Gen Z kể gì trên Threads, TikTok mà "vực dậy" cả làng nghề truyền đời?

(Dân trí) - Hàng nghìn lượt xem, theo dõi những truyền nhân gen Z kể chuyện di sản trên mạng xã hội.

Từ kỷ niệm tuổi thơ đến câu chuyện bán hàng

Từ nhỏ, Lê Thùy Trang (22 tuổi) đã theo chân các nghệ nhân nón làng Chuông (Hà Nội) đi phơi lá cọ dưới cái nắng trưa oi ả. Trang đã quen với mùi lá phơi ngoài sân, tiếng lách cách của kim khâu xuyên qua từng tà nón và hình ảnh người lớn cặm cụi tỉ mỉ với đôi bàn tay chai sạn.

Phơi lá cọ là công đoạn quan trọng để làm nên những chiếc nón lá Chuông bền đẹp (Ảnh: Nhân vật cung cấp).

Sau khi tốt nghiệp đại học, cô gái trẻ quyết định hồi sinh mặt hàng truyền thống mà gia đình đã ngừng bán suốt 30 năm.

Giữa tháng 6/2025, Trang bắt đầu đưa những chiếc nón bọc lụa nhiều màu sắc lên TikTok, Instagram và Threads với cái tên: Nón Chuông.

Chỉ sau một tuần, một bài đăng trên Threads bất ngờ thu hút hơn 62.000 lượt xem, gần 2.000 lượt “thả tim” và hàng trăm bình luận, biến chiếc nón quê quen thuộc thành một sản phẩm “bắt trend” trên mạng xã hội.

Lê Thùy Trang (22 tuổi) hiện đang kinh doanh nón lá lụa làng Chuông trên 3 nền tảng mạng xã hội (Ảnh: Hương Nhi).

 “Khoảng thời gian đầu, mình bán được 40 chiếc trong gần 2 tuần. Sau khi chăm chút hơn cho hình ảnh và cách kể chuyện, lượng đơn tăng rõ rệt. Hiện mỗi tuần mình nhập hơn 100 chiếc và đều bán hết”, Trang chia sẻ.

Sinh ra ở làng khảm trai Chuôn Ngọ (Hà Nội), Nguyễn Thị Minh Châu (23 tuổi) lớn lên cùng âm thanh khoan, đục, mài gõ đều trong xưởng, cùng hình ảnh bà miệt mài mài phẳng từng mảnh vỏ trai.

Vào đại học, mái tóc yếu do nhuộm nhiều lần khiến cô phải loay hoay tìm cách búi gọn mái tóc của mình. Trong một lần búi tóc, nhìn bức tranh gỗ khảm trai treo trên tường, cô nhớ về đôi tay cần mẫn của bà năm nào và tự hỏi: “Tại sao mình không thử kết hợp khảm trai vào trâm cài tóc nhỉ?”. 

Nguyễn Thị Minh Châu (23 tuổi) có niềm đam mê với sản phẩm khảm trai của gia đình (Ảnh: Nhân vật cung cấp).

Cuối năm 2023, Châu cùng bốn người bạn lập nên thương hiệu Mun Artisan, vừa sáng tạo sản phẩm, vừa kể câu chuyện về nghề khảm trai trên mạng xã hội. TikTok trở thành nơi các cô nàng gen Z chia sẻ hành trình ra đời mỗi bộ sưu tập, trong khi Instagram được dùng để xây dựng hình ảnh thương hiệu với những bài đăng mang đậm tính thẩm mỹ.

“5 video đầu tiên giới thiệu bộ sưu tập Xuân Dịu thu hút hàng chục nghìn lượt xem. Đến video thứ 6, khi mình kể về ý tưởng của sản phẩm Trăng, video bất ngờ đạt hơn 300.000 lượt xem và gần 16.000 lượt thả tim", Châu kể lại bất ngờ ngoài sức tưởng tượng của mình.

Những sản phẩm mở đầu hành trình kể chuyện trâm khảm trai của các cô gái trẻ (Ảnh: Hương Nhi). 

Những sản phẩm sinh ra từ làng nghề đang viral khắp cõi mạng

 Giữa lúc nhiều nghệ nhân U60, U70 ở các làng nghề lo lắng “nghề này chẳng mấy ai còn mặn mà” thì Trang và Châu lại chọn con đường khác. 

