Hơn 200 dự án tu bổ tạo bứt phá trong bảo tồn di sản xứ Thanh

Nhiều di tích được xếp hạng, tu bổ và hồi sinh

Thanh Hóa là vùng đất hội tụ những lớp trầm tích văn hóa trải dài hàng ngàn năm, với hệ thống di sản vật thể phong phú. Toàn tỉnh hiện có 1.535 di tích được kiểm kê, trong đó 858 di tích đã xếp hạng, gồm 1 di sản thế giới, 5 di tích quốc gia đặc biệt, 139 di tích quốc gia và 713 di tích cấp tỉnh.

Giai đoạn 2021 – 2025, tỉnh đã xếp hạng 7 di tích cấp tỉnh mới như: Nghè Đông Kinh, Địa điểm thành lập Chi bộ Bắc Sơn, Từ đường họ Doãn Việt Nam, Đền thờ Thái úy Lý Thường Kiệt, Đình làng Nghĩa Kỳ, Đền thờ Tư Mã Hai Đào, Đền Cọn.

Lãnh đạo Sở VHTTDL nhấn mạnh, 5 năm qua, Thanh Hóa ưu tiên tập trung nguồn lực cho các di tích cấp quốc gia đặc biệt và các điểm di sản có giá trị cao. Quan điểm của tỉnh là bảo tồn đi đôi với phát huy, kết hợp với du lịch để tạo sinh kế và lan tỏa giá trị lịch sử – văn hóa đến cộng đồng. Công tác tu bổ được thực hiện nghiêm túc, đúng quy định, hạn chế tối đa việc làm mới, làm sai lệch di tích.

UBND tỉnh đã phê duyệt kế hoạch bảo quản, tu bổ, phục hồi 104 di tích giai đoạn 2022 – 2025; đồng thời thống nhất chủ trương đầu tư cho 200 dự án tu bổ, tôn tạo di tích (36 dự án đã hoàn thành; 11 dự án đang triển khai; 44 dự án khởi công mới và hàng chục dự án đang trong giai đoạn chuẩn bị đầu tư).

Một số công trình trọng điểm được đầu tư quy mô như Chính điện Lam Kinh – hoàn thành năm 2022 với diện tích hơn 1.600 m²; hệ thống lăng mộ, Nghi môn, sân Rồng, cầu Bạch, hồ Như Áng… được phục hồi liên tục từ năm 1994 theo dự án Chính phủ phê duyệt. Lễ hội Lam Kinh tiếp tục được bảo tồn, tổ chức thường niên và là điểm nhấn văn hóa quan trọng của xứ Thanh.

“Lam Kinh là di tích có quy mô lớn và phức tạp. Mỗi hạng mục tu bổ đều được thẩm định kỹ, tham vấn các nhà khoa học để đảm bảo tính nguyên gốc. Nhờ đó, diện mạo di tích ngày càng hoàn chỉnh, thu hút lượng lớn du khách mỗi năm”, bà Bùi Ánh Tuyết, Phó Trưởng ban quản lý di tích Lam Kinh chia sẻ.

Hơn 200 dự án tu bổ tạo bứt phá trong bảo tồn di sản xứ Thanh - ảnh 2 — Nghi thức rước kiệu trong ngày khai hội Đền Bà Triệu, góp phần lan tỏa bản sắc văn hóa đặc trưng của xứ Thanh

Tại Khu di tích Bà Triệu, Trung tâm Nghiên cứu lịch sử và Bảo tồn di sản Thanh Hóa đã triển khai Đề án đổi mới quản lý, khai thác, phát triển du lịch giai đoạn 2021 – 2030, góp phần gia tăng sức hút và giá trị giáo dục lịch sử.

