Học sinh tranh biện kịch tính: Nên lạc quan hay bi quan trước trí tuệ nhân tạo?

Trong hai ngày 25 và 26/10 vừa qua, tại Trường Phổ thông liên cấp Olympia (Hà Nội), 80 đội tranh biện và 30 nhà hùng biện tài năng đến từ gần 80 trường học, 7 tỉnh thành và 4 quốc gia bao gồm Việt Nam (Hà Nội, TP.HCM, Hải Phòng, Hà Nam, Quảng Ninh...), Philippines, Canada, Úc cùng đem đến không khí học thuật sôi nổi, trí tuệ và đầy cảm hứng, qua cuộc thi tranh biện và hùng biện đa thể thức Olympia International Debate & Speech Championship (OIDSC).

Bên cạnh hạng mục tranh biện theo luật Public Forum truyền thống, cuộc thi năm nay bổ sung hai hạng mục mới là: hùng biện Original Oratory và tranh biện World Schools.

“Chúng tôi ưu tiên một thế giới nơi con người có thái độ lạc quan thay vì bi quan với công nghệ trong các vấn đề liên quan đến trí tuệ nhân tạo”, là chủ đề dành cho 2 đội thi xuất sắc nhất bảng mở rộng - hạng mục tranh biện World School tại chung kết OIDSC 2025.

Đội ủng hộ - 24k Gold Labubu, gồm các học sinh đến từ nhiều trường như TH School, Saigon South International School và The Olympia Schools mở màn bằng lập luận mạnh mẽ: “Chúng tôi chấp nhận rủi ro, bởi chúng tôi tin rằng những gì trí tuệ nhân tạo mang lại sẽ luôn nhiều hơn những gì nó lấy đi”.

Đại diện đội ủng hộ - 24k Gold Labubu. (Ảnh nhà trường)

Theo các thí sinh, AI không phải là mối đe dọa mà là cơ hội giúp xã hội phát triển nhanh hơn, công bằng hơn và bao trùm hơn. Dù hiện nay các tập đoàn lớn hưởng lợi nhiều từ AI nhưng điều đó không có nghĩa công nghệ này chỉ phục vụ họ. AI là công cụ của tương lai, của tất cả mọi người.

"Đã đến lúc nhìn nhận AI như nền tảng phát triển chung, không phải hiểm họa. Chính phủ các quốc gia đang xây dựng hành lang pháp lý cho AI. Đó là dấu hiệu cho thấy xã hội đang học cách quản trị, không phải né tránh công nghệ này. Khi hiểu rõ những gì AI mang lại, chúng ta sẽ thấy rằng việc chấp nhận AI chính là chấp nhận bước tiến tự nhiên của nhân loại", đội 24k Gold Labubu nhấn mạnh.

Cũng theo đội này, khoảng cách giữa người biết và không biết sử dụng AI đang ngày càng lớn. Ủng hộ AI chính là cách để trao cơ hội bình đẳng cho mọi cá nhân, không để ai bị bỏ lại phía sau trong kỷ nguyên số. Rủi ro của AI không nằm ở bản thân công nghệ, mà ở cách con người sử dụng nó.

"AI không đến để thay thế con người mà để đồng hành cùng con người. Nếu chỉ vì sợ hãi mà kìm hãm sự phát triển của AI thì chính chúng ta đang tự ngăn mình tiến tới một xã hội tốt đẹp hơn, sáng tạo hơn và công bằng hơn”, đội 24k Gold Labubu kết luận.

Các thí sinh tranh tài đầy kịch tính. (Ảnh nhà trường)

Đội phản đối - THS Khaby Lame Mechanism, gồm các học sinh lớp 8 đến từ trường TH School, phản bác rằng sự lạc quan mù quáng có thể dẫn nhân loại đến những hậu quả khó kiểm soát với quan điểm: “Chúng tôi không phủ nhận lợi ích của AI, nhưng tin rằng việc để AI phát triển tự do là lựa chọn đầy rủi ro”.

