Kiến tạo không gian mới, khai mở tiềm năng phát triển

Với lợi thế “3 mặt giáp sông, 1 mặt giáp biển”, bờ biển dài 130km, tỉnh có điều kiện lý tưởng để phát triển đồng bộ các lĩnh vực như nuôi trồng và khai thác thủy- hải sản, cảng biển, logistics, công nghiệp hướng biển, khu đô thị ven biển và du lịch sinh thái biển, phát triển năng lượng điện gió, điện mặt trời...

Việc sáp nhập thành tỉnh Vĩnh Long mới không chỉ là sự mở rộng về địa giới, mà là một quyết sách chiến lược mang tầm vóc lịch sử để kiến tạo một không gian phát triển mới.

Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh- Lữ Quang Ngời nhận định, tỉnh Vĩnh Long sau sáp nhập sở hữu 4 trụ cột phát triển chính gồm: kinh tế biển và năng lượng tái tạo; nông nghiệp sinh thái, công nghệ cao; hạ tầng kết nối và dịch vụ logistics; di sản văn hóa và nguồn nhân lực. Đây không phải là những tiềm năng riêng lẻ, mà là một hệ thống các lợi thế có khả năng tương tác, cộng hưởng, tạo ra sức mạnh tổng hợp để kiến tạo nên sự thịnh vượng bền vững.

Đây cũng là cơ sở quan trọng để tỉnh xây dựng chương trình, kế hoạch hành động thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Vĩnh Long lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030. Đồng thời, hoạch định chiến lược phát triển phù hợp, khả thi, góp phần xây dựng một tỉnh Vĩnh Long mới năng động, bản sắc, có sức cạnh tranh cao và phát triển bền vững trong thời gian tới.

Kỳ 1: Thế mạnh “khổng lồ” từ kinh tế biển

Vĩnh Long hướng đến tích hợp phát triển không gian biển gắn với khai thác tiềm năng năng lượng tái tạo và thủy sản. Ảnh: NGÔ ANH KHOA

 Với lợi thế “3 mặt giáp sông, 1 mặt giáp biển”, bờ biển dài 130km, tỉnh có điều kiện lý tưởng để phát triển đồng bộ các lĩnh vực như nuôi trồng và khai thác thủy- hải sản, cảng biển, logistics, công nghiệp hướng biển, khu đô thị ven biển và du lịch sinh thái biển, phát triển năng lượng điện gió, điện mặt trời...

Tiềm năng và lợi thế sông- biển

“Tỉnh Vĩnh Long mới” nằm ở trung tâm của ĐBSCL, “3 mặt giáp sông, 1 mặt giáp biển”, phía Bắc và phía Đông giáp tỉnh Đồng Tháp, phía Tây giáp TP Cần Thơ, phía Nam và Đông Nam giáp Biển Đông.

Về giao thông thủy, tỉnh có luồng cho tàu biển trọng tải lớn vào sông Hậu; các sông lớn như sông Tiền, sông Hậu cùng các nhánh sông Cổ Chiên, Ba Lai, Hàm Luông, Măng Thít… thuận lợi trong kết nối giao thông thủy và phát triển kinh tế vùng. Đặc biệt, Vĩnh Long có bờ biển dài hơn 130km, với các cửa sông lớn như Định An, Cung Hầu, Ba Lai- mở ra tiềm năng phát triển kinh tế biển, logistics, cảng biển, điện gió,…

Vĩnh Long có vị trí thuận lợi cùng với hạ tầng giao thông ngày càng hoàn thiện. Ảnh: NGÔ ANH KHOA

Đặc biệt, cụm cảng Trà Vinh, Khu kinh tế Định An (là 1 trong 16 khu kinh tế ven biển của cả nước), các khu vực năng lượng, nhất là năng lượng tái tạo tại Duyên Hải (thuộc tỉnh Trà Vinh cũ) và Bình Đại (thuộc tỉnh Bến Tre cũ) đang thu hút sự quan tâm của nhiều nhà đầu tư, tương lai sẽ trở thành trung tâm xuất khẩu năng lượng tái tạo của cả nước.

