Kể chuyện Phật hoàng Trần Nhân Tông bằng nghệ thuật cải lương và xiếc

Sau vở “Cây gậy thần”, “Thượng Thiên Thánh Mẫu”, một lần nữa nghệ thuật cải lương lại “bắt tay” với xiếc để kể chuyện về Phật hoàng Trần Nhân Tông. Vở diễn “Trần Nhân Tông” là sự kết hợp dàn dựng giữa Liên đoàn Xiếc Việt Nam và Nhà hát Sân khấu truyền thống quốc gia Việt Nam, công diễn vào ngày 20, 21 và 28-12.

Hà Nội Mới•17/12/2025

Đây là tác phẩm được dàn dựng nhân kỷ niệm 717 năm Phật Hoàng Trần Nhân Tông nhập Niết bàn (1308-2025). “Trần Nhân Tông” quy tụ ê kíp thực hiện vừa quen, vừa mới so với 2 vở diễn trước đây. Đó là Tiến sĩ Bùi Hữu Dược viết kịch bản, NSƯT Phan Ngọc Chi chuyển thể cải lương, NSND Tống Toàn Thắng và NSƯT Trần Quang Khải đồng đạo diễn, NSND Lê Tuấn Cường và NSND Tống Toàn Thắng chỉ đạo nghệ thuật, Thạc sĩ Nguyễn Thị Tuyết Minh biên đạo múa, NSND Nguyễn Huỳnh Tú sáng tác và dàn dựng âm nhạc.

Ê kíp thực hiện chia sẻ về vở diễn. Ảnh: PV

Vở diễn tái hiện trọn vẹn và sinh động cuộc đời Đức Vua - Phật hoàng Trần Nhân Tông kể từ khi sinh ra, trưởng thành, lên ngôi Hoàng đế, lãnh đạo quân dân Đại Việt chiến thắng giặc Nguyên Mông, đến hành trình nhường ngôi, xuất gia tu hành và trở thành Đệ nhất Tổ sư Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử.

Chia sẻ tại buổi họp báo ra mắt vở diễn chiều 17-12, tại Hà Nội, NSND Triệu Trung Kiên cho biết, mối duyên hợp tác giữa Nhà hát Cải lương Việt Nam và Liên đoàn Xiếc Việt Nam bắt đầu từ năm 2020. Hai tác phẩm “Cây gậy thần” và “Thượng Thiên Thánh Mẫu” đã tạo hiệu ứng tích cực, mở ra hướng đi mới cho sân khấu truyền thống.

Vở diễn tái hiện cuộc đời của Phật hoàng Trần Nhân Tông. Ảnh: PV

NSND Tống Toàn Thắng, Giám đốc Liên đoàn Xiếc Việt Nam đồng thời tham gia đạo diễn cả 3 vở kết hợp cải lương và xiếc cho biết, từ kinh nghiệm các dự án trước, ê kíp sáng tạo đã kết hợp hai loại hình một cách nhuần nhuyễn, để các tiết mục xiếc không đứng riêng lẻ mà trở thành yếu tố minh họa, bổ trợ, làm giàu cảm xúc cho mạch tự sự của vở diễn.

Ở vở diễn “Trần Nhân Tông”, NSND Tống Toàn Thắng cho hay, ê kíp chọn sân khấu vuông thay vì sân khấu tròn để tận dụng tốt hơn hệ thống âm thanh, ánh sáng và công nghệ trình chiếu hiện đại, qua đó nâng cao hiệu quả thị giác và tính giải trí. “Là vở diễn về đề tài lịch sử, tôn vinh Phật hoàng Trần Nhân Tông nhưng chúng tôi nhấn mạnh yếu tố giải trí, hướng đến nhiều đối tượng khán giả và du khách”, NSND Tống Toàn Thắng bày tỏ.

Nhiều tiết mục xiếc được đưa vào mang tính giải trí cao. Ảnh: PV

Đạo diễn Trần Quang Khải, người đã đồng hành với hai dự án kết hợp cải lương và xiếc trước đây, đồng thời cũng từng hóa thân vào vai Phật hoàng Trần Nhân Tông trong vở “Vua Phật” chia sẻ, trong “Trần Nhân Tông” ê kíp chọn những lát cắt tiêu biểu trong cuộc đời Phật hoàng để thể hiện, đầu tư nhiều hơn về ngôn ngữ biểu đạt, công nghệ và tính giải trí để vở diễn dễ cảm, dễ tiếp cận nhất khi chuyển tải những thông điệp ý nghĩa của lịch sử.

Sân khấu kết hợp giữa cải lương, xiếc, múa ấn tượng. Ảnh: PV

Lần đầu tham gia một vở diễn kết hợp cải lương và xiếc, biên đạo múa Nguyễn Thị Tuyết Minh bày tỏ, ngay khi tiếp cận kịch bản, chị nhận ra tác phẩm không chỉ khai thác đề tài lịch sử mà còn gửi gắm khát vọng đưa hình tượng các bậc anh hùng đến gần hơn với công chúng hôm nay thông qua ngôn ngữ nghệ thuật đương đại. Vì vậy, ê kíp đã sử dụng ngôn ngữ hình thể để kết nối cải lương, xiếc và âm nhạc trong một chỉnh thể thống nhất, thể hiện câu chuyện lịch sử một cách gần gũi, dễ tiếp nhận.

Trong vở diễn, khán giả được thưởng thức những bài ca cải lương ngọt ngào, sâu lắng, đồng thời mãn nhãn với những màn xiếc tung hứng, cầu bật, đu dây, nhào lộn trên không... Đặc biệt, vở diễn mạnh dạn đưa xiếc thú như khỉ, dê, lợn… vào không gian sân khấu, tái hiện bối cảnh làng quê, xóm chợ, thiên nhiên vừa giàu tính tạo hình, vừa mang tính giải trí.

Hệ thống bục, đế sân khấu di chuyển linh hoạt, kết hợp màn hình led trình chiếu, cảnh trí và trang trí sân khấu, tạo nên không gian đa chiều, đa tầng.

Tác phẩm “Trần Nhân Tông” sẽ công diễn lúc 20h các ngày 20, 21 và 28-12, tại sân khấu vuông – Rạp Xiếc trung ương (Trung tâm Nghệ thuật giải trí IONAH).