ESG: "Vòng gửi xe” và cốt lõi để ngành thiết bị y tế Việt Nam phát triển

Ngày 20/11, báo Dân trí đã tổ chức tọa đàm “ESG trong sản xuất thiết bị y tế: Hành trình hướng tới phát triển bền vững”, với sự tham dự của đại diện Sở Y tế TPHCM, Hội Thiết bị Y tế TPHCM và Công ty Cổ phần Nhà máy Wembley Medical - doanh nghiệp hoạt động tại Khu Công nghệ cao TPHCM.

Tại chương trình, nhiều thông tin và đề xuất đáng chú ý trong lĩnh vực đặc biệt nhạy cảm, gắn liền với sức khỏe con người đã được đưa ra.

Yếu tố “vòng gửi xe” để tiếp cận thị trường

Ông Trương Hùng, Phó chủ tịch Hội Thiết bị Y tế TPHCM cho biết, trong thực thi ESG, trước đây các doanh nghiệp sản xuất thiết bị y tế thường chú ý yếu tố G (Governance - Quản trị) trước, sau đó mới đến S (Social - Xã hội) và E (Environmental - Môi trường).

Tuy nhiên, tiêu chí ESG toàn cầu hiện nay lại xoay chiều quan tâm nhiều hơn đến môi trường. Ở lĩnh vực thiết bị y tế, yếu tố này đặc biệt khắc nghiệt, khi sản phẩm phải vừa đảm bảo chất lượng cao, an toàn y tế, vừa phải thân thiện với môi trường.

Theo ông Hùng, cam kết ESG - đặc biệt là tiêu chí về môi trường - đang trở thành “vòng gửi xe” để doanh nghiệp thiết bị y tế có thể tiếp cận xa hơn với thị trường. Các quỹ đầu tư nước ngoài hay ngân hàng cũng xem xét rất kỹ việc doanh nghiệp xử lý môi trường như thế nào trước khi rót vốn.

Và kể cả người tiêu dùng hiện nay cũng không chỉ dừng lại ở vấn đề giá cả, mà còn nhìn vào cách doanh nghiệp xử lý môi trường để lựa chọn sản phẩm.

Ở góc độ quản lý nhà nước, tháng 6 vừa qua, Chính phủ cũng ban hành Nghị định 119/2025/NĐ-CP về sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 06/2022/NĐ-CP năm 2022 của Chính phủ quy định giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và bảo vệ tầng Ozon, cho thấy tầm quan trọng của vấn đề bảo vệ môi trường trong sản xuất.

Đồng tình với ý kiến trên, ông Lê Nhật Khoa Nguyên, Phó giám đốc Công ty Cổ phần Nhà máy Wembley Medical cho biết, ngay từ khi thành lập, đơn vị này đã chú ý áp dụng tiêu chí ESG trong hoạt động, đặc biệt là yếu tố môi trường.

“Chúng tôi vận hành hệ thống xử lý rác thải đạt chuẩn y tế, đồng thời tối ưu hóa mức tiêu thụ điện năng trong toàn bộ quy trình sản xuất. Bao bì sản phẩm được công ty thiết kế theo hướng giảm sử dụng nhựa, thân thiện hơn với môi trường, tối ưu chi phí nhưng vẫn đảm bảo chất lượng và độ an toàn y tế”, ông Nguyên dẫn chứng.

Đại diện Wembley Medical chia sẻ, việc triển khai ESG mang lại hiệu quả rõ ràng và đo đếm được, như giúp doanh nghiệp vận hành tiết kiệm, hiệu quả hơn, góp phần làm giảm giá thành sản phẩm.

Bác sĩ Lương Chấn Lập, Phó trưởng phòng Kế hoạch Tài chính, Sở Y tế TPHCM, cho rằng trong bối cảnh toàn cầu hóa và áp lực ngày càng tăng về phát triển bền vững, ESG đã trở thành yếu tố không thể thiếu trong chiến lược phát triển của các doanh nghiệp, đặc biệt là ngành Dược - Thiết bị y tế.