Ông Lê Anh Đức- Trưởng Ban Quy hoạch và Phát triển vùng (Viện Chiến lược và chính sách kinh tế- tài chính), đánh giá sự kết hợp giữa dải ven biển của Bến Tre và Trà Vinh với mạng lưới giao thông thủy bộ huyết mạch của tỉnh sẽ tạo ra một siêu hành lang kinh tế biển và logistics, có tiềm năng trở thành cửa ngõ xuất khẩu chính của toàn vùng ĐBSCL. 

Định hướng đến năm 2050, tỉnh kỳ vọng là cực tăng trưởng kinh tế biển- nông nghiệp thông minh và trung tâm logistics của vùng ĐBSCL. “Với vị trí trung tâm, Vĩnh Long đóng vai trò là “trái tim” của hành lang kinh tế ven biển và logictics. Đồng thời nằm trên các trục giao thông quốc gia quan trọng như QL1, các tuyến cao tốc trong tương lai (Mỹ Thuận- Cần Thơ, Châu Đốc- Cần Thơ- Sóc Trăng) và các tuyến đường thủy nội địa chính, tỉnh sẽ là trung tâm thu gom, phân phối và trung chuyển hàng hóa cho toàn bộ tuyến hành lang”- ông Lê Anh Đức nhận định.

Nhiệm kỳ 2025-2030, tỉnh sẽ tập trung phát triển năng lượng tái tạo, năng lượng mới (điện gió, năng lượng mặt trời, hydro xanh…) tạo động lực để khai thác tốt tiềm năng kinh tế biển để Vĩnh Long trở thành một trong những tỉnh trọng điểm về phát triển kinh tế biển, năng lượng sạch và du lịch.

Ông Trần Ngọc Chính- Chủ tịch Hội Quy hoạch Phát triển đô thị Việt Nam, nhận định tỉnh Vĩnh Long mới mở rộng không gian và lợi thế “sông- biển”, có lợi thế lớn về phát triển kinh tế biển và tạo ra cơ hội khai thác các thế mạnh về cảng biển, đặc biệt là luồng tàu biển đi vào sông Hậu, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động xuất nhập khẩu và logistics. Tỉnh có thể hình thành các đô thị năng lượng hoặc logistics ven biển, thu hút đầu tư vào các chuỗi công nghiệp năng lượng sạch và logistics ven biển.

Trong định hướng phát triển bền vững, kinh tế biển được xác định là một trong những trụ cột chiến lược của quốc gia, với mục tiêu đưa Việt Nam trở thành quốc gia mạnh về biển theo tinh thần Nghị quyết số 36 về Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Theo PGS.TS Nguyễn Ngọc Vinh (ĐH Kinh tế TP Hồ Chí Minh), các ngành kinh tế biển trọng tâm mà tỉnh có thể khai thác bao gồm: nuôi biển và thủy sản nước lợ- mặn; năng lượng tái tạo ngoài khơi; logistics biển- sông; công nghiệp chế biến thủy sản ven biển; du lịch sinh thái- văn hóa biển.

Hình thành tổ hợp năng lượng phía Nam 

Theo Tỉnh ủy Vĩnh Long, kinh tế biển tiếp tục được xác định là một trong những động lực trọng yếu để thúc đẩy tăng trưởng nhanh và bền vững cho vùng. Trà Vinh và Bến Tre (cũ) đã chủ động ban hành và triển khai các chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế biển giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; tích hợp phát triển không gian biển gắn với khai thác tiềm năng năng lượng tái tạo và thủy sản.

