Cao Van Lau ແລະ 'Da Co Hoai Lang'

ເປັນຫຍັງເພງ ດາໂກຮ່ວາຍລານ ຈຶ່ງໄດ້ຮັບຄວາມນິຍົມຊົມຊອບຢ່າງກວ້າງຂວາງ ແລະ ພັດທະນາຢ່າງບໍ່ຢຸດຢັ້ງ? ສາດສະດາຈານ Tran Van Khe ໃຫ້ຮູ້ວ່າ: “ຂອບໃຈເນື້ອເພງທີ່ເໝາະສົມກັບຂັບລຳ ແລະ ຂັບລຳພື້ນເມືອງພາກໃຕ້, ຍ້ອນເນື້ອເພງເໝາະສົມກັບສະພາບການຂອງແມ່ຍິງຫຼາຍຄົນທີ່ຜົວເປັນທະຫານຢູ່ຝະລັ່ງ ແລະ ໂດຍສະເພາະແມ່ນການສ້າງຕັ້ງເມືອງ Cai Luong, ຂະແໜງບັນທຶກສຽງ, ວິທະຍຸກະຈາຍສຽງ, ດົນຕີ ດ່າໜັງ ຮ່ວາຮ້າງ ເໝືອນດັ່ງວ່າວໃນລົມ”.

Báo Thanh niên•06/07/2025

ຕອນກາງຄືນທີ່ໂສກເສົ້າທີ່ຂາດເມຍຂອງຂ້ອຍ

ທ້າຍສັດຕະວັດທີ 19, ຊາວເຜົ່າຈຳຂອງເມືອງ My Tho ແລະ Tan An ໄດ້ອອກຈາກບ້ານເກີດເມືອງນອນໄປຊອກຫາທີ່ດິນດຳເນີນຊີວິດຢູ່ ບັກລຽວ , ໃນນັ້ນມີຄອບຄົວຂອງທ່ານ Cao Van Gioi (ໝູ່ບ້ານ Cai Cui, ບ້ານ Chi My, ແຂວງ Tan An). ໃນເວລານັ້ນ, ກາວວັນລື້ (ຊວ໋າ) ມີອາຍຸພຽງ 6 ປີ ແລະຕ້ອງຕິດຕາມພໍ່ຢູ່ເທິງເຮືອລຳໜຶ່ງ. ໃນເບື້ອງຕົ້ນ, ເຂົາເຈົ້າໄດ້ພັກຢູ່ທີ່ດິນຂອງພີ່ນ້ອງຢູ່ Gia Hoi. ເຮັດວຽກຈ້າງງານລ້ຽງຊີບບໍ່ພຽງພໍ, ສະນັ້ນ ເຂົາເຈົ້າຈຶ່ງສືບຕໍ່ຍ້າຍໄປຢູ່ ຈີ່ໄຮ່ ແລະ ໄດ້ຂໍປຸກເຮືອນປຸກເຮືອນຢູ່ດິນແດນວິງຟຸກອານ. ໂດຍເຫັນວ່າຄອບຄົວຂອງທ່ານຈີ່ເຫີຕົກຢູ່ໃນສະພາບຫຍຸ້ງຍາກເຊັ່ນນັ້ນ, ເຈົ້າອະທິການວັດ, ເຈົ້າຊີວິດມິນບ໋າວ, ໄດ້ແນະນຳໃຫ້ເຈົ້າຊູ້ລາຍ້າຍໄປຢູ່ວັດແລະໃຫ້ລາວຮຽນຕົວໜັງສືຈີນ. ບໍ່ເທົ່າໃດປີຕໍ່ມາ, ທ່ານໂຈ່ວໄດ້ຂໍໃຫ້ລູກຊາຍກັບບ້ານເພື່ອຮຽນພາສາປະເທດຊາດ.