Cam kết và thực hiện ESG không chỉ là xu hướng mà còn là động lực quan trọng giúp doanh nghiệp dược và thiết bị y tế nâng cao giá trị thương hiệu, tối ưu hóa hiệu quả hoạt động và đáp ứng kỳ vọng của các bên liên quan.

“ESG mang lại cho doanh nghiệp những lợi ích như: tăng doanh thu và lợi nhuận, thu hút và tuyển dụng được nguồn nhân lực chất lượng cao, cải thiện môi trường làm việc cho nhân viên, nâng cao hình ảnh thương hiệu, tăng cường hội nhập quốc tế và bảo vệ môi trường”, bác sĩ Lập liệt kê.

Chưa có bộ tiêu chí ESG chính thức cho ngành thiết bị y tế

Các chuyên gia cho biết, mặc dù Nhà nước lẫn các doanh nghiệp đều đã nhận diện được tầm quan trọng của việc thực thi ESG, nhưng thách thức lớn nhất mà ngành thiết bị y tế phải đối mặt là việc nước ta hiện chưa có bộ tiêu chí ESG chính thức cho lĩnh vực này.

Ông Trương Hùng phân tích, không chỉ ở Việt Nam, mà ngay cả trên bình diện quốc tế cũng chỉ có báo cáo ESG, định hướng ESG nói chung, hoàn toàn chưa có bộ tiêu chí cụ thể để đánh giá doanh nghiệp sản xuất thiết bị y tế.

Điều này dẫn đến tình trạng nhiều doanh nghiệp - đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ - lúng túng không biết bắt đầu từ đâu, hoặc loay hoay trong đánh giá kết quả.

Từ góc nhìn doanh nghiệp tiên phong sản xuất thiết bị y tế công nghệ cao, đại diện Wembley Medical cho rằng, việc xây dựng bộ tiêu chí ESG đặc thù cho lĩnh vực thiết bị y tế là rất cần thiết và cần thiết kế theo hướng cân bằng - linh hoạt - có lộ trình rõ ràng.

Cụ thể, về Môi trường (E), cần có tiêu chuẩn cụ thể cho quản lý chất thải y tế, sử dụng năng lượng sạch và vật liệu tái chế an toàn sinh học. Về Xã hội (S), cần nhấn mạnh yếu tố an toàn lao động, đào tạo nhân sự kỹ thuật cao, và trách nhiệm đối với cộng đồng y tế như tham gia nghiên cứu hay hỗ trợ hệ thống y tế cơ sở.

Về Quản trị (G), cần khuyến khích doanh nghiệp áp dụng chuyển đổi số trong truy xuất nguồn gốc, kiểm soát chất lượng và minh bạch dữ liệu.

Ngoài ra, theo các chuyên gia, Việt Nam nên xây dựng bộ tiêu chí ESG trong sản xuất thiết bị y tế theo mô hình “lộ trình 3 cấp độ” - từ tuân thủ cơ bản, đến cải tiến và sau cùng là đổi mới - để doanh nghiệp vừa và nhỏ cũng có thể tham gia.

Bên cạnh khó khăn trên, việc triển khai ESG trong sản xuất thiết bị y tế tại Việt Nam vẫn phải đối mặt với nhiều rào cản lớn khác, như nguồn lực và nhận thức.

Tại buổi tọa đàm, cả 3 khách mời đều đồng thuận, yếu tố cốt lõi để thực thi ESG thành công là tư duy của người lãnh đạo.

Ông Lê Nhật Khoa Nguyên nhấn mạnh, ESG chỉ hiệu quả khi trở thành văn hóa và niềm tin chung, chứ không dừng ở khẩu hiệu. Doanh nghiệp phải coi ESG là chiến lược dài hạn mang lại giá trị, thay vì là một giải pháp tạm thời.

“Khó khăn lớn nhất vẫn là chi phí đầu tư ban đầu và thay đổi tư duy vận hành. Việc đầu tư hệ thống xử lý môi trường, năng lượng tái tạo hay chuyển đổi số đòi hỏi nguồn lực tài chính và nhân sự không nhỏ.

Ngoài ra, để ESG thực sự đi vào thực tế, doanh nghiệp phải thay đổi từ nhận thức lãnh đạo đến thói quen của từng người lao động. Đó là một quá trình dài, cần kiên định và liên tục”, phía Wembley Medical đề cập.

