Gieo mầm văn hóa đọc từ mỗi gia đình

Trong thời đại số hóa, văn hóa đọc đang đứng trước nhiều thách thức khi người trẻ dành nhiều thời gian cho mạng xã hội, trò chơi điện tử hay các nội dung giải trí ngắn hạn. Xây dựng, khuyến khích thói quen đọc sách trong mỗi gia đình là cách bền vững để phát triển văn hóa đọc, nuôi dưỡng tri thức, hình thành nhân cách và vun đắp nền tảng văn hóa tinh thần vững chắc cho thế hệ trẻ.

Chị Lê Thị Hạnh (phường Hạc Thành) - người có thói quen đọc sách cho con ngay từ nhỏ.

Nhận thức được đọc sách là thói quen tốt giúp con trẻ phát triển tư duy, thói quen tự học và trau dồi kiến thức, nên dù công việc khá bận rộn nhưng chị Lê Thị Hạnh (phường Hạc Thành) luôn dành thời gian đọc sách cùng con. Điều đặc biệt trong ngôi nhà nhỏ của chị đó là không gian sinh hoạt chung được bố trí giá sách, không gian đọc sách của gia đình. Dù nhỏ, nhưng chính không gian ấy cùng thói quen đọc sách ít nhất 30 phút mỗi ngày đã giúp hình thành thói quen đọc cho các con của chị từ khi còn bé. Từ thói quen tốt ấy, con gái chị đã tham gia nhiều hoạt động lan tỏa văn học đọc tại trường như xây dựng thư viện trường, góp sách tặng các bạn vùng khó khăn, giới thiệu sách bằng postcard. Đặc biệt, cháu đã mạnh dạn tham gia cuộc thi đại sứ văn hóa đọc và đạt giải nhất cấp tỉnh.

Chị Hạnh chia sẻ: “Khi các con còn bé, tôi luôn dành thời gian đọc truyện trước khi đi ngủ cho các con. Các con lớn dần, tôi cùng các con đọc sách ít nhất 30 phút mỗi ngày. Đến nay, các con tôi luôn duy trì thói quen đọc và chủ động sắp xếp thời gian đọc sách phù hợp với lịch học. Từ việc đọc sách, các con biết trân trọng tri thức, chủ động học tập, trau dồi kiến thức, kỹ năng và phát triển nhân cách”.

Văn hóa đọc là một phần quan trọng của văn hóa ứng xử và nhận thức xã hội. Tủ sách gia đình không chỉ là nơi lưu giữ kiến thức mà còn là công cụ giáo dục, là môi trường nuôi dưỡng tư duy, thói quen tự học và tinh thần sáng tạo. Thực tế cho thấy, nhiều gia đình đã thành công trong việc nuôi dạy con cái từ việc xây dựng tủ sách gia đình. Tuy nhiên, trong thời đại công nghệ số, thói quen đọc sách đứng trước nhiều thách thức. Con người bị cuốn vào thế giới của internet khiến việc giao tiếp với nhau ít đi và việc đọc sách, báo cũng dần bị lãng quên. Nhiều gia đình dù đã xây dựng tủ sách gia đình, nhưng vẫn phải “loay hoay” trong hình thành thói quen đọc sách.

Với gia đình chị Phạm Thanh Thanh, do hai vợ chồng trẻ bận rộn với công việc, ngày đi làm, tối về mỗi người một thế giới riêng với điện thoại, máy tính. Đến khi con bắt đầu có hiện tượng nghiện điện thoại, chị Thanh mới giật mình thay đổi. Từ đó, gia đình chị có một quy định, mỗi tối các thành viên không sử dụng điện thoại, máy tính, dành thời gian 30 phút cùng nhau đọc sách. Ai vi phạm sẽ phải dọn dẹp nhà cửa, rửa bát.

Chị Thanh chia sẻ: “Đến một ngày, tôi nhận ra những cuốn sách nằm im trên giá sách, còn các con của tôi không có thói quen đọc sách. Để hình thành thói quen đọc cho các con, bản thân người lớn phải kỷ luật. Tôi đã thay đổi, dành thời gian cùng các con đọc sách. Gia đình đã gắn kết hơn từ những giây phút đọc sách chung”.

Văn hóa đọc từ gia đình chính là bước đệm để xây dựng một xã hội học tập, nơi tri thức và nhân cách được vun đắp ngay từ những năm tháng đầu đời. Để văn hóa đọc phát triển ngay từ gia đình, thì cha mẹ cần là tấm gương đọc sách, đồng hành cùng con, giới thiệu sách phù hợp và tạo không gian đọc thoải mái. Việc chọn sách cần đảm bảo đa dạng, bao gồm sách học thuật, văn học, khoa học thường thức, kỹ năng sống, cũng như sách về lịch sử và văn hóa dân gian. Dành 20 đến 30 phút mỗi ngày cho việc đọc sẽ giúp trẻ hình thành thói quen tự nhiên, yêu sách và coi sách là nguồn tri thức quý giá.

Cùng với đó, cộng đồng và nhà trường cũng cần làm mới các chương trình, hoạt động thư viện, hoạt động đọc, giới thiệu sách và cuộc thi lan tỏa văn hóa đọc như: ngày hội đọc sách, các cuộc thi kể chuyện... để truyền cảm hứng, tạo động lực cho phụ huynh và học sinh cùng tham gia. Sự phối hợp này giúp văn hóa đọc trở thành nhu cầu tự nhiên, lan tỏa trong đời sống và hình thành thói quen bền vững.

Phó Giám đốc Thư viện tỉnh Nguyễn Thị Thanh Nhàn chia sẻ: “Xây dựng văn hóa đọc từ gia đình trong thời đại công nghệ số tuy không dễ, nhưng là cách bền vững nhất để nuôi dưỡng tri thức, nhân cách và giá trị văn hóa. Khi mỗi gia đình biết trân trọng sách, khuyến khích con trẻ đọc và trao đổi kiến thức, văn hóa đọc sẽ trở thành nhu cầu tự nhiên, trở thành nền tảng tinh thần vững chắc cho sự phát triển lâu dài của cá nhân và cộng đồng. Tủ sách gia đình dù nhỏ hay lớn chính là hạt mầm gieo vào tâm hồn trẻ niềm say mê tri thức, tình yêu văn hóa và ý thức trách nhiệm với xã hội”.

Văn hóa đọc từ gia đình không chỉ phục vụ cho sự phát triển cá nhân, mà còn góp phần hình thành một xã hội học tập, nơi tri thức, nhân cách và bản sắc văn hóa được bảo tồn và phát triển bền vững. Khi mỗi gia đình trở thành một “thư viện sống”, văn hóa đọc sẽ lan tỏa, hun đúc nên những giá trị tinh thần vững chắc, góp phần tạo dựng một cộng đồng giàu tri thức, gắn kết và phát triển bền vững.

Bà và ảnh: Quỳnh Chi

Nguồn: https://baothanhhoa.vn/gieo-mam-van-hoa-doc-tu-moi-gia-dinh-269952.htm