Thiết kế chính sách thận trọng, không hợp thức hóa sai phạm trước đó

ctqh-tv1(1).jpg — Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu tại phiên họp. Ảnh: Lâm Hiển

Bổ sung quy định để triển khai hiệu quả hơn cơ chế mua bán điện trực tiếp

Trình bày tóm tắt Tờ trình của Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho biết, dự thảo Nghị quyết bao gồm 8 Chương, 26 Điều, quy định một số cơ chế, chính sách để tháo gỡ khó khăn phát triển năng lượng quốc gia giai đoạn 2026 - 2030, bao gồm: điều chỉnh quy hoạch phát triển điện lực, phương án phát triển mạng lưới cấp điện; đầu tư xây dựng dự án điện lực; phát triển điện gió ngoài khơi; mua bán điện trực tiếp; dự án, công trình dầu khí quan trọng, cấp bách của quốc gia; đầu tư xây dựng dự án dầu khí và than; dự trữ quốc gia xăng dầu.

Cụ thể, dự thảo Nghị quyết bổ sung một số cơ chế áp dụng cho các dự án BOT điện là dự án, công trình điện lực quan trọng, cấp bách của quốc gia nhằm đáp ứng yêu cầu của các nhà đầu tư và bên cho vay nước ngoài, tăng tính hấp dẫn để thu hút được nguồn vốn từ các tổ chức tài chính quốc tế, các tổ chức tín dụng nước ngoài, góp phần thúc đẩy việc triển khai các dự án.

Bổ sung quy định về cơ chế sản lượng điện tối thiểu dài hạn và thời gian áp dụng cho các dự án nhiệt điện khí sử dụng LNG nhập khẩu để tháo gỡ khó khăn cho các dự án điện nói chung và góp phần thúc đẩy triển khai các dự án điện khí, LNG.

Để thúc đẩy và triển khai hiệu quả hơn cơ chế mua bán điện trực tiếp, dự thảo Nghị quyết quy định mở rộng đối tượng cho phép đơn vị bán lẻ điện tại khu công nghiệp, khu kinh tế, khu chế xuất, cụm công nghiệp, khu công nghệ cao, khu công nghệ thông tin tập trung, khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao tham gia trực tiếp cơ chế mua bán điện; bổ sung rõ hơn quy định về giá mua bán điện thông qua cơ chế mua bán điện trực tiếp do các bên tự đàm phán, thỏa thuận thống nhất, không theo quy định chung về khung giá mua bán điện…

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi trình bày tóm tắt báo cáo thẩm tra sơ bộ về việc chấp thuận chủ trương đầu tư dự án đầu tư xây dựng đường bộ cao tốc Vinh - Thanh Thuỷ. Ảnh: Lâm Hiển — Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi phát biểu. Ảnh: Lâm Hiển

Nêu ý kiến thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết, Thường trực Ủy ban tán thành sự cần thiết ban hành Nghị quyết trình Quốc hội xem xét, thông qua theo trình tự, thủ tục rút gọn tại Kỳ họp thứ Mười. Đồng thời, đề nghị Cơ quan soạn thảo làm rõ cơ chế kiểm soát khi thực hiện các chính sách đặc thù; Chính phủ báo cáo, xin ý kiến cấp có thẩm quyền về các cơ chế, chính sách đề xuất, bảo đảm đầy đủ cơ sở chính trị; rà soát các quy định cụ thể, bám sát Quy định số 178-QĐ/TW và 189-QĐ/TW về kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng.

Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính cũng nhấn mạnh, Cơ quan soạn thảo cần tiếp tục phối hợp với Bộ Quốc phòng, Bộ Công an rà soát, bổ sung đánh giá và quy định để bảo đảm về quốc phòng, an ninh; đồng thời rà soát chính xác các nội dung báo cáo; rà soát kỹ lưỡng, thiết kế chính sách thận trọng, bảo đảm các cơ chế, chính sách được ban hành không hợp thức hoá các sai phạm trước đó. Và, không tạo khoảng trống pháp lý để có thể phát sinh gian lận, tiêu cực khi tổ chức áp dụng.

Các đại biểu tham dự phiên họp. Ảnh: Lâm Hiển

Một số nội dung lớn, liên quan đến nội dung đề xuất khác với quy định hiện hành của pháp luật về đất đai, bảo lãnh Chính phủ, bảo lãnh ngoại hối, thời hạn BOT, lựa chọn nhà đầu tư và cam kết bằng USD... là những chính sách có tác động lớn, vượt khung pháp luật hiện hành, ảnh hưởng đến an ninh năng lượng, an toàn tài chính - tiền tệ quốc gia, tiềm ẩn nhiều rủi ro khó lường, chưa được đánh giá kỹ lưỡng. Thường trực Ủy ban đề nghị Cơ quan trình dự thảo Nghị quyết thuyết minh rõ về sự cần thiết, cơ sở đề xuất và báo cáo Bộ Chính trị cho ý kiến chỉ đạo trước khi tiếp thu, hoàn thiện dự thảo Nghị quyết trình Quốc hội.