Cao Văn Lầu và 'Dạ cổ hoài lang'- Ảnh 1. — ສາດສະດາຈານ Tran Van Khe ທີ່ກອງປະຊຸມຄົບຮອບ 95 ປີແຫ່ງສິລະປະ Cai Luong (ມັງກອນ 2014)

ໃນຄຸ້ມບ້ານດຽວກັນກັບຄອບຄົວຂອງທ່ານ Gioi, ມີນັກສິລະປິນຕາບອດຄົນໜຶ່ງທີ່ມີນິ້ວມືທີ່ມີຄວາມຊຳນານຊື່ວ່າ Le Tai Khi, ເອີ້ນວ່າ Nhac Khi. ດ້ວຍຄວາມປະທັບໃຈຂອງເຄື່ອງມື, ຊູເລີໄດ້ຂໍໃຫ້ພໍ່ຂອງຕົນພາລາວໄປຮຽນ. ທ່ານໂຈ່ວເຄີຍເຮັດດົນຕີທູບທຽນ, ໃຊ້ເຄື່ອງດົນຕີແລະດົນຕີພິທີຢ່າງຊຳນານ, ສະນັ້ນທ່ານຍັງໄດ້ສອນລູກຊາຍ. ຮອດອາຍຸ 21 ປີ, ຊູເລີໄດ້ແຕ່ງງານ, ແຕ່ພາຍຫຼັງ 8 ປີ, ເມຍຂອງລາວບໍ່ໄດ້ເກີດລູກ, ຄອບຄົວຈຶ່ງບັງຄັບໃຫ້ລາວແຕກແຍກ. ໂສກເສົ້າຍ້ອນຢູ່ຫ່າງຈາກເມຍຂອງຕົນ, ທ່ານໄດ້ປະພັນເພງ ຮ່ວາງລານ . ຕໍ່ມາ, ເນື້ອເພງຂອງເພງ Da Co Hoai Lang ມີຫຼາຍສະບັບ.

ຕາມນັກປະພັນ ຫງວຽນເຟືອງແລ້ວ, ບົດເພງ Da Co Hoai Lang ຊຸດທຳອິດໄດ້ເລີ່ມຈາກຕີ 2, ນັກປະພັນ Tu Choi ໄດ້ເພີ່ມເນື້ອເພງ ແລະ ຕີອອກເປັນ 4. ໃນປີ 1942, ນັກປະພັນ ຫງວຽນເຟືອງ ແລະ ນາງ Tu Sang ໄດ້ຂັບຮ້ອງບົດເພງ 8 ຕີ ຫວຸງ câm ໃນບົດປະພັນ Hoa Roi Cửa Phật ( Lan and Diep ) ໂດຍນັກປະພັນ ຫງວຽນຟູ໋ຈ້ອງ. ເມື່ອບົດເພງຫວງກຸດເພີ່ມຂຶ້ນເປັນ 16, ຕີ 32, ມີເນື້ອເພງຫຼາຍຂຶ້ນ, ສຽງເພງທ້າຍປະໂຫຍກຄ່ອຍໆອ່ອນລົງ, ສຽງຮ້ອງໄດ້ລະລາຍເຂົ້າໄປໃນເນື້ອເພງ, ຊຶມເຂົ້າຈິດວິນຍານຂອງຜູ້ຟັງຢ່າງເລິກເຊິ່ງ, ຄືເພງ Gánh nước dem nguyệt , ຂັບຮ້ອງໂດຍຈິດຕະກອນ Huu Phuoc.

ສຽງລະຄັງວັດດັງດັງ

ໃນຂະນະນັ້ນ, ຕາມນັກຂ່າວ ຫງວຽນແມ້ງຢຸງ ແລ້ວ, ເພງ ດ່າໜັງ ຮ່ວາຍລານ ໄດ້ກຳເນີດຂຶ້ນເມື່ອປີ 1918, ໃນກາງຊຸມປີ 1930 ໄດ້ຮັບຄວາມນິຍົມຊົມຊອບຢ່າງກວ້າງຂວາງຢູ່ 6 ແຂວງພາກໃຕ້. ໃນເວລານັ້ນ, ເພງ ດ່າໂກຮ່ວາຍລານ ໃນ 4 ຕີ ແມ່ນຂັບຮ້ອງໂດຍ ນາມງາ. ຊື່ແທ້ຂອງນາມຫງ່າແມ່ນ ລູຮ່ວາງຽນ, ມາຈາກ ບັກລຽວ, ດ້ວຍສຽງລົມຫາຍໃຈທີ່ພິເສດ, ໄດ້ເຮັດໃຫ້ບົດເພງຫວງກຸ້ງມ່ວນຊື່ນກວ່າ. ເຖິງຢ່າງໃດກໍຕາມ, ບົດເພງ Da Co Hoai Lang ໃນ 4 ຕີແມ່ນສັ້ນເກີນໄປ, ເຮັດໃຫ້ລົມຫາຍໃຈອັນດີງາມຂອງ ນາມງຽນ ຫາຍສາບສູນໄປ.