Thay vì chỉ dừng ở việc làm ra sản phẩm và tiếp thị truyền thống, lớp kế thừa di sản sử dụng mạng xã hội thành công cụ quảng bá. Ở đó, những chiếc nón lá lụa hay trâm khảm trai không đơn thuần để bán mà còn để kể lại câu chuyện về một thế hệ đang nỗ lực tìm cách phát huy, gìn giữ nghề thủ công trăm tuổi.

Với Trang, cô bắt đầu xây dựng kênh từ những bài viết đầu chẳng có mấy tương tác. Sau một thời gian thử nghiệm, cô dần tìm ra “công thức” để sản phẩm truyền thống trở nên hấp dẫn với giới trẻ: hình ảnh đẹp, câu chuyện hay dễ thu hút người xem.

Nhờ vậy, chỉ trong hơn một tháng, các bài viết của Nón Chuông trên Threads đã vượt 93.000 lượt xem, thu hút 5.500 lượt thích và hàng trăm bình luận. Một bài đăng thậm chí đạt gần 400.000 lượt xem và hơn 10.000 lượt yêu thích. 

Trang giữ nhịp đăng đều đặn cách hai ngày một bài, tập trung vào những lát cắt đời thường. Trên Instagram, cô ưu tiên hình ảnh sản phẩm được chụp chỉn chu kèm phản hồi khách hàng. 

“Chỉ riêng tháng 7 mình phải về quê lấy nón 2-3 lần/tuần, mỗi lần hơn 100 chiếc. Nhiều bạn mua nón vừa để che nắng, vừa làm phụ kiện chụp ảnh", Trang chia sẻ.

Những chiếc nón giờ trở thành phụ kiện "hot trend" không thể thiếu của nhiều cô nàng mùa du lịch (Ảnh: Phương Mai).

Mạng xã hội vừa giúp Trang kết nối với khách hàng, vừa khiến các feedback (phản hồi) về sản phẩm trở thành chất liệu cho nội dung quảng bá: “Nên chọn màu nào đi Hội An?” hay “Hoạ tiết nào hợp với bộ cánh này?”. Nhờ vậy, trang Instagram của Nón Chuông ngày càng dày thêm hình ảnh từ chính khách hàng đã nhờ Trang tư vấn. 

Khác với Trang, Châu kiên trì với lối kể chuyện được chuẩn bị bài bản. Mỗi bộ sưu tập trâm khảm trai ra mắt trên Mun Artisan đều được cô chuẩn bị suốt nhiều tháng: từ khâu thiết kế, thử nghiệm, đến chụp hình, xây dựng key visual (hình ảnh chủ đạo) và lựa chọn kiểu tóc, trang phục. 

Trâm khảm trai phụ thuộc vào điều kiện ánh sáng tự nhiên để thể hiện màu sắc chuẩn nhất (Ảnh: Hương Nhi).

 Nhờ sự đầu tư về mặt hình ảnh, chỉ sau 4 tháng, tài khoản Instagram của Mun Artisan đã cán mốc 1.000 người theo dõi, trước khi vươn lên hơn 10.400 follower cùng 21.000 lượt theo dõi trên TikTok hiện nay.

Một clip ảnh cuộn đơn giản kể về người bà nghệ nhân và sản phẩm bà - cháu cùng làm đã bất ngờ chạm mốc gần 2 triệu lượt xem, thu hút 143.000 lượt thích. Đây là minh chứng cho sức lan toả của storytelling (kể chuyện bằng cảm xúc) - dạng nội dung đang được người trẻ ưa chuộng.

Trên Instagram, mỗi bộ sưu tập có khoảng 25 bài đăng trong vòng 2 tháng: từ ảnh ra mắt, album đến chi tiết chất liệu, ý tưởng cho ra từng sản phẩm. Còn nền tảng TikTok, Châu và các cộng sự đăng tải đan xen nội dung hậu trường, thử nghiệm, mini vlog,...

Cô chủ gen Z đưa khảm trai từ gắn liền với thủ công mỹ nghệ giờ hiện diện trên mái tóc của mỗi khách hàng (Ảnh: Phương Mai).

Sau hành trình khởi nghiệp, điều khiến Trang và Châu trân trọng nhất chính là những phản hồi từ cộng đồng.

Với Châu, từ những ngày đầu xây kênh TikTok, từng góp ý như “Bạn nên thêm hashtag tên thương hiệu và sản phẩm liên quan để dễ lên xu hướng” hay lời khen dành cho sản phẩm đều trở thành động lực để cô hoàn thiện thương hiệu của mình. Trang, dù mới bắt đầu hơn hai tháng, cũng xúc động khi đọc được bình luận: “Mình cũng là người làng Chuông này, nhìn hình ảnh này nhớ quê quá”.