Làm rõ giải pháp để tối đa hóa rủi ro tài chính Nhà nước

Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đồng tình với sự cần thiết ban hành Nghị quyết này; đề nghị sửa đổi tên gọi của dự thảo Nghị quyết thành “Nghị quyết về cơ chế chính sách phát triển năng lượng quốc gia giai đoạn 2026-2030”. Việc tháo gỡ khó khăn phát triển năng lượng quốc gia sẽ được quy định trong nội dung cụ thể của Nghị quyết, không để tại tên gọi.

1(7).jpg — Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên trình bày tóm tắt Tờ trình của Chính phủ. Ảnh: Lâm Hiển

Nhấn mạnh Bộ Chính trị đã có Kết luận về xử lý vướng mắc giá ưu đãi mua điện (giá FIT) của các dự án năng lượng tái tạo, Chủ tịch Quốc hội đề nghị Ban Thường vụ Đảng ủy Chính phủ tiếp thu ý kiến của Bộ Chính trị, ý kiến hợp lý của các cơ quan, tiếp tục chỉ đạo các Bộ, ngành rà soát, đánh giá lại các dự án; bổ sung, hoàn thiện giải pháp xử lý căn cơ, phù hợp, công bằng, không để xảy ra hệ lụy. Đồng thời, tính toán thiệt hại của Nhà nước, doanh nghiệp, không hợp thức hóa các sai phạm, hoàn thiện Đề án để kịp thời báo cáo Bộ Chính trị cho chủ trương xử lý.

Nhấn mạnh tại Kỳ họp thứ Mười này, Quốc hội dự kiến xem xét thông qua nhiều dự án luật liên quan, Chủ tịch Quốc hội đề nghị Chính phủ chỉ đạo làm rõ các nội dung trong dự thảo Nghị quyết có thể được xử lý trong những dự án luật đang trình ra Kỳ họp này hay không? Rà soát quy định tại dự thảo Nghị quyết với các dự án luật liên quan đang trình Quốc hội để bảo đảm tính khả thi, có căn cứ, thẩm quyền phê duyệt điều chỉnh.

Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị, Cơ quan chủ trì soạn thảo tính toán thật kỹ về việc cho phép áp dụng luật nước ngoài đối với dự án BOT điện, dự án công trình điện quan trọng cấp bách của quốc gia.

Hay như, việc cho phép thế chấp quyền sử dụng đất tại các tổ chức tài chính quốc tế, các tổ chức tín dụng nước ngoài thông qua các tổ chức tín dụng được phép hoạt động tại Việt Nam. Bởi, hiện nay pháp luật về đất đai chưa cho phép thế chấp quyền sử dụng đất tại các tổ chức tài chính quốc tế, tổ chức tín dụng nước ngoài. Do đó, trường hợp cần thiết quy định thì phải đánh giá tác động cụ thể, xin ý kiến các cấp có thẩm quyền tương tự như chính sách dành cho Trung tâm tài chính quốc tế.

Về bảo lãnh Chính phủ đối với các tập đoàn, doanh nghiệp, Chủ tịch Quốc hội đề nghị, cần làm rõ hình thức bảo lãnh gián tiếp; đánh giá toàn diện tác động quy định này đối với an toàn nợ công, ổn định tài khóa; dự liệu đầy đủ các rủi ro, làm rõ giải pháp để tối đa hóa rủi ro tài chính nhà nước. “Trường hợp dự án Nghi Sơn là một bài học rất đắt giá cho chúng ta. Do vậy, phải đánh giá về phát sinh trách nhiệm tài chính lớn với Nhà nước không thể lường trước ở thời điểm đàm phán ký hợp đồng”, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ.

Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị cần chú ý với quy định về cơ chế mua bán điện trực tiếp; quy định giá điện trong hợp đồng mua bán điện được tính bằng USD và Chính phủ bảo lãnh hỗ trợ chuyển đổi sang USD đối với doanh thu của dự án. Và, cần lưu ý với quy định dự án điện gió ngoài khơi được áp dụng sản lượng điện hợp đồng tối thiểu dài hạn 90% sản lượng điện bình quân nhiều năm trong thời hạn trả nợ gốc vốn vay.

Nêu ví dụ cụ thể về sự mâu thuẫn giữa dự thảo Nghị quyết và các dự án luật liên quan, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho biết, Điều 6 và Điều 19 của dự thảo Nghị quyết quy định "dự án đầu tư điện lực thuộc thẩm quyền quyết định hoặc chấp thuận chủ trương đầu tư của Quốc hội thì thực hiện theo quy định của pháp luật về đầu tư”.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng phát biểu. Ảnh: Lâm Hiển

Tuy nhiên, dự thảo Luật Đầu tư (sửa đổi) được Chính phủ trình Quốc hội lần này hầu như đã bỏ quy định về thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư của Quốc hội. Nếu quy định này được giữ lại ở dự thảo Nghị quyết sẽ gần như không có hiệu quả. Do vậy, Chủ nhiệm Uỷ ban Hoàng Thanh Tùng đề nghị, Cơ quan chủ trì soạn thảo rà soát các quy định trong dự thảo Nghị quyết để bảo đảm thống nhất với các dự thảo luật có liên quan đang trình Quốc hội xem xét, thông qua.

Nguồn: https://daibieunhandan.vn/thiet-ke-chinh-sach-than-trong-khong-hop-thuc-hoa-sai-pham-truoc-do-10396940.html