Cao Văn Lầu và 'Dạ cổ hoài lang'- Ảnh 2. — ເຄື່ອງດົນຕີພື້ນເມືອງບາງຊະນິດ

ປີ 1934, ໃນໄລຍະສະແດງດົນຕີຢູ່ເຮືອນເພື່ອນໃກ້ວັດວິ້ງຟຸກອານ, ນ້ຳງາໄດ້ປະເຊີນກັບພະຍຸຝົນຕົກໜັກ, ຕ້ອງພັກຄືນບໍ່ສາມາດກັບຄືນເມືອບ້ານ. ໃນຕອນກາງຄືນທີ່ງຽບສະຫງົບ, ພື້ນທີ່ຍັງງຽບສະຫງົບ, ທັນໃດນັ້ນລາວໄດ້ຍິນລະຄັງພຣະວິຫານດັງກ້ອງກັງວົນ. ນາມຫງຽວລຸກຂຶ້ນນັ່ງຂຽນ 20 ຂໍ້ໂດຍທັນທີດ້ວຍບົດທີ່ເປີດເປັນສຽງດັງຂອງລະຄັງວັດ, ໃນທຳນອງເພງ ດ່າໂກຮ່ວາຍລານ ແລະຕັ້ງຊື່ໃຫ້ມັນວ່າ ວີທຽນເຫ້ວ . ເຊົ້າມື້ຕໍ່ມາ, ນ້ຳເຫວີຍໄດ້ໄປຫາອາຈານ, ນັກດົນຕີ ກວ໋າວເລີ້, ຮ້ອງເພງໃຫ້ລາວຟັງ ແລະ ຂໍໃຫ້ເພິ່ນຕື່ມຄຳວ່າ “ດານ” ໃສ່ແຕ່ລະຂໍ້.

ເຫັນວ່າມັນມີຄວາມໝາຍ, ນັກດົນຕີ ກາວວັນເລີ ໄດ້ເຊີນນັກດົນຕີອີກ 2 ຄົນຄື: ບາຈ໊ອດ ແລະ ມູ່ໄຄ໋, ປຶກສາຫາລື, ຕື່ມບົດບັນທຶກໃຫ້ເພງ ດ່າໂກຮ່ວາຍວາງ ເປັນຈັງຫວະ 8 ຕີ, ເວລາພໍສົມຄວນເພື່ອໃຫ້ ນ້ຳງີ້ຍ ຮ້ອງເພງ 20 ບົດ Vitien loi dao ໄດ້ຢ່າງສະບາຍ. ປະມານ 1 ປີຕໍ່ມາ, ເພງນີ້ໄດ້ກາຍເປັນທີ່ນິຍົມໃນເມືອງໄຊງ່ອນ, ເອີ້ນວ່າເພງ ວັງເວີນທຽນຈູງ ແລະ ຕັ້ງແຕ່ນັ້ນມາ, ຊື່ ດາໂກ ຖືກເອີ້ນຜິດວ່າ ວົງໂຄ ໂດຍຊາວໄຊງ່ອນ. ຕາມນັກຂ່າວໂຮງລະຄອນ ທຽນ ໂມກລານ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ: ປີ 1934, ບົດເພງ ວັງເວີນທຽນຈູງ ໄດ້ຖືກບັນທືກໂດຍບໍລິສັດ ອາຊີ ຢູ່ແຜ່ນດີນ ດ້ວຍສຽງຂອງ ນ້ຳງີ້ຍ ທີ່ຟັງແລ້ວເສົ້າສະຫຼົດໃຈ ແລະ ເສົ້າສະຫຼົດໃຈ ໃນຄຳເວົ້າທີ່ຍາວຢຽດ ຢູ່ທ້າຍ ປະໂຫຍກ “ໂຮ, ໂຮ, ຮໍ” ຂອງ ນາມ ຫງວຽນ.