Điều mà cả hai cô gái gen Z tự hào nhất không chỉ là số lượng đơn hàng tăng lên mà còn là việc đã góp phần giữ gìn nghề quê. Nhờ các nền tảng số, nhiều nghệ nhân có thêm việc làm, có thêm động lực để tiếp tục gắn bó với nghề. 

Sản phẩm truyền thống được ứng dụng như một phụ kiện trong đời sống hàng ngày (Ảnh: Hương Nhi).

 Những chiếc nón lá hay trâm cài giờ đây không còn chỉ là kỷ vật gắn với ký ức xưa, mà trở thành phụ kiện được giới trẻ tự tin diện trong đời sống hàng ngày. Đây cũng là cách gen Z lan toả những giá trị truyền thống theo ngôn ngữ của thời đại.

Gen Z đối diện như thế nào khi bị ăn cắp hình ảnh?

Không phải bất kỳ bài đăng nào cũng có thể trở thành xu hướng. Trang và Châu đều nhận thấy rằng để tồn tại trong một thị trường cạnh tranh khốc liệt, người làm nghề thủ công phải liên tục đổi mới, trong đó có sự tham gia góp sức của những truyền nhân thời 4.0.

Hình ảnh sản phẩm cần được đầu tư chỉn chu, nội dung phải đủ sức thu hút và bắt nhịp với thị hiếu người dùng mạng xã hội. Nhưng sự sáng tạo ấy vẫn phải giữ được giá trị cốt lõi, để khi giới trẻ tiếp cận không chỉ thấy một món đồ đẹp mà còn cảm nhận được tinh thần văn hóa nằm sau từng sản phẩm.

Song song với việc xây dựng thương hiệu, vấn đề bản quyền lại là nỗi trăn trở lớn. Trang từng nhiều lần bị người khác lấy hình ảnh sản phẩm để kinh doanh. Dù đã cẩn thận gắn logo hay ghi rõ tên trong ảnh nhưng chỉ sau vài thao tác chỉnh sửa, dấu vết ấy biến mất và hình ảnh trở thành công cụ bán hàng của một nơi khác.

Từng đường kim mũi chỉ trên nón lá được thực hiện thủ công hoàn toàn (Ảnh: Phương Mai). 

“Khi nhìn thấy hình ảnh mình tự tay chụp bị đánh cắp rồi đăng bán tràn lan trên các nền tảng với giá rẻ, mình cảm thấy rất bất công. Đằng sau đó là tâm huyết và công sức của các cô các bác ngồi khâu nón suốt 7 tiếng nhưng lại dễ dàng bị người khác sao chép và hưởng lợi”, Trang chia sẻ.

Châu cũng từng rơi vào tình huống tương tự khi hình ảnh sản phẩm bị sử dụng trái phép. Thế nhưng thay vì bức xúc, cô gái trẻ lại chọn cho mình cách nhìn nhận lạc quan.

“Mình nghĩ mình đã tạo ra được một tác động nhỏ tới cộng đồng khi thấy nhiều người bắt chước sản phẩm . Thậm chí có người còn lấy nguyên cả ảnh và tên sản phẩm để kinh doanh. Nhưng họ chỉ có thể sao chép mẫu mã, còn tinh thần và câu chuyện nằm sau mỗi sản phẩm thì không thể”, Châu cười nói.

Theo Châu, mỗi sản phẩm của mình đều có câu chuyện riêng khó sao chép (Ảnh: Hương Nhi). 

Sự đối lập trong cách nhìn của Trang và Châu phần nào phản ánh thách thức lẫn cơ hội của lớp trẻ khi dấn thân vào nghề truyền thống. Họ vừa học cách bảo vệ thành quả sáng tạo, vừa kiên định khẳng định dấu ấn cá nhân.

Hành trình ấy giúp sản phẩm thủ công Việt vượt khỏi vai trò của một món đồ lưu niệm mà trở thành một món đồ vừa chứa đựng câu chuyện cá nhân, vừa đại diện cho thế hệ kế thừa những giá trị truyền thống trăm năm tuổi.

Ảnh: Huyền Mai

Nguồn: https://dantri.com.vn/cong-nghe/gen-z-ke-gi-tren-threads-tiktok-ma-vuc-day-ca-lang-nghe-truyen-doi-20250922103245524.htm