Dự thảo Luật Báo chí: Xây dựng “lá chắn” để bảo vệ báo chí chính thống

Các đại biểu Quốc hội cho rằng việc sửa đổi Luật Báo chí là cần thiết trong bối cảnh mới, khi trí tuệ nhân tạo ngày càng phát triển và tình trạng mạng xã hội hóa báo chí gây nhiễu thông tin.

Báo chí chính thống đang đứng trước cuộc cạnh tranh chưa từng có và đứng trước nhiều nguy cơ từ tác động của mạng xã hội, trí tuệ nhân tạo, tin giả… Đây là nhận định của các đại biểu Quốc hội trong phiên thảo luận chiều nay, 24/11, về dự thảo Luật Báo chí sửa đổi.

Cần "siết" mạng xã hội hóa báo chí

Khẳng định sự cần thiết phải sửa đổi Luật Báo chí trước những yêu cầu mới, đại biểu Lê Thu Hà (đoàn Lào Cai) cho hay báo chí cần một lá chắn, một khung pháp lý đủ mạnh. Theo đại biểu Lê Thu Hà, tình trạng mạng xã hội hóa báo chí và báo chí hóa mạng xã hội đang gây nhiễu loạn thông tin. Theo đó, dự thảo Luật Báo chí sửa đổi cần làm rõ khái niệm “sản phẩm thông tin có tính chất báo chí” để làm căn cứ quản lý hệ sinh thái hàng triệu kênh cá nhân vận hành như cơ quan báo chí, thậm chí có kênh còn tác động lớn hơn báo chí.

Đại biểu Lê Thu Hà cũng cho rằng cần quy định các kênh thông tin khi sử dụng lại thông tin báo chí cần được sự đồng ý của các cơ quan báo chí và phải có nghĩa vụ chia sẻ doanh thu từ các thông tin này.

Đại biểu Lê Thu Hà đặc biệt lưu ý đến các nền tảng xuyên biên giới đang sử dụng nội dung báo chí để thu lợi, sử dụng các thuật toán để chi phối thông tin, tự động tập hợp thông tin và trích đoạn tin tức mà không tin phép, không chia sẻ lợi ích, không chịu trách nhiệm pháp lý, không gỡ bỏ tin sai.

“Nếu Luật Báo chí không đặt ra các nghĩa vụ pháp lý tối thiểu, báo chí Việt Nam sẽ mãi ở thế bất bình đẳng ngay trên chính sân nhà,” đại biểu Lê Thu Hà Nói. Theo đó, bà Hà kiến nghị bổ sung ba nghĩa vụ bắt buộc với các nền tảng xuyên biên giới: chia sẻ doanh thu, gỡ bỏ sai phạm trong thời hạn nhất định và phải có đại diện pháp lý tại Việt Nam.

Cùng quan tâm đến vấn đề nền tảng mạng xã hội đang sử dụng các thông tin báo chí một cách tự do, đại biểu Bế Minh Đức (đoàn Cao Bằng) cho rằng các trang thông tin, trang điện tử không được cấp phép nhưng lấy lại thông tin của báo chí để đăng tải, sử dụng các thuật toán để thu hút lượng truy cập lớn. Theo đó, các trang mạng này không sản xuất nội dung gốc, không chịu trách nhiệm nhưng hưởng phần lớn lợi ích kinh tế.

Bên cạnh đó, việc có lượng truy cập lớn trong khi không phải chịu trách nhiệm thông tin của các trang mạng này cũng gây nguy cơ làm sai lệch thông tin.

Trong khi đó, báo chí chính thống có trách nhiệm định hướng dư luận, bảo vệ lợi ích quốc gia lại đang bị đặt báo chí vào vị trí yếu hơn. Thị phần quảng cáo vốn là nguồn thu chủ lực của báo chí để chi trả cho đội ngũ phóng viên và tái đầu tư nội dung nhưng đang bị chia sẻ, gây khó khăn cho cơ quan báo chí trong đầu tư công nghệ và giữ chân nhân lực chất lượng cao.

