Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một điều của Luật Phòng, chống tham nhũng: Rõ từng bước trong trình tự xác minh tài sản

Dù dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống tham nhũng đã bổ sung quy định về trình tự xác minh tài sản, thu nhập, nhưng ĐBQH cho rằng, vẫn chưa thực sự rõ ràng, cần tiếp tục hoàn thiện để xác định rõ từng bước và thời gian thực hiện trong trình tự xác minh này.

Quy định rõ thời gian thực hiện từng bước xác minh tài sản, thu nhập

Về trình tự xác minh tài sản, thu nhập, tại khoản 13 Điều 1 của dự thảo Luật để sửa đổi Điều 44 đã bổ sung 1 điểm và cơ cấu lại trình tự xác minh tài sản, thu nhập thành một khoản quy định yêu cầu cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân cung cấp thông tin về tài sản, thu nhập của người có nghĩa vụ kê khai. Đồng thời, bổ sung một khoản quy định về việc xác minh tài sản, thu nhập thuộc trường hợp quy định tại điểm d khoản 1 Điều 41 thì được thực hiện theo quy định của Chính phủ.

Thảo luận về nội dung này, ĐBQH ghi nhận, quy định tại dự thảo Luật đã góp phần thiết lập một khung trình tự tương đối đầy đủ, minh bạch và cũng khá rõ các giai đoạn, qua đó tạo điều kiện để cơ quan có thẩm quyền chủ động thu thập thông tin và yêu cầu giải trình. Việc bổ sung bước công khai kết luận và giao Chính phủ hướng dẫn trường hợp đặc thù cũng là điểm tiến bộ, góp phần nâng cao trách nhiệm giải trình và hiệu quả phòng, chống tham nhũng.

Tuy nhiên, ĐBQH Nguyễn Văn Huy (Hưng Yên) chỉ rõ, quy định mới chỉ dừng ở việc liệt kê tên bước mà chưa làm rõ mục đích, căn cứ, thời hạn, thẩm quyền và phương thức thực hiện ở từng bước. Điều này sẽ dẫn đến tình trạng "mỗi cơ quan hiểu và áp dụng một kiểu", gây tùy nghi, không minh bạch.

ĐBQH Nguyễn Văn Huy (Hưng Yên) phát biểu. Ảnh: Hồ Long

Nêu cụ thể, đại biểu cho rằng, với bước xác minh, dự thảo Luật chưa quy định rõ xác minh bằng biện pháp nào, kiểm tra hồ sơ, thẩm tra thực địa hay là đối chiếu với tài khoản ngân hàng, dữ liệu thuế và cũng không rõ phạm vi ra sao, giới hạn quyền can thiệp vào đời sống riêng tư thế nào? Ngoài ra, dù dự thảo Luật đã quy định quy trình xác minh nhưng không kèm thời hạn, dễ kéo dài, trì hoãn, ảnh hưởng đến quyền, lợi ích của người bị xác minh và thiếu quy định rõ về thẩm quyền của từng chủ thể trong quy trình.

Và, dự thảo Luật cũng mới quy định về bước yêu cầu người được xác minh giải trình nhưng không đề cập rõ là người được xác minh có quyền cung cấp chứng cứ để phản bác, yêu cầu ghi nhận ý kiến, bảo vệ bí mật đời tư hay thông tin tài chính…

Cho rằng đây là một “lỗ hổng” có thể dễ dẫn đến xâm phạm quyền con người theo hiến định, đại biểu Nguyễn Văn Huy đề nghị trong quy định về trình tự xác minh tài sản, thu nhập được quy định tại khoản 13 Điều 1 sửa đổi Điều 44, đề nghị cơ quan soạn thảo cần bổ sung nội dung chi tiết cho từng bước, trình tự ở các điểm, bổ sung thời hạn tối đa cho từng giai đoạn. Theo đó, bước ra quyết định có thể là 5 ngày, bước thu thập thông tin là 30 ngày hay giải trình là 10 ngày. Đồng thời, cần bổ sung quy định phân loại công khai nội bộ, công khai rộng rãi và trường hợp phải giữ bí mật khi liên quan đến bí mật kinh doanh, bí mật đời tư.

