Góc nhìn của những người trẻ về văn học Việt Nam sau năm 1975

(CLO) Ngày 15/11, tại Trung tâm Hội nghị Công đoàn (Hà Nội), Hội Nhà văn Việt Nam đã tổ chức Tọa đàm với chủ đề: “50 năm Văn học Việt Nam từ sau năm 1975: Góc nhìn của những người viết văn trẻ”.

Buổi toạ đàm được tổ chức theo hình thức “mở”, đặt tiếng nói của thế hệ sáng tác trẻ ở vị trí trung tâm, qua đó thể hiện trách nhiệm, bản lĩnh và những kỳ vọng họ gửi gắm vào tương lai văn học Việt Nam.

Phát biểu khai mạc, nhà thơ Nguyễn Quang Thiều, Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam nhấn mạnh, sự chuyển mình mạnh mẽ của văn học Việt Nam trong nửa thế kỷ qua, đặc biệt là sự mở rộng về biên độ sáng tạo và đội ngũ tác giả.

Theo ông, sau năm 1975, diện mạo văn học nghệ thuật thay đổi toàn diện: lực lượng sáng tác được mở rộng cả về địa lý và không gian sáng tạo, bao gồm nhà văn miền Nam trước 1975, nhà văn Việt Nam ở nước ngoài và cộng đồng sáng tác hải ngoại. Tọa đàm lần này được tổ chức nhằm lắng nghe tiếng nói của những người trẻ - những người sẽ góp phần quyết định vận mệnh văn học Việt Nam trong những thập niên tới.

Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, nhà thơ Nguyễn Quang Thiều phát biểu khai mạc toạ đàm.

"Sự hiện diện của các nhà văn trẻ trong và ngoài Hội là biểu hiện của trách nhiệm công dân trên trang viết. Họ đang dùng ngòi bút để chạm tới những vẻ đẹp khuất lấp của đời sống, đối diện với đòi hỏi của xã hội hiện đại và mang đến những cách nhìn trung thực, quả cảm cho văn học nước nhà", ông Thiều khẳng định.

Nhà thơ Hữu Việt, Trưởng Ban Nhà văn trẻ cho rằng, bàn về “triển vọng của văn học Việt Nam” không thể thiếu người viết trẻ. Tọa đàm là diễn đàn dành cho những tiếng nói mới, từ những hội viên trẻ đến các cây bút chưa là hội viên. Theo ông, thế hệ trẻ có quyền đặt ra những nhận định, đánh giá về 50 năm văn học đã qua, kể cả những tác giả và tác phẩm có mặt trước khi họ ra đời, bởi họ chính là tương lai của văn học Việt Nam.

Trong phần tham luận, nhiều cây bút trẻ từ các vùng miền đã mang đến những góc nhìn đa dạng. Nhà văn Trần Văn Thiên (TP.HCM) đặt vấn đề về sự tự do sáng tạo và “lối mòn” trong thẩm định văn chương. Anh đánh giá văn học Việt Nam 50 năm qua có nhiều thành tựu và tác phẩm lớn, nhưng vẫn thiếu sự bứt phá để hình thành những tư tưởng mới. Theo anh, người viết trẻ cần tự giải phóng khỏi các sáo mòn, mạnh dạn tiếp nhận những hình thức tìm tòi, giao thoa với văn chương thế giới nhưng vẫn giữ được bản sắc.

Nhà văn Phùng Thị Hương Ly (dân tộc Tày, Thái Nguyên) chia sẻ nỗi băn khoăn khi viết về miền núi.

Từ góc nhìn của một tác giả nữ dân tộc Tày thế hệ 9X, nhà văn Phùng Thị Hương Ly (Thái Nguyên) chia sẻ nỗi băn khoăn khi viết về miền núi. Chị cho rằng thế hệ trẻ đang phải đi dưới “bóng lớn” của những bậc tiền bối như Ma Văn Kháng, Y Phương, Cao Duy Sơn, Dương Thuấn, Pờ Sảo Mìn, Inrasara…

Nhà văn Hương Ly nêu ba “điểm nghẽn” của văn học dân tộc thiểu số hiện nay: đề tài dễ lặp lại, không gian tiếp cận hạn hẹp và áp lực phải giữ đậm bản sắc khiến ngôn ngữ bị gò bó. Chị đề xuất nhà nước và các hội văn học nghệ thuật mở rộng không gian học thuật cho người viết trẻ dân tộc thiểu số thông qua trại sáng tác, nhóm nghiên cứu, hội thảo thường xuyên; đồng thời khuyến khích họ mạnh dạn tìm đến những đề tài mới phản ánh đời sống đang đổi thay.

Quang cảnh buổi toạ đàm.

Còn nhà văn Lê Vũ Trường Giang (Huế) nhìn nhận văn học trẻ Việt Nam là một bức tranh đa sắc, phản ánh khát vọng sáng tạo của thế hệ mới trước những biến chuyển của xã hội.

Anh cho rằng các nhà văn trẻ, dù khác biệt về câu chuyện cá nhân, đều chung sứ mệnh ghi lại những khoảnh khắc, đấu tranh và hy vọng của dân tộc, đồng thời khắc họa tâm tư thế hệ mình.

Nhiều ý kiến đóng góp tại tọa đàm thống nhất rằng muốn phát triển văn học trẻ, cần củng cố các câu lạc bộ sáng tác trẻ; tạo những diễn đàn để người trẻ được nói và được lắng nghe; thúc đẩy chính sách xuất bản, truyền thông và giải thưởng dành riêng cho tác giả trẻ; đồng thời xây dựng môi trường phê bình nghiêm túc, khách quan. Đó là nền tảng để văn học Việt Nam phát triển mạnh mẽ hơn trong tương lai.

Nguồn: https://congluan.vn/goc-nhin-cua-nhung-nguoi-tre-ve-van-hoc-viet-nam-sau-nam-1975-10317902.html