Hồ sơ Luật Báo chí (sửa đổi) được chuẩn bị công phu, nghiêm túc

Chiều 8/10, tại phiên họp thứ 50 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, trình bày tóm tắt báo cáo thẩm tra dự án Luật Báo chí (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh cho biết, Thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội tán thành với sự cần thiết sửa đổi Luật Báo chí, nhất trí với những căn cứ, lý do được trình bày trong Tờ trình số 797TTr-CP của Chính phủ. Việc sửa đổi Luật nhằm tiếp tục thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng về xây dựng nền báo chí, truyền thông chuyên nghiệp, nhân văn và hiện đại; phù hợp với Kế hoạch số 81/KH-UBTVQH15 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Chương trình lập pháp của Quốc hội năm 2025; khắc phục những hạn chế, bất cập của Luật hiện hành và trong công tác báo chí thời gian qua.

Ủy ban nhận thấy dự án Luật Báo chí (sửa đổi) được chuẩn bị công phu, nghiêm túc; đã tiếp thu, chỉnh sửa nhiều lần trên cơ sở góp ý của các bộ, ngành, địa phương, chuyên gia, các cơ quan báo chí là đối tượng thụ hưởng và chịu sự tác động Ủy ban nhận thấy dự án Luật Báo chí (sửa đổi) được chuẩn bị công phu, nghiêm túc; đã tiếp thu, chỉnh sửa nhiều lần trên cơ sở góp ý của các bộ, ngành, địa phương, chuyên gia, các cơ quan báo chí là đối tượng thụ hưởng và chịu sự tác động của chính sách trong dự án Luật.

Hồ sơ Luật Báo chí (sửa đổi) được chuẩn bị công phu, nghiêm túc - Ảnh 1. — Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về Luật Báo chí (sửa đổi).

Về một số nội dung lớn của dự thảo luật, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh cho biết, so với Luật Báo chí hiện hành, dự thảo Luật tiếp tục phân chia báo chí thành 04 loại nhưng đã sửa đổi tên gọi của các loại hình báo chí thành báo chí in, báo chí nói, báo chí hình và báo chí điện tử.

Thường trực Ủy ban cho rằng việc sử dụng các khái niệm trên cần được nghiên cứu xem xét kỹ lưỡng để bảo đảm thống nhất với thuật ngữ chuyên ngành, mang tính phổ quát và không gây hiểu nhầm trong cách hiểu tiếng Việt.

Trong thực tiễn công tác đào tạo ngành báo chí, hành nghề và quản lý báo chí tại Việt Nam và báo chí quốc tế, các loại hình báo chí được sử dụng là: báo in, phát thanh, truyền hình, báo điện tử; đây là cách gọi có tính khoa học, được sử dụng rộng rãi, có tính ổn định cao.

Về cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện, một trong những điểm mới của dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi) là bổ sung quy định về "cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện", cho thấy tư duy quản lý nhà nước đã có bước tiếp cận với xu thế tích hợp truyền thông, báo chí trên nền tảng công nghệ hiện đại, trong bối cảnh chuyển đổi số và cạnh tranh thông tin ngày càng cao.

Có ý kiến cho rằng, ngoài 6 cơ quan báo chí trên, cần cân nhắc bổ sung cơ quan báo chí truyền thông chủ lực đa phương tiện ở một số địa phương hoặc một số đơn vị đã xây dựng được uy tín, thương hiệu từ lâu, đã có vị trí nhất định trong hoạt động báo chí; cân nhắc sửa cụm từ "cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện" thành cụm từ "cơ quan báo chí – truyền thông chủ lực đa phương tiện".

Về đối tượng được đề nghị cấp giấy phép hoạt động báo chí (khoản 1 Điều 17), hiện nay, trong một số trường hợp, hoạt động của các cơ quan báo chí trực thuộc tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp, viện nghiên cứu còn có những bất cập, gây bức xúc cho người dân, doanh nghiệp, khó khăn cho công tác quản lý nhà nước.

Theo Tờ trình của Chính phủ, "một số tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp không có kinh phí để bảo đảm cho hoạt động của tạp chí, buông lỏng quản lý để tạp chí tự hoạt động, tự trang trải chi phí và nuôi bộ máy, dẫn đến tình trạng vi phạm các quy định pháp luật về báo chí, khiếu nại, tố cáo kéo dài, thậm chí phóng viên nhũng nhiễu, bị xử lý hình sự".