ຕົ້ນກໍາເນີດຂອງສົມມຸດຕິຖານຫຼາຍ

ໃນກອງປະຊຸມຄົບຮອບ 90 ປີແຫ່ງວັນສ້າງຕັ້ງ Da Co Hoai Lang ໄດ້ຈັດຂຶ້ນຢູ່ມະຫາວິທະຍາໄລໂຮງລະຄອນ ແລະ ໂຮງຮູບເງົາ ນະຄອນ ໂຮ່ຈີມິນ ໃນວັນທີ 29/7, ສາດສະດາຈານ Tran Van Khe ໃຫ້ຄຳເຫັນວ່າ: “ມາຮອດປະຈຸບັນ, ຫລາຍຄົນເຊື່ອວ່າ ທ່ານ Sau Cao Van Lau ແມ່ນຜູ້ປະພັນ Da Co Hoai Lang . ຍັງຂຶ້ນກັບຫຼາຍສົມມຸດຕິຖານ.”

Cao Văn Lầu và 'Dạ cổ hoài lang'- Ảnh 3. — ໂຮງລະຄອນ ກາວວັນເລົາ (ບັກລຽວ, ແຂວງ ກ່າເມົາ )

ບໍ່ພຽງແຕ່ປີເກີດ ແລະ ຕົ້ນກຳເນີດຂອງ ສະໄໝ ດ່າໜັງ ຮ່ວາຮ່ວາງ ແມ່ນແຕກຕ່າງກັນເທົ່ານັ້ນ, ແຕ່ຕີ 2 ຫາ ຕີ 8, ຕີ 16..., ເນື້ອໃນຫຼາຍຢ່າງຍັງແຕກຕ່າງກັນ.

ໃນບົດ ຄວາມພະຍາຍາມ ຊອກຫາຕົ້ນກຳເນີດຂອງບົດເພງ ຫວູກວາງ ໄດ້ລົງພິມໃນວາລະສານ ບັກກ່າ (15 ສິງຫາ 1959), ນັກປະພັນ ຫງວຽນທູກວາງ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ: “ນີ້ແມ່ນບົດກະວີໃນຮູບແບບບົດກະວີ 20 ເສັ້ນ ຊື່ງ Dạ cổ hoài lan , ສ້າງເມື່ອປີ 1920 ໂດຍເຈົ້າຊີວິດ ຫງວຽນຟູ໋ຈ້ອງ, ເຈົ້າຊີວິດ ກົງຟຸກ. ສະພາບການນອກຍຸກສະໄໝ, ເພິ່ນໄດ້ລີ້ໄພຢູ່ໃນພຸດທະສາສະໜາຊົ່ວຄາວ, ແຕ່ຍ້ອນຄວາມຮັກແພງຕໍ່ປະເທດອັນເລິກເຊິ່ງ, ເພິ່ນໄດ້ບັນທຶກຄວາມຮູ້ສຶກໄວ້ໃນບົດກະວີທີ່ມີຊື່ວ່າ Dạ cổ hoài lang , ແປວ່າ ຍາມກາງຄືນຟັງສຽງກອງ, ຫາຍສາບສູນ , ແລະບົດກະວີນີ້ແຕ່ງໂດຍ ກາວວັນເລີ”.