Theo đó, đại biểu Bế Minh Đức cho rằng cần có các quy định để bảo vệ cơ quan báo chí, yêu cầu các nền tảng khi sử dụng thông tin báo chí phải có trách nhiệm, có sự đồng ý của cơ quan báo chí và có cơ chế chia sẻ doanh thu.

Nguy cơ từ trí tuệ nhân tạo

Trong bối cảnh trí tuệ nhân tạo đang phát triển một cách mạnh mẽ, các đại biểu cho rằng đây là một áp lực lớn với báo chí cách mạng, vốn là tiếng nói của Đảng, Nhà nước, là diễn đàn của nhân dân.

Đại biểu Lý Anh Thư (đoàn An Giang). (Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN)

Theo đại biểu Lý Anh Thư (đoàn An Giang) cho rằng hiện nay, với sự hỗ trợ của trí tuệ nhân tạo, chỉ với vài thao tác, bất kỳ cá nhân tạo cũng có thể tạo ra bài viết, hình ảnh hay video giống hệt sản phẩm báo chí khiến người dân khó phân biệt tin chính thống và tin do AI tạo ra. Vì vậy, đại biểu Lý Anh Thư cho rằng cần tiếp tục làm rõ hơn trách nhiệm trong việc gắn nhãn AI và xử lý khi sử dụng AI tạo ra nội dung sai sự thật. Điều này nhằm bảo vệ uy tín của báo chí và quyền tiếp cận thông tin đúng của người dân.

Đại biểu Lý Anh Thư cũng đề xuất nghiên cứu triển khai “dấu xác thực báo chí chính thống” trên không gian mạng nhằm giúp báo chí nâng cao năng lực cạnh tranh đồng thời hỗ trợ người dân tiếp cận thông tin chính xác, phân biệt nhanh giữa nội dung báo chí và nội dung giả mạo.

Đây cũng là vấn đề được đại biểu Phạm Trọng Nhân (đoàn Thành phố Hồ Chí Minh) đặt ra. Theo đại biểu Phạm Trọng Nhân, dưới tác động của trí tuệ nhân tạo, không gian thông tin toàn cầu đã thay đổi tận gốc rễ. Tốc độ lan truyền dữ liệu đã vượt xa tốc độ kiểm chứng của con người và thông tin đã trở thành một dạng quyền lực mới, thậm chí là một vũ khí mới. Lấy dẫn chứng từ việc thao túng bầu cử ở một số quốc gia, tấn công tâm lý mạng xã hội qua các clip và hình ảnh giả mạo do AI tạo ra, đại biểu Phạm Trọng Nhân cho rằng trí tuệ nhân tạo đã tạo ra những thách thức an ninh phi truyền thống chưa từng có, gây lo lắng cho cộng đồng.

Theo đó, đại biểu Phạm Trọng Nhân cho rằng không gian thông tin đã trở thành một không gian chủ quyền mới của quốc gia và báo chí chính là lực lượng giữ tuyến đầu trong không gian đó. Vì vậy, việc sửa đổi Luật Báo chí phải tạo ra một khung pháp lý đủ mạnh bởi báo chí không chỉ là phương tiện đưa tin, mà còn là lá chắn nhận thức, là tường lửa tinh thần và là thiết chế bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, bảo vệ chủ quyền của đất nước trước làn sóng thông tin xuyên biên giới.

Đại biểu Phạm Trọng Nhân nhấn mạnh nếu không có một nền báo chí mạnh, chính xác, có khả năng sử dụng AI, thì thông tin xấu độc sẽ lấn át thông tin chính thống, thuật toán sẽ dẫn dắt dư luận thay vì sự thật dẫn dắt. Khi đó, chủ quyền thông tin sẽ bị xâm hại ngay trong cuộc sống hằng ngày./.

(Vietnam+)

Nguồn: https://www.vietnamplus.vn/du-thao-luat-bao-chi-xay-dung-la-chan-de-bao-ve-bao-chi-chinh-thong-post1079003.vnp