Không gian thảo luận mở cho tư duy đột phá về kinh tế biển
Diễn đàn Phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam 2025 diễn ra trong hai ngày 12-13/12 tại Quảng Ninh, cũng là thời điểm Chính phủ sơ kết 5 năm thực hiện Nghị quyết 26/NQ-CP về Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển. Sự kiện được nhìn nhận như một dấu mốc quan trọng trong hành trình đưa kinh tế biển trở thành động lực tăng trưởng mới của đất nước.
Nhiều chủ đề gợi mở tư duy đột phá được đưa ra thảo luận: vốn tự nhiên và tín chỉ carbon xanh; định hướng không gian kinh tế biển gắn với sắp xếp đơn vị hành chính; khai thác không gian biển dưới góc độ kinh tế xanh; thu hút tài chính quốc tế cho điện gió ngoài khơi; và mô hình cụm nuôi biển - giải pháp nâng cấp ngành thủy sản.
Quang cảnh diễn đàn. Ảnh: Nguyễn Cung.
Theo nhiều chuyên gia, kinh tế biển ngày nay là không gian chiến lược kết nối tăng trưởng - an ninh - môi trường và vị thế quốc gia. Năng lực quản trị biển sẽ là thước đo tầm vóc quốc gia trong thế kỷ XXI.
Quảng Ninh - địa phương đăng cai diễn đàn được đánh giá là minh chứng cho chuyển đổi thành công từ "kinh tế nâu" sang "kinh tế xanh". Từ hạ tầng ven biển, du lịch - dịch vụ biển đến năng lượng tái tạo và nuôi biển công nghệ cao, tỉnh đã tạo những bứt phá quan trọng. Tuy vậy, theo Chủ tịch UBND tỉnh Bùi Văn Khắng, kinh tế biển của tỉnh vẫn chưa tương xứng với tiềm năng, cần thêm cơ chế, nguồn lực và liên kết vùng.
Không chỉ các địa phương trong nước, diễn đàn còn thu hút sự chú ý của nhiều quốc gia có nền kinh tế biển phát triển. Đại sứ Na Uy Hilde Solbakken chia sẻ kinh nghiệm quốc gia khi 70% kim ngạch xuất khẩu của Na Uy đến từ kinh tế biển, đồng thời cam kết hỗ trợ Việt Nam trong quy hoạch không gian biển, nuôi biển công nghệ cao và xử lý rác thải theo mô hình hoàn trả bao bì (DRS).
Trong khi đó, đại diện Seychelles - quốc gia tiên phong bảo vệ 32% diện tích đại dương đã giới thiệu mô hình "Ngân hàng đại dương", qua đó mỗi năm hấp thụ hơn 18 triệu tấn CO2. Theo TS Nico Barito - Đặc phái viên Tổng thống Cộng hòa Seychelles, đây là minh chứng cho mô hình kinh tế biển xanh kết hợp bảo tồn với đầu tư tài chính và đổi mới công nghệ, có thể áp dụng thí điểm tại Việt Nam.
Tư duy chiến lược và định hướng dài hạn từ Chính phủ
Điểm nhấn quan trọng nhất của Diễn đàn 2025 là bài phát biểu chỉ đạo của Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà, được đánh giá là định hướng mang tính chiến lược cho giai đoạn phát triển mới của kinh tế biển Việt Nam.
Phó Thủ tướng bày tỏ vui mừng khi dự diễn đàn tại Quảng Ninh - địa phương được xem là biểu tượng chuyển đổi sang mô hình kinh tế xanh. Ông khẳng định chủ trương của Đảng và Nhà nước về biển trong Nghị quyết 36 còn nguyên giá trị, trong đó các nguyên tắc nền tảng gồm: khẳng định vai trò và vị thế biển; bảo đảm tự do hàng hải - hàng không; giữ vững chủ quyền; phát triển kinh tế biển bền vững; và tham gia cùng cộng đồng quốc tế giải quyết các vấn đề biển toàn cầu.
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh: Yêu cầu cập nhật tư duy chiến lược, trong đó chuyển đổi số và chuyển đổi xanh sẽ là "sợi chỉ đỏ" xuyên suốt cho mô hình phát triển tài nguyên biển.
Trước bối cảnh mới và chuẩn bị Đại hội XIV, Phó Thủ tướng nhấn mạnh yêu cầu cập nhật tư duy chiến lược, trong đó chuyển đổi số và chuyển đổi xanh sẽ là "sợi chỉ đỏ" xuyên suốt cho mô hình phát triển tài nguyên biển. Theo ông, đây sẽ là nền tảng giúp Việt Nam tận dụng cơ hội từ Cách mạng công nghiệp lần thứ tư và vượt qua bẫy thu nhập trung bình.
Phó Thủ tướng đánh giá cao các tham luận của UNDP và bộ công cụ phân tích dựa trên dữ liệu thực chứng và đề nghị chuyển giao cho cơ quan nghiên cứu của Việt Nam để vận hành như "chuẩn mực mới" trong đánh giá chi phí - lợi ích cho từng vùng biển, qua đó xác định thứ tự ưu tiên giữa điện gió, nuôi biển, năng lượng hay du lịch.
Phó Thủ tướng đặc biệt nhấn mạnh tiềm năng tín chỉ carbon từ biển, lĩnh vực cần cơ chế giám sát minh bạch toàn cầu; đồng thời đề nghị các nước phát triển hỗ trợ công nghệ nuôi biển công nghệ cao, năng lượng tái tạo biển và các mô hình chuyển đổi hydrogen - amoniac xanh.