Đối tượng nào phải kê khai tài sản, thu nhập?

Dự thảo Luật đề nghị mở rộng nhiệm vụ kê khai tài sản đối với doanh nghiệp nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ hoặc Nhà nước có tổng số cổ phần có quyền biểu quyết. ĐBQH Trần Thị Kim Nhung (Quảng Ninh) lưu ý, với các doanh nghiệp này, chủ doanh nghiệp và các chủ thể liên quan hoàn toàn có thể là công dân Việt Nam hoặc người nước ngoài.

"Việc quy định nghĩa vụ sao kê tài sản đối với đối tượng này cũng có thể liên quan đến bí mật, quyền riêng tư của người nước ngoài và phần nào có thể làm ảnh hưởng đến tâm lý của nhà đầu tư, ảnh hưởng đến môi trường đầu tư".

Do vậy, đại biểu Trần Thị Kim Nhung đề nghị, nên cân nhắc có những quy định riêng phù hợp, có tính đặc thù với đối tượng là người nước ngoài để hạn chế ảnh hưởng đến môi trường đầu tư. "Có thể biện pháp này chỉ được thực hiện đối với công dân Việt Nam sẽ phù hợp hơn", đại biểu nêu rõ.

Ở góc độ khác, ĐBQH Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) tán thành với việc mở rộng phạm vi kê khai từ doanh nghiệp 100% vốn Nhà nước sang doanh nghiệp Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn. Đại biểu cũng đề xuất mở rộng thêm với các đối tượng ở doanh nghiệp Nhà nước nắm giữ dưới 50% vốn, bởi đây cũng là tài sản nhà nước, nếu bỏ qua sẽ là “sót, lọt đối tượng”.

Nhấn mạnh về biện pháp xử lý đối với trường hợp kê khai tài sản, thu nhập không trung thực, không giải trình được, đại biểu Phạm Văn Hòa đề nghị cần bổ sung quy định để bảo đảm có thể xử lý nghiêm minh những trường hợp sau khi phát hiện tham nhũng, tiêu cực có hành vi tẩu tán tài sản… “Không thể chấp nhận trường hợp hy sinh đời bố để củng cố đời con. Trong thời gian qua đã có những hiện tượng này xảy ra”, đại biểu thẳng thắn.

Giải trình về vấn đề này, Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong cho biết, để đáp ứng được yêu cầu công tác phòng, chống tham nhũng trong điều kiện hiện nay và phù hợp với quy định của Luật Doanh nghiệp, Luật Quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp, thì việc quy định người được giao tham gia quản lý, điều hành doanh nghiệp nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ có nghĩa vụ phải kê khai tài sản, thu nhập là phù hợp. Trên cơ sở quy định này, Chính phủ sẽ quy định các trường hợp phải kê khai tài sản, thu nhập tại doanh nghiệp nhà nước là những người đại diện chủ sở hữu trực tiếp, người đại diện phần vốn nhà nước và một số chức danh, chức vụ tại doanh nghiệp nhà nước mà không bao gồm người nước ngoài hoặc người thuộc khu vực ngoài nhà nước.

Tổng Thanh tra Chính phủ cũng cam kết, các góp ý của đại biểu về trình tự xác minh tài sản, thu nhập, các loại tài sản, thu nhập phải kê khai… sẽ được cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp thu, nghiên cứu đưa vào điều chỉnh tại nghị định hướng dẫn thi hành luật.

Nguồn: https://daibieunhandan.vn/du-thao-luat-sua-doi-bo-sung-mot-dieu-cua-luat-phong-chong-tham-nhung-ro-tung-buoc-trong-trinh-tu-xac-minh-tai-san-10396956.html