Dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi):Mở rộng không gian cho kinh tế báo chí phát triển

Các Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá cao việc dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi) đã bổ sung nhiều quy định mới, nhất là về kinh tế báo chí và hoạt động báo chí trên không gian mạng. Đồng thời, đề nghị cần quy định cụ thể, khả thi hơn về các chính sách hỗ trợ phát triển, làm rõ nguồn lực và cơ chế tài chính để thực hiện cơ chế đặt hàng, đấu thầu, giao nhiệm vụ…, qua đó mở rộng không gian cho kinh tế báo chí phát triển.

Phải rõ địa vị pháp lý, tính chất hoạt động của tạp chí khoa học

Theo Tờ trình của Chính phủ, dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi) đã bổ sung các quy định về vị trí báo chí, về hoạt động báo chí trên không gian mạng, cũng như đưa ra các nguyên tắc về mô hình hoạt động, kinh tế báo chí… để phát triển báo chí trong bối cảnh sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, đáp ứng yêu cầu thông tin, tuyên truyền trong kỷ nguyên mới.

Và, cùng với các quy định về phát triển báo chí, dự thảo luật cũng bổ sung quy định quản lý chặt chẽ hoạt động báo chí, bảo đảm hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả trong công tác quản lý.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu

Đánh giá cao Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã rất công phu trong quá trình soạn thảo dự thảo luật, so với Luật Báo chí hiện hành gồm 6 chương 61 điều thì dự thảo luật còn 4 chương, 50 điều (giảm 2 chương, 11 điều). Để hoàn thiện dự thảo Luật, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị, cần xem xét bảo đảm tính thống nhất, khả thi của hệ thống pháp luật, nhất là các quy định của dự thảo Luật với các luật liên quan; bảo đảm yêu cầu tăng cường quản lý và phát triển các loại hình truyền thông, thông tin trên nền tảng số. Có cơ chế phù hợp để phát triển sự nghiệp báo chí cách mạng, tăng cường sự hiện diện của báo chí cách mạng trên các nền tảng mạng xã hội.

Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị, cần tăng cường trách nhiệm của cơ quan chủ quản, người đứng đầu; có giải pháp hiệu quả để chấn chỉnh, xử lý kịp thời, nghiêm minh các sai phạm, nhất là những sai phạm trên môi trường mạng; phát triển cơ quan, tập đoàn báo chí chủ lực quốc gia có vai trò định hướng thông tin… “Thực hiện tốt công tác thông tin, tuyên truyền, tạo đồng thuận, niềm tin xã hội, khơi dậy khát vọng phát triển Việt Nam hùng cường, thịnh vượng và cổ vũ các mô hình hay, cách làm sáng tạo, gương người tốt, việc tốt”, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Quang cảnh phiên họp

Về nội dung cụ thể, Chủ tịch Quốc hội hoan nghênh tại điểm b, khoản 1, Điều 17 của dự thảo Luật đã quy định tổ chức khoa học công nghệ được tổ chức theo hình thức viện hàn lâm, viện theo quy định của Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo được cấp giấy phép hoạt động tạp chí khoa học. Bởi, quy định này sẽ tạo thuận lợi cho các tổ chức về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo công bố kết quả nghiên cứu khoa học và công nghệ, góp phần phát triển khoa học, công nghệ theo tinh thần Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Tuy nhiên, Chủ tịch Quốc hội chỉ rõ, cần tiếp tục hoàn thiện các quy định về loại hình tạp chí khoa học trong dự thảo Luật để rõ về địa vị pháp lý, tính chất hoạt động, cũng như những vấn đề đặc thù liên quan như: về mô hình hoạt động, quy trình thủ tục cấp phép hoạt động, tiêu chuẩn, thủ tục bổ nhiệm lãnh đạo cơ quan tạp chí khoa học, cơ chế tài chính...

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng phát biểu

Đối chiếu với quy định liên quan tại Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng lưu ý, quy định tại dự thảo Luật đang giới hạn hơn về việc cấp giấy phép hoạt động tạp chí khoa học đối với các tổ chức khoa học và công nghệ. Do vậy, cần rà soát, bảo đảm quy định thống nhất với Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Cân nhắc quy định mở hơn về kinh tế báo chí

Để mở rộng không gian hoạt động cho báo chí, phát triển kinh tế báo chí, dự thảo Luật quy định cơ quan báo chí được tích hợp trên báo chí hoạt động dịch vụ công và thương mại điện tử trực tuyến, bao gồm dịch vụ tài chính, ngân hàng, bảo hiểm, giáo dục, y tế và các dịch vụ tiện ích khác theo quy định pháp luật; cung cấp dịch vụ nội dung số theo yêu cầu, khai thác dữ liệu người dùng theo quy định pháp luật.

