“Đời gió bụi” của Nguyễn Phan Quế Mai: Sự trở về đầy ấn tượng

Nhân dịp này, Công ty Văn hóa và Truyền thông Nhã Nam phối hợp Nhà xuất bản Phụ nữ Việt Nam tổ chức chuỗi sự kiện ra mắt và giao lưu với tác giả tại Hà Nội (12/12/2025) và Thành phố Hồ Chí Minh (14/12/2025).

Nguyễn Phan Quế Mai là một trong những gương mặt tiêu biểu của văn học Việt Nam đương đại trên văn đàn quốc tế. Sau thành công vang dội của tiểu thuyết “The Mountains Sing”, tác phẩm thứ hai viết bằng tiếng Anh của chị là “Dust Child” tiếp tục tạo dấu ấn mạnh mẽ khi được dịch ra hơn 15 ngôn ngữ và xuất bản tại 20 quốc gia, giành nhiều giải thưởng và vinh danh quan trọng như: Giải Tiểu thuyết lịch sử xuất sắc năm 2023 do bạn đọc tạp chí She Reads bình chọn, lọt vào vòng chung khảo Giải thưởng Dayton vì Hòa bình và năm nay được vinh danh là tiểu thuyết nước ngoài xuất sắc tại Hội chợ sách Créteil en poche (Paris, Pháp).

Nhà văn, nhà thơ, dịch giả Nguyễn Phan Quế Mai.

Tại buổi ra mắt “Đời gió bụi” ở Hà Nội sáng 12/12, tác giả Nguyễn Phan Quế Mai cho biết, khát vọng từ lâu của mình là đưa cuốn tiểu thuyết trở về với độc giả Việt Nam. Sau khi sách được xuất bản bằng tiếng Anh hai năm trước, chị từng thử tự dịch sang tiếng Việt nhưng chưa thực sự hài lòng. Vì vậy, nhà văn đã phối hợp cùng dịch giả Thiên Nga để hoàn thiện bản chuyển ngữ, đồng thời chỉnh sửa, viết lại một số chi tiết nhằm tạo nên giọng văn bay bổng, giàu cảm xúc và gần gũi hơn với bạn đọc trong nước. Việc lựa chọn nhan đề “Đời gió bụi” thay cho “Bụi đời” cũng thể hiện tinh thần bao dung, đề cao tính người và khát vọng sống mà tác giả gửi gắm.

“Đời gió bụi” là cuốn tiểu thuyết viết về số phận những người con lai Mỹ-Việt trong chiến tranh và những tổn thương kéo dài của thời hậu chiến. Tác phẩm được khởi nguồn từ bài báo “Tiếng gọi của quá khứ” mà Nguyễn Phan Quế Mai viết năm 2015, dựa trên các cuộc phỏng vấn với những cựu binh Mỹ từng có con với phụ nữ Việt Nam khi tham chiến. Những câu chuyện đoàn tụ sau hơn bốn thập niên vừa mang lại hạnh phúc, vừa phơi lộ những nỗi đau dai dẳng mà chiến tranh để lại, trở thành động lực để chị tiếp tục một dự án nghiên cứu sâu về trải nghiệm của người con lai tại Việt Nam và chuyển hóa thành tiểu thuyết.

Dù được xây dựng từ nhiều tư liệu và câu chuyện có thật, “Đời gió bụi” vẫn là một tác phẩm hư cấu, kết tinh từ trí tưởng tượng và sự thấu cảm sâu sắc của nhà văn. Tác phẩm đan xen giữa quá khứ và hiện tại qua nhiều tuyến nhân vật: Phong - người đàn ông lai Mỹ-Việt bị bỏ rơi từ nhỏ, lớn lên trong sự kỳ thị và khát khao tìm lại cội nguồn; hai chị em Trang và Quỳnh từ vùng quê Kiên Giang lên Sài Gòn mưu sinh trong những năm tháng chiến tranh khốc liệt; mối tình giữa Trang và Dan - phi công trực thăng người Mỹ cùng cuộc trở lại Việt Nam đầy ám ảnh sau chiến tranh…

"Đời gió bụi" được dịch ra hơn 15 ngôn ngữ và xuất bản tại 20 quốc gia, giành nhiều giải thưởng và vinh danh quan trọng.

Với giọng văn giàu chất thơ, đậm tính nhân văn, tác giả dẫn dắt người đọc đi qua những mảnh đời nghèo khó nhưng chan chứa tình người: từ căn chòi lợp lá dừa khô nơi miền quê Kiên Giang, đến tình yêu thương âm thầm của sơ Nhã - người đã cưu mang, nuôi dạy Phong và trao cho anh chuỗi mân côi như một điểm tựa tinh thần trước lúc qua đời. Chính những chi tiết đời thường ấy đã làm nên sức lay động bền bỉ của tác phẩm.

Sự ra mắt "Đời gió bụi" không chỉ là một sự kiện văn học, mà còn là cuộc trở về đầy ý nghĩa của một tác phẩm mang tinh thần nhân bản sâu sắc, góp thêm tiếng nói cảm thông, hòa giải và chữa lành những vết thương chiến tranh trong đời sống đương đại.

Nguyễn Phan Quế Mai sinh năm 1973 tại Ninh Bình, lớn lên ở Bạc Liêu (nay là Cà Mau), là nhà văn, nhà thơ, nhà báo và dịch giả. Chị có nhiều bài thơ được phổ nhạc, trong đó nổi bật là ca khúc “Tổ quốc gọi tên mình”. Hai tiểu thuyết viết bằng tiếng Anh của chị đều nằm trong danh sách bán chạy toàn cầu, được dịch sang hơn 25 ngôn ngữ. Ngoài hoạt động sáng tác, chị còn tích cực đóng góp trong lĩnh vực giáo dục và phát triển, từng được Forbes Việt Nam vinh danh là một trong 20 phụ nữ truyền cảm hứng năm 2021.

Thanh Thảo

Nguồn: https://nhandan.vn/doi-gio-bui-cua-nguyen-phan-que-mai-su-tro-ve-day-an-tuong-post930016.html