ກົງກັນຂ້າມ, ໃນບົດປາໄສທີ່ກອງປະຊຸມ “ພຣະອາຈານ ຫງວຽນເຍີດຈ້ຽນ ແລະ ການປະກອບອາຊີບດົນຕີພື້ນເມືອງພາກໃຕ້”, ທ່ານ ເຈີ່ນຟຸກທ້ວນ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ: ພຣະອາຈານ ຫງວຽນເຍີດຈ້ຽນ ແມ່ນປະລິນຍາເອກໃນຂົງເຂດດົນຕີພິທີ, ມີຄຸນງາມຄວາມດີໃນການຝຶກອົບຮົມນັກຮຽນຫລາຍຄົນ. ອາຈານມີຄວາມສົນໃຈເປັນພິເສດຕໍ່ບົດເພງ Da Co ຂອງ ກາວວັນເລົາ ແລະ ໄດ້ເຮັດວຽກຢ່າງໜັກເພື່ອໃຫ້ເປັນທີ່ນິຍົມ, ບໍ່ແມ່ນວ່າເພິ່ນເປັນຜູ້ແຕ່ງ. ໃນໂອກາດບຸນລະດູໃບໄມ້ປົ່ງປີ 1918, ເຈົ້າຊີວິດຮຸ່ງ ໄດ້ໄປຢ້ຽມຢາມອາຈານເງະກີ, ແລະ ໄດ້ສະເໜີບັນດາບົດດົນຕີທີ່ບໍ່ມີຊື່ສຽງຢ່າງສະດວກສະບາຍ. ຫຼັງຈາກໄດ້ຟັງແລ້ວ, ພຣະຜູ້ເປັນເຈົ້າໄດ້ຍົກຍ້ອງຢ່າງຍິ່ງ. ໃນຄືນນັ້ນ, ອາຈານ ຫງວຽນເຕິ໋ນຈຽວ ໄດ້ເຂົ້າຮ່ວມ, ພຣະອາຈານໃຫຍ່ ຫງວຽນຟູ໋ຈ້ອງ ໄດ້ຂໍຮ້ອງໃຫ້ພະມະຫາກະສັດຕັ້ງຊື່ບົດດົນຕີ ແລະ ອາຈານ ຫງວຽນຈີ໋ຢຸງ ໄດ້ຕັ້ງຊື່ໃຫ້ວ່າ ດາໂກຮ່ວາຍລານ .

Cao Văn Lầu và 'Dạ cổ hoài lang'- Ảnh 4. — ບາກລຽວ

ຕາມທ່ານສາດສະດາຈານ ເຈີ່ນວັນເຄ, ປີ 1925, ທ່ານຮ່ວາງທູຈູງ (ຕືໂຈ່ວ) ໄດ້ປະກອບເນື້ອເພງໃຫ້ແກ່ບົດເພງ 4 ຈັງຫວະທີ່ຊື່ວ່າ The Swallow's Call in the Dew .

“ຝູງກືນຕ້ອງຮ້ອງຫາໝອກຢູ່ທະເລພາກເໜືອ

ຂ້າພະເຈົ້າເຕັມໃຈທີ່ຈະຮ້ອງໄຫ້ດ້ວຍຄວາມກຽດຊັງພາຍໃຕ້ທ້ອງຟ້າພາກໃຕ້.

ປີ 1934, ນ້ຳງື່ມໄດ້ປ່ຽນຈາກ 4 ບາດເປັນ 8 ເທື່ອໃນບົດເພງ ວັງວຽງຈ່າວຈ່າວ . ປີ 1938, ນັກດົນຕີ Vinh Bao ໄດ້ສະແດງໃຫ້ນາງ ນາມ ກວ໋າງເທາະ ຮ້ອງເພງ ວູງຄຶກ ດ້ວຍ 16 ຕີ. ປີ 1948, ນັກສິລະປິນ Ut Tra On ໄດ້ຮ້ອງເພງ Tôn Tấn giả điện ໃນ 16 ຈັງຫວະ ແລະ ນັບແຕ່ປີ 1955 ມາຮອດປະຈຸບັນ, ນັກດົນຕີ Ut Tra On ໄດ້ຮັບຄວາມນິຍົມຊົມຊອບຢ່າງກວ້າງຂວາງຈົນຮອດປະຈຸບັນ.

ທີ່ມາ: https://thanhnien.vn/cao-van-lau-va-da-co-hoai-lang-185250706225655327.htm