Theo quy định tại dự thảo Luật, cơ quan báo chí cũng sẽ được liên kết sản xuất nội dung, trừ nội dung về thời sự chính trị, an ninh, quốc phòng, đối ngoại để thúc đẩy cơ quan báo chí khai thác giá trị từ hoạt động liên kết phục vụ phát triển báo chí, đồng thời đảm bảo định hướng trong thông tin thời sự chính trị, an ninh, quốc phòng, đối ngoại. Dự thảo Luật giao Chính phủ quy định chi tiết về liên kết trong hoạt động báo chí, minh bạch trách nhiệm, quyền lợi của các bên khi tham gia liên kết, thúc đẩy liên kết đem lại giá trị cho phát triển báo chí.

Nhiều quy định về nguồn thu mới của cơ quan báo chí cũng đã được bổ sung trong dự thảo Luật, như: thu từ bản quyền xem tác phẩm báo chí; thu từ cho phép khai thác, sử dụng tác phẩm báo chí; thu từ liên kết trong hoạt động báo chí; thu từ cung cấp dịch vụ sự nghiệp công do cơ quan nhà nước có thẩm quyền giao nhiệm vụ, đặt hàng, đấu thầu; thu từ người có nhu cầu đăng bài nghiên cứu khoa học để có kinh phí phản biện, hoàn thiện, nâng cao chất lượng bài viết.

Nhấn mạnh “kinh tế báo chí có vai trò quan trọng với các cơ quan báo chí hiện nay”, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi tán thành dự thảo Luật đề cập đến vấn đề kinh tế báo chí, thậm chí đề xuất “phải mở hơn trong các quy định về nội dung này”.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi phát biểu

Trên cơ sở những cơ chế kinh tế cho các doanh nghiệp nhà nước, đơn vị sự nghiệp công, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính cho rằng, cơ quan chủ trì soạn thảo nên nghiên cứu và vận dụng những cơ chế này để các cơ quan báo chí có được những hoạt động kinh tế báo chí thông thoáng hơn, thống nhất với các luật liên quan.

Theo Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải, kinh tế là một khái niệm rộng, là quan hệ cung cầu, là kinh doanh. Mặt khác, nếu chỉ quy định là đơn vị sự nghiệp công lập hoặc đơn vị công thì khó hoạt động vì nhiều cơ quan báo chí tổ chức như một đơn vị kinh tế, chấp nhận vay vốn ngân hàng, kinh doanh để sản phẩm có hiệu quả và có nguồn thu để bù đắp được chi phí và làm nghĩa vụ với nhà nước.

Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải phát biểu

Do vậy, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị, cùng với quy định về nguồn thu báo chí thì dự thảo Luật cần được bổ sung thêm một số quy định về tài chính, tài sản… nhằm giúp bảo đảm quyền tự chủ cho cơ quan báo chí. Đồng thời, bổ sung quy định mang tính nguyên tắc về hoạt động huy động, cứu trợ của các cơ quan báo chí khi lũ lụt, thiên tai xảy ra.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh phát biểu kết luận tại phiên họp

Phát biểu kết luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh đề nghị, cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục quy định cụ thể, khả thi hơn về các chính sách hỗ trợ phát triển báo chí, nhất là đối với báo chí phục vụ nhiệm vụ chính trị, báo chí ở các nơi vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo và báo chí số. Đồng thời, làm rõ nguồn lực và cơ chế tài chính để thực hiện cơ chế đặt hàng, đấu thầu, giao nhiệm vụ, bảo đảm tính thống nhất với pháp luật liên quan, tránh tạo sự chồng chéo, tạo điều kiện cho cơ quan báo chí phát huy tính tự chủ, sáng tạo, song vẫn giữ vai trò định hướng của nhà nước.

Nguồn: https://daibieunhandan.vn/du-thao-luat-bao-chi-sua-doi-mo-rong-khong-gian-cho-kinh-te-bao-chi-phat-trien-10389612.html