Theo đội phản đối, AI không hề tạo ra bình đẳng mà ngược lại làm sâu sắc thêm khoảng cách giữa các quốc gia giàu và nghèo, giữa những người có điều kiện tiếp cận công nghệ và những người không có. Ở nhiều nước đang phát triển, cơ sở hạ tầng và tài chính không đủ để theo kịp tốc độ phát triển AI, sẽ dễ khiến họ bị bỏ lại phía sau. “Người nghèo sẽ càng nghèo hơn, người giàu sẽ càng giàu hơn”, đội phản đối đưa ra cảnh báo.

Đại diện đội phản đối - THS Khaby Lame Mechanism. (Ảnh nhà trường)

Về mặt xã hội, đội phản đối cho rằng AI đang dần làm mất giá trị con người. Khi máy móc có thể xử lý và ra quyết định nhanh hơn con người, hàng triệu lao động có nguy cơ mất việc sẽ trở nên phụ thuộc và bị hạ thấp giá trị. Đây không còn là vấn đề kỹ thuật mà mang yếu tố đạo đức và nhân văn.

Đội THS Khaby Lame Mechanism cho rằng, lựa chọn đúng đắn không phải là chấp nhận rủi ro mà là đặt giới hạn cho công nghệ. "AI cần được kiểm soát, giám sát và phát triển trong khuôn khổ luật pháp rõ ràng, để đảm bảo rằng lợi ích của công nghệ không đánh đổi bằng môi trường, nhân phẩm và sinh kế của con người", đội này nhấn mạnh.

Dù tranh luận ở hai góc nhìn đối lập, cả hai đội đều thống nhất rằng AI vừa là cơ hội, vừa là thách thức. Điều khác biệt nằm ở cách con người đối diện và quản trị công nghệ này.

Đội phản đối - THS Khaby Lame Mechanism giành Quán quân bảng mở rộng - hạng mục tranh biện World School tại chung kết OIDSC 2025.

Tiền thân là cuộc thi Vietnam International Public Forum Championship với sự tham gia của gần 200 thí sinh đến từ 35 trường học trên cả nước, OIDSC 2025 trở lại với quy mô mở rộng và tầm ảnh hưởng học thuật sâu hơn. Tại đây, các thí sinh tranh biện và hùng biện trực tiếp bằng tiếng Anh.

Các phần thi OIDSC 2025 được tổ chức theo chuẩn quốc tế, với thể thức và tiêu chí đánh giá chuyên nghiệp, giúp học sinh Việt Nam rèn luyện tư duy phản biện, kỹ năng diễn đạt và khả năng trình bày thuyết phục - những năng lực cốt lõi của công dân thế kỷ 21.

Những thí sinh xuất sắc nhất tại OIDSC 2025 sẽ có cơ hội đại diện Việt Nam tham dự các giải tranh biện uy tín toàn cầu, gồm:

Giải tranh biện khu vực châu Á - Tournament of Champions Asia, tổ chức tại Trung Quốc dành cho Quán quân, Á quân và các đội lọt vào vòng bán kết bảng Junior, cùng các đội vào vòng loại trực tiếp bảng mở rộng của hai hạng mục tranh biện theo luật Public Forum và World Schools.

Giải tranh biện quốc tế - Tournament of Champions do Đại học Kentucky (Mỹ) tổ chức dành cho Quán quân và Á quân bảng mở rộng ở hai hạng mục Public Forum và World Schools. Các đội này sẽ nhận được 1 vé mời WSDC - điều kiện quan trọng để tham dự vòng ournament of Champions WSDC tại Hoa Kỳ. Để hoàn thiện điều kiện tham dự, đội cần tích lũy thêm 1 vé WSDC nữa thông qua các giải đấu trong hệ thống Tournament of Champions khu vực.

Kim Anh

Nguồn: https://vtcnews.vn/hoc-sinh-tranh-bien-kich-tinh-nen-lac-quan-hay-bi-quan-truoc-tri-tue-nhan-tao-ar983464.html