điều khoản riêng về quy định chuyển tiếp nhằm làm rõ trách nhiệm, trình tự và cách thức giải quyết các tình huống phát sinh trong giai đoạn giao thời, bảo đảm không tạo ra “khoảng trống” pháp lý và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người dân, doanh nghiệp cũng như cơ quan nhà nước.

Nguồn: https://daibieunhandan.vn/dbqh-la-thanh-tan-giai-quyet-triet-de-hon-viec-dinh-gia-dat-va-chenh-lech-so-voi-gia-thi-truong-10398101.html