Đa dạng di sản phi vật thể và lan tỏa bản sắc văn hóa dân tộc

Giai đoạn 2021 – 2025, Thanh Hóa có 17 di sản văn hóa phi vật thể được Bộ VHTTDL đưa vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Đến nay, toàn tỉnh có 28 di sản phi vật thể được ghi danh, trải rộng từ lễ hội, diễn xướng dân gian đến nghệ thuật truyền thống và nghề thủ công.

Nhiều loại hình đặc sắc như Hát Sắc bùa, Lễ hội Bà Triệu, Mo Mường, Lễ hội Mường Xia, Hò sông Mã, Lễ hội Đền Đồng Cổ, Lễ hội Nàng Han, Tết nhảy của người Dao, Xường giao duyên, Kin Chiêng Boọc Mạy… trở thành những biểu tượng văn hóa sống động trong cộng đồng.

Công tác kiểm kê di sản phi vật thể được hoàn thành 100% ở 27/27 huyện, thị xã, thành phố. Nhiều hoạt động sưu tầm, tư liệu hóa, phục dựng nghệ thuật truyền thống, thêu dệt, chế tác nhạc cụ, trò diễn dân gian được triển khai tại các địa phương miền núi như Bá Thước, Quan Sơn, Lang Chánh, Ngọc Lặc…

Theo Chương trình 1719 của Chính phủ, Thanh Hóa đã đẩy mạnh hỗ trợ nghệ nhân, xây dựng câu lạc bộ văn hóa dân gian, phục dựng lễ hội truyền thống của đồng bào Mường, Thái, Dao, Mông… qua đó góp phần gìn giữ bản sắc và phát triển du lịch cộng đồng.

Hơn 200 dự án tu bổ tạo bứt phá trong bảo tồn di sản xứ Thanh - ảnh 3 — Nghệ nhân các dân tộc miền núi Thanh Hóa thực hành nghi lễ Mo Mường trong không gian văn hóa truyền thống

Bảo tàng Thanh Hóa cũng thực hiện đổi mới hoạt động theo Đề án đến năm 2030, tăng cường trưng bày, sưu tầm 1.540 hiện vật mới, hỗ trợ chuyên môn cho 18/18 bảo tàng và phòng truyền thống trong tỉnh. Từ năm 2022 – 2025, Bảo tàng đã số hóa 603 hiện vật, mở rộng tiếp cận cho công chúng qua các nền tảng số.

Ông Trịnh Đình Dương, Giám đốc Bảo tàng Thanh Hóa nhấn mạnh: “Chuyển đổi số giúp hiện vật ‘sống’ lâu hơn, tiếp cận được nhiều thế hệ trẻ. Tới năm 2030, chúng tôi sẽ tiến tới xây dựng không gian trưng bày ảo, mô hình học tập số cho học sinh và du khách.”

Nhìn lại giai đoạn 2021 – 2025, công tác bảo tồn di sản của Thanh Hóa đã tạo bước chuyển rõ rệt: di tích được đầu tư đồng bộ; di sản phi vật thể được ghi danh mạnh mẽ; các hoạt động phục dựng, truyền dạy văn hóa cộng đồng được duy trì; hệ thống bảo tàng chuyển mình theo hướng hiện đại.

Lãnh đạo Sở VHTTDL Thanh Hoá khẳng định tỉnh sẽ tiếp tục khai thác các nguồn lực, đặc biệt là xã hội hóa và nguồn lực cộng đồng, để xây dựng môi trường văn hóa bền vững, đưa du lịch di sản trở thành ngành kinh tế quan trọng của xứ Thanh.

Những nỗ lực này là tiền đề vững chắc để Thanh Hóa thực hiện Chiến lược phát triển văn hóa đến năm 2030, hướng đến mục tiêu biến di sản thành động lực phát triển kinh tế – xã hội, đồng thời bảo tồn sâu sắc bản sắc văn hóa dân tộc trên miền đất giàu truyền thống này.

Nguồn: https://baovanhoa.vn/van-hoa/hon-200-du-an-tu-bo-tao-but-pha-trong-bao-ton-di-san-xu-thanh-186645.html