Để khắc phục những tồn tại, hạn chế hiện nay, tránh việc thành lập cơ quan báo chí tràn lan, hoạt động không hiệu quả, Thường trực Uỷ ban nhất trí với cơ quan chủ trì soạn thảo về việc giao Chính phủ quy định các điều kiện cụ thể đối với tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội khi đề nghị cấp giấy phép hoạt động báo chí tại khoản 3 Điều 17, đồng thời, trong quá trình xây dựng văn bản hướng dẫn, đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu, quy định cụ thể nội dung này, bảo đảm phù hợp hơn với điều kiện thực tiễn.

Hồ sơ Luật Báo chí (sửa đổi) được chuẩn bị công phu, nghiêm túc - Ảnh 2. — Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh trình bày báo cáo thẩm tra

Về các nội dung liên quan đến "kinh tế báo chí", Thường trực Ủy ban nhất trí với các quy định nhằm tạo điều kiện cho các cơ quan báo chí có thêm nguồn thu, tăng thêm tài chính để bảo đảm và nâng cao chất lượng hoạt động, như trong dự thảo luật.

Tuy nhiên, cần tiếp tục nghiên cứu bổ sung làm rõ hơn khái niệm kinh tế báo chí và các quy định liên quan đến đầu tư công, cơ chế tự chủ. Cần làm rõ quy định về nguồn thu từ hoạt động kinh doanh, hoạt động kinh doanh dịch vụ liên kết của cơ quan báo chí và các đơn vị trực thuộc cơ quan báo chí.

Điểm c, Khoản 2 quy định cơ quan báo chí sử dụng tài sản công để thực hiện liên kết phải thực hiện theo quy định pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công.

Về hoạt động báo chí trên không gian mạng (mục 1, Chương III), so với Luật hiện hành, dự thảo Luật đã bổ sung quy định về hoạt động báo chí trên không gian mạng, cập nhật kịp thời yêu cầu quản lý nhà nước trong bối cảnh truyền thông số.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng: Sửa Luật Báo chí để kiến tạo sự phát triển

Thường trực Ủy ban nhận thấy quy định tại Chương III mới chỉ mang tính nguyên tắc về tuân thủ quy định pháp luật về báo chí, về an ninh mạng, quy định về tôn chỉ, mục đích của cơ quan báo chí (khoản 1 Điều 30), về trách nhiệm của cơ quan báo chí khi mở kênh nội dung trên không gian mạng như chịu trách nhiệm về nội dung, bản quyền khi đăng, phát thông tin lên kênh nội dung trên không gian mạng, về lưu chiểu báo chí điện tử, về thực hiện thông báo với cơ quan quản lý nhà nước… (Điều 31), còn thiếu các quy định nhằm thúc đẩy hoạt động của báo chí trên không gian mạng như: điều kiện hoạt động, cách thức tổ chức, các biện pháp quản lý của nhà nước đối với hoạt động báo chí trên không gian mạng; trách nhiệm của các nền tảng xuyên biên giới trong việc phối hợp với các cơ quan báo chí ngăn chặn, gỡ bỏ các thông tin xấu, độc; vấn đề đào tạo, bồi dưỡng nhân lực báo chí để thực hiện xuất bản báo chí trên không gian mạng,... đề nghị cần nghiên cứu, bổ sung.

Về quy định về tạp chí khoa học, đa số ý kiến trong Thường trực Uỷ ban nhất trí với quy định của dự thảo Luật, theo đó, tạp chí khoa học được quy định là một loại hình báo chí đặc thù tại khoản 16 Điều 3, khoản 3, 5 Điều 16 và khoản 2 Điều 21 để khắc phục tình trạng "báo hóa tạp chí", một số tạp chí khoa học hoạt động sai tôn chỉ, mục đích, hoạt động như những cơ quan báo/tạp chí thông tin thông thường, có rất ít hoặc không có tính khoa học.

Bên cạnh đó, có ý kiến đề nghị xem xét không nên đưa tạp chí khoa học vào đối tượng điều chỉnh của Luật này mà nên quy định trong Luật Xuất bản vì tính chất của tạp chí này và theo kinh nghiệm quốc tế.

Về chuyển đổi số trong lĩnh vực báo chí, Thường trực Uỷ ban cho rằng, dự thảo Luật cần tiếp tục hoàn thiện, bổ sung các quy định theo hướng tạo ra hành lang pháp lý để xây dựng cơ chế, chính sách khuyến khích phát triển các nền tảng công nghệ số trong nước, phân phối nội dung thông tin báo chí; về quyền, trách nhiệm pháp lý của nhà báo, cơ quan báo chí khi sử dụng công nghệ mới trong hoạt động báo chí.

Nguồn: https://bvhttdl.gov.vn/ho-so-luat-bao-chi-sua-doi-duoc-chuan-bi-cong-phu-nghiem-tuc-20251008163207347.htm