Các khu, cụm công nghiệp, khu kinh tế của tỉnh đã và đang thu hút nhiều nhà đầu tư trong và ngoài nước. Ảnh: DUY HIỀN

Tỉnh hiện đang vận hành thương mại tổng công suất 5.422MW điện. Đã được quy hoạch bổ sung 2.900MW điện gió và 150MW điện mặt trời đến năm 2030. Ngoài ra, tiềm năng phát triển khoảng 1.000MW điện gió ngoài khơi đã được Viện Năng lượng (Bộ Công Thương) khảo sát và đánh giá khả thi, hứa hẹn hình thành một trung tâm năng lượng tái tạo quy mô lớn của cả nước trong tương lai…

Trong khi đó, theo Bản đồ gió Việt Nam (Vietnam Wind Atlas 2022), vùng ven biển Duyên Hải- Cầu Ngang (Trà Vinh) và Bình Đại (Bến Tre) có tốc độ gió trung bình 7,0-7,5 m/s ở độ cao 100m, thuộc nhóm cao nhất ĐBSCL. Hiện tỉnh có tổng công suất điện gió đã vận hành 390MW (Trà Vinh) và đang xây dựng 450MW (Bến Tre), tiềm năng lý thuyết ước tính >2.500MW ngoài khơi. Năng lượng mặt trời cũng khả thi với bức xạ trung bình 4,8-5,0 kWh/m²/ngày, thích hợp cho các hồ chứa và vùng bãi bồi ven biển.

PGS.TS Nguyễn Ngọc Vinh đề xuất, Vĩnh Long cần ưu tiên cấp phép và triển khai các dự án điện gió ngoài khơi tại vùng có tốc độ gió ≥ 7 m/s theo Bản đồ gió quốc gia, với tổng công suất mục tiêu đến năm 2030 đạt 1.000MW. Khuyến khích phát triển điện mặt trời nổi tại các hồ chứa và vùng bãi bồi ven biển. Đồng thời nghiên cứu thử nghiệm năng lượng sóng và thủy triều ở khu vực cửa Cung Hầu và Định An, xây dựng trung tâm bảo dưỡng- sửa chữa turbine gió và thiết bị điện mặt trời phục vụ toàn vùng ĐBSCL…

Còn theo ông Lê Anh Đức, Vĩnh Long có tiềm năng “khổng lồ” về năng lượng tái tạo, đủ sức hình thành một “Tổ hợp năng lượng phía Nam” có tầm quan trọng chiến lược cấp quốc gia. “Tổng tiềm năng năng lượng tái tạo của tỉnh là rất lớn, có thể lên đến hàng chục ngàn MW, được củng cố bởi sự hiện diện của Trung tâm Điện lực Duyên Hải với 4 nhà máy nhiệt điện có tổng công suất gần 4.500MW. Qua đó, có vai trò cung cấp nguồn năng lượng sạch, ổn định và dồi dào để phục vụ cho quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa, đặc biệt là các ngành công nghiệp chế biến, logistics và các khu kinh tế ven biển”- ông Lê Anh Đức nhấn mạnh.

TS Hà Huy Ngọc- Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu chính sách, chiến lược kinh tế địa phương và lãnh thổ (Viện Kinh tế Việt Nam và thế giới) cho rằng, kinh tế biển tiếp tục được xác định là một trong những động lực trọng yếu để thúc đẩy tăng trưởng nhanh và bền vững cho vùng.

Tích hợp phát triển không gian biển gắn với khai thác tiềm năng năng lượng tái tạo và thủy sản, Vĩnh Long cũng nhấn mạnh việc tập trung phát triển kinh tế biển thành trụ cột chiến lược của vùng.

Trọng tâm là phát triển cảng biển, logistics ven biển, điện gió ven bờ, ngoài khơi, du lịch biển. Đầu tư các khu lấn biển, khu kinh tế biển gắn với đô thị và du lịch…

KHÁNH DUY- TUYẾT HIỀN

Nguồn: https://baovinhlong.com.vn/kinh-te/202510/kien-tao-khong-gian-moi-khai-mo-tiem-nang-phat-trien-0cd0366/