Khám phá loài cá voi giữ kỷ lục thọ nhất trong thế giới động vật có vú

(Dân trí) - Trong thế giới động vật có vú, không một loài nào sánh kịp với cá voi đầu cong về tuổi thọ. Loài sinh vật khổng lồ sống ở Bắc Cực này có khả năng sống tới 200 năm, một con số đáng kinh ngạc.

Khi nghĩ đến những sinh vật sống lâu nhất trên Trái Đất, nhiều người có thể nghĩ đến rùa hay cá voi xanh. Tuy nhiên, ngôi vị quán quân trong số các loài động vật có vú thuộc về cá voi đầu cong (Balaena mysticetus).

Loài cá voi khổng lồ này, lớn hơn cả một chiếc xe buýt, được biết đến với khả năng sống hơn 200 năm. Điều này có nghĩa là một số cá thể cá voi đầu cong đang bơi quanh vùng biển Bắc Cực ngày nay có thể đã sống vào thời điểm cuốn tiểu thuyết kinh điển Moby-Dick được viết vào năm 1851.

Một con cá voi đầu cong bơi qua làn nước xanh hướng về phía băng ở Bắc Cực (Ảnh: Vicki Beaver).

Bằng chứng độc đáo từ đại dương

Tuổi thọ phi thường của cá voi đầu cong đã được xác nhận bằng những cách thức bất ngờ. Năm 2007, những người thợ săn bản địa ở Alaska đã tìm thấy một chiếc mũi lao bằng đá gắn chặt vào phần thân đầy mỡ của một con cá voi.

Chiếc lao này được xác định là một thiết kế vũ khí đã được cấp bằng sáng chế và phổ biến từ năm 1885 đến 1895. Dựa trên phát hiện này, các nhà khoa học ước tính con cá voi đó đã khoảng 115 tuổi.

Tuy nhiên, các nhà khoa học đã tìm ra một phương pháp chính xác hơn để tính tuổi của cá voi: phân tích thủy tinh thể mắt. Thủy tinh thể của chúng chứa một loại axit amin gọi là aspartate, tồn tại ở cả hai dạng thuận tay trái và thuận tay phải. Hai dạng này tích tụ trong thủy tinh thể với tốc độ có thể dự đoán được trong suốt cuộc đời của cá voi.

Bằng cách phân tích tỷ lệ hai dạng này, các nhà khoa học có thể tính toán tuổi của cá voi một cách chính xác. Một nghiên cứu năm 1999 đã sử dụng phương pháp này để phân tích mắt của 48 con cá voi, và kết quả cho thấy một cá thể có tuổi thọ ước tính lên tới 211 năm.

Những bằng chứng độc đáo, từ chiếc mũi lao cổ đại găm vào cơ thể cho đến phân tích gen, đã giúp các nhà khoa học vén màn bí mật về khả năng sống lâu phi thường của chúng (Ảnh: Tony Wu/naturepl.com).

Cơ chế sinh học và sự sống sót kỳ diệu

Cá voi đầu cong thích nghi một cách phi thường với môi trường băng giá khắc nghiệt của Bắc Cực. Cơ thể khổng lồ và chắc nịch của chúng có thể dài tới 18,8m và nặng tới 90.710kg giúp giữ nhiệt hiệu quả.

Lớp mỡ dày tới 50cm đóng vai trò như một lớp cách nhiệt hoàn hảo. Không giống như nhiều loài cá voi khác, chúng không có vây lưng, một đặc điểm giúp chúng bơi dễ dàng dưới lớp băng biển.

Về mặt sinh học, tuổi thọ đáng kinh ngạc của chúng có thể liên quan đến sự nhân đôi của một gen có tên CDKN2C. Gen này được biết đến với khả năng ngăn chặn sự phân chia tế bào bất thường và ngăn ngừa ung thư. Sự nhân đôi của gen này dường như đã giúp cá voi đầu cong chống lại các bệnh liên quan đến tuổi tác, mặc dù nó có tác động tiêu cực đến khả năng sinh sản của con đực.

Mặc dù một số loài động vật có vú lớn khác như voi (sống tới 70 năm) và cá voi xanh (sống tới 90 năm) cũng có tuổi thọ cao, nhưng không loài nào có thể sánh được với cá voi đầu cong.

Câu chuyện của loài cá voi này là một minh chứng sống động về sự phức tạp và kỳ diệu của quá trình tiến hóa, nơi những sinh vật khổng lồ có thể sống sót và phát triển mạnh mẽ trong những môi trường khắc nghiệt nhất.

Nguồn: https://dantri.com.vn/khoa-hoc/kham-pha-loai-ca-voi-giu-ky-luc-tho-nhat-trong-the-gioi-dong-vat-co-vu-20250930084449899.htm