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà khẳng định, Chính phủ sẽ đặt hàng điều chỉnh tư duy và chính sách kinh tế xanh, hoàn thiện pháp luật và cơ chế khuyến khích bảo tồn gắn với phát triển. Ông kỳ vọng sẽ sớm nhận được bản khuyến nghị ngắn gọn, bao quát và có tính khả thi cao, chứa đựng các dự án chiến lược nhằm đưa Việt Nam bước vào kỷ nguyên tăng trưởng chất lượng.
Hướng tới hệ sinh thái kinh tế biển hiện đại và bền vững
Các chuyên gia trong nước và quốc tế đều thống nhất rằng để trở thành quốc gia mạnh về biển, Việt Nam cần xây dựng hệ sinh thái kinh tế biển hiện đại, gắn kết giữa thể chế - hạ tầng - khoa học công nghệ - dữ liệu - nhân lực chất lượng cao.
Ở lĩnh vực nuôi biển, PGS.TS Nguyễn Hữu Dũng - Chủ tịch Hiệp hội Nuôi biển Việt Nam cho rằng, mô hình cụm công nghiệp nuôi biển là lời giải đột phá, giúp Việt Nam chuyển từ nuôi nhỏ lẻ, thủ công sang quy mô công nghiệp hóa, tận dụng hiệu quả không gian biển và kiểm soát môi trường tốt hơn. Ông đề nghị Chính phủ ban hành chủ trương xây dựng hệ thống cụm công nghiệp nuôi biển tại 21 tỉnh ven biển.
Mô hình cụm công nghiệp nuôi biển sẽ tạo bước “nhảy vọt”, giúp Việt Nam chuyển từ nuôi biển thủ công sang công nghiệp hóa, khai thác hiệu quả 0,1% diện tích biển nhưng có thể tạo ra sản lượng tới 10 triệu tấn cá mỗi năm. Ảnh: Nguyễn Cung.
Lĩnh vực điện gió ngoài khơi cũng nhận được sự quan tâm lớn. Theo Quy hoạch Điện VIII điều chỉnh, Việt Nam đặt mục tiêu 6-17GW vào giai đoạn 2030-2035 và 113-139GW vào năm 2050.
Ông Mark Hutchinson - Chủ tịch, Nhóm công tác khu vực Đông Nam Á, Hội đồng Năng lượng gió toàn cầu (GWEC) nhận định, đây là bước tiến quan trọng, song lưu ý rằng các dự án điện gió quy mô lớn cần cơ chế phân bổ rủi ro rõ ràng giữa Chính phủ - EVN - nhà đầu tư - ngân hàng. Chỉ khi xử lý rủi ro tốt, chi phí tài chính mới giảm và giá điện gió mới cạnh tranh.
Ở góc độ địa phương, Quảng Ninh đặt mục tiêu phát triển 4.000MW điện gió ngoài khơi, 1.500MW điện khí và hình thành các khu công nghiệp ven biển trở thành cực tăng trưởng mới của miền Bắc.
Khởi đầu cho giai đoạn phát triển biển xanh - hiện đại - hội nhập
Kết thúc diễn đàn, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng nhấn mạnh, sự kiện năm 2025 đã khép lại với nhiều dấu ấn quan trọng, làm rõ lợi thế vượt trội của Việt Nam với hơn 1 triệu km2 vùng biển. Theo Bộ trưởng, đây là thời điểm đặc biệt quan trọng để Việt Nam bước vào giai đoạn phát triển mới, trong đó "yêu cầu đổi mới mô hình tăng trưởng kinh tế biển theo hướng khoa học, hiện đại và bền vững trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết".
Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng phát biểu tại diễn đàn. Ảnh: Nguyễn Cung.
Diễn đàn thống nhất bốn định hướng trọng tâm nhằm kiến tạo hệ sinh thái kinh tế biển hiện đại: Tổ chức lại không gian phát triển biển hài hòa giữa bảo tồn và phát triển; Phát triển các ngành kinh tế biển mới như năng lượng tái tạo, logistics, công nghiệp ven biển công nghệ cao, tín chỉ carbon, nuôi biển công nghệ cao và du lịch biển chất lượng cao; Xây dựng thể chế quản lý biển hiện đại dựa trên dữ liệu, gắn với liên kết vùng; Khuyến khích vai trò khu vực tư nhân trong môi trường đầu tư minh bạch và ổn định.
Theo Bộ trưởng, các kết quả của diễn đàn sẽ được cụ thể hóa thành chương trình hành động; năm 2026, Bộ sẽ trình Chính phủ và Quốc hội sửa đổi Luật Tài nguyên, Môi trường biển và Hải đảo, đồng thời đẩy nhanh tổng kết Nghị quyết 36.
Diễn đàn 2025 không chỉ mở ra tầm nhìn phát triển mới mà còn lan tỏa tinh thần đổi mới và trách nhiệm, góp phần định hình hành trình đưa Việt Nam trở thành quốc gia mạnh về biển, dựa trên nền tảng khoa học, công nghệ và quản trị hiện đại.
Nguồn: https://vtv.vn/dua-kinh-te-bien-tro-thanh-dong-luc-tang-truong-chien-luoc-cua-quoc-gia-100251212213335521.htm
Bình luận (0)