Về phía Hội Thiết bị y tế TPHCM, ông Trương Hùng hy vọng ngày càng có nhiều người đứng đầu doanh nghiệp tiên phong thực thi ESG trong sản xuất, để lan tỏa cho các đơn vị khác. Khi người lãnh đạo hiểu và truyền tải đúng thông điệp đến nhân viên, việc áp dụng ESG sẽ dễ dàng hơn rất nhiều, tương tự như ý thức tiết kiệm điện, nước trong gia đình.

Cần phối hợp chặt chẽ, xây dựng hệ sinh thái hỗ trợ toàn diện

Bác sĩ Lương Chấn Lập nhìn nhận, thực trạng cam kết và triển khai ESG trong các công ty dược và thiết bị y tế cho thấy một bức tranh tương phản. Trong khi các doanh nghiệp lớn đang tiên phong với những bước đi cụ thể, thì các doanh nghiệp vừa và nhỏ còn chậm, do hạn chế về nhận thức và nguồn lực.

Theo Phó trưởng phòng Kế hoạch Tài chính, Sở Y tế TPHCM, để ngành thiết bị y tế vượt qua những khó khăn và thách thức nêu trên, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa doanh nghiệp, cơ quan quản lý và các tổ chức, nhằm xây dựng một hệ sinh thái hỗ trợ toàn diện, từ tài chính, công nghệ đến đào tạo nhân lực.

Nhân diễn đàn “ESG trong sản xuất thiết bị y tế” mà báo Dân trí tổ chức, đại diện Wembley Medical mong muốn tiếp tục nhận được sự đồng hành và hỗ trợ chính sách từ cơ quan quản lý nhà nước.

Cụ thể, cơ quan quản lý có thể đưa ra các nguồn vốn ưu đãi, quỹ tín dụng xanh, các chương trình khuyến khích hay ưu đãi cho doanh nghiệp. Đây sẽ là động lực để các doanh nghiệp vừa và nhỏ không đứng ngoài cuộc chơi ESG.

Bên cạnh đó, tự thân các doanh nghiệp cũng cần chuẩn bị nguồn lực nội tại tốt, bao gồm tuân thủ các hành lang pháp lý, các quy định pháp luật về môi trường, chăm lo đời sống người lao động đúng và đủ.

Phó Chủ tịch Hội Thiết bị y tế TPHCM - ông Trương Hùng - nhắc lại việc các quỹ đầu tư hiện nay thường xem doanh nghiệp nào phát triển bền vững mới tiến hành rót vốn.

Điều này tạo ra áp lực, nhưng cũng là động lực để doanh nghiệp phải “liệu cơm gắp mắm”, không thể mang tư duy “ăn xổi” mà phải xây dựng năng lực ESG thông qua đào tạo thực tế và chia sẻ tri thức giữa các bên.

Khi ESG trở thành một hệ sinh thái học hỏi liên tục, chứ không chỉ là yêu cầu tuân thủ, ngành thiết bị y tế Việt Nam mới có thể phát triển bền vững.

Hội thảo "Thực thi ESG bằng khoa học công nghệ - Từ dữ liệu đến hành động"

Ứng dụng khoa học công nghệ vào thực thi ESG ra sao với các loại hình doanh nghiệp, trong đó có doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME), cũng là một phần nội dung được chia sẻ tại hội thảo "Thực thi ESG bằng khoa học công nghệ - Từ dữ liệu đến hành động" được báo Dân trí tổ chức vào 13h30 ngày 26/11, tại Hà Nội.

Hội thảo này là hoạt động vệ tinh thuộc khuôn khổ Diễn đàn ESG Việt Nam 2025 chủ đề "Khoa học công nghệ và động lực cho phát triển bền vững".

Quý độc giả quan tâm có thể đăng ký tham dự hội thảo tại đây.

Nguồn: https://dantri.com.vn/suc-khoe/esg-vong-gui-xe-va-cot-loi-de-nganh-thiet-bi-y-te-viet-nam-phat-trien-20251121122903599.htm