Dự thảo Luật Trí tuệ nhân tạo: Cần làm rõ triết lý và cách tiếp cận

Sáng nay, 21/11, sau khi nghe phần trình bày tờ trình và báo cáo thẩm tra về dự thảo Luật Trí tuệ nhân tạo, các đại biểu Quốc hội đã triển khai ngay việc thảo luận tại tổ về dự án luật này thay vì để đến cuối giờ chiều như kế hoạch dự kiến.

Việt Nam tiếp cận luật theo hướng nào?

Đại biểu Nguyễn Thị Mai Hoa (đoàn Đồng Tháp) cho rằng đây là một luật mới về một lĩnh vực rất mới, tác động đến từng cá nhân, tổ chức và cả cộng đồng. Việc quyết tâm thông qua dự thảo luật trong kỳ họp nhằm tạo thuận lợi cho Chính phủ trong điều hành là một nỗ lực rất lớn của cơ quan soạn thảo và Quốc hội.

Cho ý kiến về dự thảo luật, đại biểu Nguyễn Thị Mai Hoa bày tỏ sự băn khoăn về cách tiếp cận và triết lý khi xây dựng luật.

Về vấn đề cách tiếp cận, đại biểu Mai Hoa cho hay đã tham khảo các nước và nhận thấy các quốc gia đã có hành lang pháp lý cho trí tuệ nhân tạo đang đi theo nhiều hướng khác nhau. Ví dụ EU nghiêng về quản lý trí tuệ, từ cấp độ rủi ro nâng dần lên cấp độ cấm, đây là hướng xây dựng luật rất chi tiết. Mỹ lại theo hướng quy định linh hoạt, kết hợp sắc lệnh. Trung Quốc quan tâm nhiều đến vấn đề quản lý AI gắn với an ninh, đạo đức, chủ quyền. Hàn Quốc gắn với tính ràng buộc pháp lý và đổi mới, Malaysia và Singapore có quy định định khá “mềm”.

“Việt Nam đi theo hướng nào? Cơ quan soạn thảo nên có giải trình rõ với Quốc hội để Quốc hội thấy rõ con đường đi trong xây dựng luật nhằm đảm bảo xây dựng luật đúng hướng và có nguyên tắc nhất định,” đại biểu Nguyễn Thị Mai Hoa kiến nghị.

Đại biểu cũng đề nghị cơ quan soạn thảo làm rõ triết lý về trí tuệ nhân tạo, coi trí tuệ nhân tạo là công cụ hay là năng lực mở rộng hơn của trí tuệ con người. “Nếu coi trí tuệ nhân tạo là công cụ, chúng ta quan tâm nhiều đến các nội dung có kỹ thuật, nhưng nếu là năng lực mở rộng hơn của trí tuệ con người thì phải quan tâm hơn nhiều đến vấn đề đạo đức, trách nhiệm cộng đồng. Vì vậy, phải rất rõ triết lý, cách tiếp cận,” bà Mai Hoa nói.

Cũng theo bà Hoa, khái niệm về trí tuệ nhân tạo trong dự thảo luật cũng cần được xem lại để tăng tính tường minh.

Cân nhắc khi đưa AI vào trường học

Từ góc độ vai trò Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa xã hội của Quốc hội, đại biểu Nguyễn Thị Mai Hoa bày tỏ mong muốn ban soạn thảo đánh giá tác động kỹ lưỡng hơn, nhất là tác động của dự thảo luật đến con người, đặc biệt là trẻ em. Bày tỏ lo ngại tác động của trí tuệ nhân tạo đến sự phát triển về đạo đức, văn hóa, tâm hồn của thế hệ trẻ, bà Hoa cũng đề nghị ban soạn thảo xem xét Điều 24 về phát triển nguồn nhân lực trí tuệ nhân tạo, đặc biệt là nội dung tích hợp giáo dục trí tuệ nhân tạo vào hệ thống giáo dục phổ thông.

Bà Hoa cho rằng điều này rất nên cân nhắc, đặc biệt là với bậc tiểu học, khi “bộ lọc” để ngăn chặn các tác động tiêu cực từ trí tuệ nhân tạo của các em còn non nớt. Bên cạnh đó, đại biểu Nguyễn Thị Mai Hoa cũng cảnh báo nguy cơ về việc hình thành thế hệ trẻ giỏi công nghệ, kỹ năng điều khiển trí tuệ nhân tạo tốt nhưng trống rỗng về tâm hồn, không có cảm xúc, thiếu hụt kỹ năng tự thân, lệ thuộc vào công nghệ.

Cũng quan tâm đến vấn đề tác động tiêu cực của trí tuệ nhân tạo, đại biểu Nguyễn Hải Anh (đoàn Đồng Tháp) cho rằng dự thảo luật cần có điều khoản riêng về những nội dung bị cấm trong AI. Cụ thể, cần cấm sử dụng AI để thao túng thông tin công cộng; cấm mô hình AI tái tạo hình ảnh trẻ em nhạy cảm, phản cảm và gây tổn thương tinh thần cho trẻ em; cấm triển khai mô hình AI không kiểm soát được nguồn dữ liệu huấn luyện.

Nhận định AI phát triển rất nhanh chóng trong nhiều lĩnh vực, đại biểu Nguyễn Hải Anh cho rằng ban soạn thảo nên bổ sung quy định về ứng dụng AI trong giáo dục, văn hóa sáng tạo để đảm bảo vấn đề bản quyền cũng như kiểm chứng thông tin.

Đại biểu Hải Anh cũng kiến nghị việc phải có điều khoản bổ sung về yếu tố nước ngoài trong dự thảo luật do hầu hết nền tảng trí tuệ nhân tạo phổ biến hiện nay đang sử dụng trên lãnh thổ Việt Nam đều được phát triển bởi các đơn vị nước ngoài.

Bên cạnh đó, các đại biểu cũng cho rằng cần bổ sung quy định về chính sách dữ liệu mở quốc gia nhằm đảm bảo các dữ liệu là vừa đúng, đủ, vừa sạch, sống do AI sẽ học từ các dữ liệu. Theo các đại biểu, nội dung này đã được một số quốc gia triển khai như Hàn Quốc, Singapore./.

(Vietnam+)

Nguồn: https://www.vietnamplus.vn/du-thao-luat-tri-tue-nhan-tao-can-lam-ro-triet-ly-va-cach-tiep-can-post1078405.vnp