Làng nổi trên lòng hồ thủy điện

TUYÊN QUANG Từ những chuyến di dân rời núi, nhiều gia đình lại quay về nuôi cá lồng trên lòng hồ thủy điện, tạo sinh kế ổn định, bền vững.

Năm 2006, khu vực lòng hồ thủy điện Tuyên Quang bỗng mọc lên một mặt hồ rộng đến vô lý, nước dâng lên tới tận ngực núi. Con sông Gâm, sông Năng ngày nào hung hăng chảy, bỗng lặng đi, dàn mặt phẳng như tấm gương khổng lồ. Nơi dòng điện ấy được sinh ra, có bao nhiêu phận người phải đứng dậy đi tìm chỗ bấu víu mới.

Nhiều nhà bè nuôi cá lồng trên hồ thủy điện Tuyên Quang tại khu vực Tát Nga, xã Lâm Bình. Ảnh: Tú Thành.

Một trong những người ấy là ông Hoàng Văn Tuấn (SN 1980) quê ở xã Thúy Loa, huyện Na Hang cũ. Khi có thông báo di dời, gia đình ông chuyển xuống khu tái định cư thuộc xã An Khang, TP Tuyên Quang cũ, nay là phường An Tường. Nhà mới có hạ tầng, đường bê tông, điện, nước đầy đủ.

Thế nhưng nơi ở mới còn nhiều khó khăn, năm 2008 ông quyết định quay lại nơi chôn nhau cắt rốn để lập nghiệp. Ông Tuấn kể lại: "Lập nghiệp có đúng 2 triệu đồng trong tay. Mua được 2 tấm lưới với 1 con thuyền xi, thế là lại ra hồ đánh cá. Gom góp từng đồng, học hỏi mọi người xung quanh, tôi làm được cái lồng nhỏ bằng tre buộc vào phuy nhựa và thả khoảng 1.000 con cá trê phi. Thức ăn thì chỉ là cá con đánh bắt được, nấu chín. Ngày đó chưa dám nghĩ đến cám, cái gì tiết kiệm được là tiết kiệm".

Với 10 lồng cá nuôi đá đặc sản gồm cá lăng và cá bỗng, gia đình ông Hoàng Văn Tuấn ở xã Lâm Bình, tỉnh Tuyên Quang mỗi năm thu về từ 100 - 150 triệu đồng. Ảnh: Tú Thành.

Những năm sau, người này nhìn người kia. Ai quen sông nước thì ra hồ. Cứ thế, từ một vài người thành vài chục hộ. Lâu dần, người ta dựng thêm nhà tạm trên bè để sinh hoạt và ở lại. Lòng hồ mênh mông bỗng có một “làng” không cổng, không ngõ. Đêm tối, mỗi nhà bè bật một bóng điện, nhìn từ trên núi xuống, tựa như một dải sao sa sát mặt nước.

Đến năm 2017, tích góp được tiền từ việc đánh bắt và nuôi cá, gia đình mua được mảnh đất tại thị trấn Lăng Can, huyện Lâm Bình cũ - nay là xã Lâm Bình để sinh sống. 

“Giờ con cái lớn cả rồi, tự lo được. Có khi hai vợ chồng ra hồ cả tuần, cuối tuần mới về, mang theo cá đánh bắt được, bán cho lái buôn, bán lẻ ở chợ”, ông kể.

Từ 1 lồng cá ban đầu, đến nay gia đình ông Hoàng Văn Tuấn đã đầu tư thêm được tổng 10 lồng cá trên hồ thủy điện. Ảnh: Tú Thành.

Từ một lồng cá ban đầu, đến nay gia đình ông đã phát triển lên 10 lồng nuôi với khung sắt kiên cố. Chủ yếu là cá lăng, cá bỗng. Cá nhỏ được cho ăn cám, cá lớn nuôi bằng cá tươi mua của người dân quanh vùng. Giá cá lăng dao động khoảng 80 - 100 nghìn đồng/kg. 

“Tính ra, mỗi lồng cá lăng, nếu thuận lợi, cho thu khoảng 40 - 50 triệu đồng. Trừ mọi chi phí, mỗi năm nhà tôi cũng còn được chừng 100 - 150 triệu đồng. Tới đây, nếu nước hồ, thời tiết ủng hộ, tôi vẫn muốn mở thêm lồng, nuôi thêm mấy loại cá nữa”, ông Tuấn chia sẻ.

Để xuất được một lồng cá lăng đạt trọng lượng 3 - 4kg/con, phải nuôi chừng 2 năm, nên hàng ngày, thu nhập chính của các hộ nuôi trồng thủy sản ở lòng hồ thủy điện chủ yếu từ đánh bắt cá, tôm, tép. Nếu như vào vụ cũng cho thu nhập từ 500 đến hơn 1 triệu đồng mỗi ngày. 

Hằng ngày, các hộ nuôi thủy sản dùng tời bát quái đánh bắt thêm cá, tôm, tép vừa làm thức ăn cho cá lồng, vừa tăng thêm thu nhập. Ảnh: Tú Thành.

Không chỉ gia đình ông Tuấn, tại lòng hồ khu vực Tát Nga, xã Lâm Bình, nhiều hộ ở khu tái định cư phường An Tường cũng lần lượt ngược về đây, dựng bè, đặt lồng, nuôi cá. Hầu hết đều là anh em, họ hàng, người cùng làng ngày xưa, thấy nhau làm được thì rủ nhau làm theo. Không ít nhà trước đây còn chật vật, giờ nhờ nuôi cá lồng mà mỗi năm cũng thu về từ 70 - 200 triệu đồng, đời sống dần ổn định, nhà cửa tươm tất hơn.

Tỉnh Tuyên Quang phát triển chăn nuôi thủy sản theo hướng thâm canh, bán thâm canh, an toàn sinh học và theo tiêu chuẩn VietGAP. Toàn tỉnh hiện có trên 18.600ha mặt nước, trong đó mặt nước hồ thủy điện chiếm khoảng 13.000ha, ao hồ chuyên nuôi trồng thủy sản trên 5.400ha, năng suất bình quân đạt 2 tấn/ha. Diện tích nuôi cá đặc sản, cá nước lạnh khoảng trên 26.000m³, sản lượng cá nước lạnh hơn 160 tấn mỗi năm. Trên các dòng sông, hồ, tổng số lồng bè nuôi cá đã lên tới khoảng 3.300 lồng.

Nguồn: https://nongnghiepmoitruong.vn/lang-noi-tren-long-ho-thuy-dien-d785229.html