ປັບປຸງກົດໝາຍວ່າດ້ວຍຊັບສິນທາງປັນຍາເພື່ອສົ່ງເສີມມູນຄ່າ 'ຄຳອ່ອນ' ຂອງເສດຖະກິດ

ຊັບສິນທາງປັນຍາກາຍເປັນຊັບພະຍາກອນທີ່ສໍາຄັນຂອງເສດຖະກິດຄວາມຮູ້. ສຳເລັດກອບກົດໝາຍ ແລະ ກົນໄກການກຳນົດລາຄາທີ່ໂປ່ງໃສ ຈະຊ່ວຍສົ່ງເສີມປະສິດທິຜົນຂອງ “ຄຳອ່ອນ” - ຊັບພະຍາກອນທີ່ບໍ່ມີຕົວຕົນຂອງປະເທດໃນຍຸກປະດິດສ້າງ.

Bộ Khoa học và Công nghệ•05/11/2025

ຊັບສິນທາງປັນຍາ – ຊັບພະຍາກອນໃຫມ່ຂອງ ເສດຖະກິດ ຄວາມຮູ້

ຕອນເຊົ້າວັນທີ 5 ພະຈິກ, ທີ່ກອງປະຊຸມປຶກສາຫາລືກ່ຽວກັບຮ່າງກົດໝາຍປັບປຸງ ແລະ ເພີ່ມເຕີມບາງມາດຕາຂອງກົດໝາຍວ່າດ້ວຍຊັບສິນທາງປັນຍາ (IP), ບັນດາຜູ້ແທນ ສະພາແຫ່ງຊາດ ໄດ້ສຸມໃສ່ປະກອບສ່ວນຫຼາຍເນື້ອໃນສຳຄັນ, ແນໃສ່ສ້າງຂອບເຂດກົດໝາຍໃຫ້ສົມບູນແບບໃຫ້ແກ່ຂົງເຂດທີ່ພວມກາຍເປັນເສົາຄ້ຳຂອງພື້ນຖານເສດຖະກິດປະດິດສ້າງ.

ທ່ານຜູ້ແທນ ຫງວຽນທິລານ (ຄະນະຜູ້ແທນ ຮ່າໂນ້ຍ ) ຕີລາຄາວ່າ ຮ່າງກົດໝາຍນີ້ມີການຫັນປ່ຽນໂດຍພື້ນຖານ, ຈາກ “ປົກປັກຮັກສາສິດ” ໄປເປັນ “ການຂຸດຄົ້ນຄຸນຄ່າ”. ຕາມຜູ້ແທນແລ້ວ, ນີ້ແມ່ນທິດທາງທີ່ສອດຄ່ອງກັບທ່າອ່ຽງຂອງສາກົນ, ຖືວ່າຊັບສິນທາງປັນຍາບໍ່ພຽງແຕ່ແມ່ນສິດຕາມກົດໝາຍເທົ່ານັ້ນ ຫາກຍັງແມ່ນຊັບສິນທີ່ມີມູນຄ່າເສດຖະກິດສູງ, ສາມາດປະກອບສ່ວນທຶນຮອນ, ລະດົມທຶນ ແລະ ເຂົ້າຮ່ວມຕະຫຼາດຄືກັບຊັບສິນປະເພດອື່ນໆ.

“ບັນດາຍີ່ຫໍ້, ປະດິດຄິດສ້າງ, ຄວາມຮູ້ທາງດ້ານເຕັກນິກແມ່ນ 'ຄຳອ່ອນ' ຂອງເສດຖະກິດ. ໃນຫຼາຍວິສາຫະກິດທົ່ວໂລກ, ມູນຄ່າຊັບສິນບໍ່ມີຕົວຕົນກວມເອົາກວ່າ 70% ຂອງມູນຄ່າວິສາຫະກິດທັງໝົດ, ຖ້າ ຫວຽດນາມ ຢາກພັດທະນາພື້ນຖານເສດຖະກິດຄວາມຮູ້, ບໍ່ສາມາດຢຸດຢັ້ງການປົກປ້ອງສິດ, ແຕ່ຕ້ອງຮູ້ຈັກຂຸດຄົ້ນ ແລະ ຄ້າຂາຍຊັບສິນທາງປັນຍາ”.

ທ່ານຜູ້ແທນ ຫງວຽນທິຢວານ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ: ເພີ່ມທະວີບັນດາລະບຽບການກ່ຽວກັບສິດຊັບສິນທາງປັນຍາໃນຮ່າງກົດໝາຍແມ່ນບາດກ້າວບຸກທະລຸສຳຄັນ, ເປີດໂອກາດໃຫ້ບັນດາວິສາຫະກິດ, ນັກປະດິດສ້າງ ແລະ ນັກສິລະປິນຫັນການສ້າງເປັນແຫຼ່ງກຳລັງຕົວຈິງ. "ຖ້າເຮັດໄດ້ດີ, ຊັບສິນທາງປັນຍາສາມາດກາຍເປັນຊ່ອງທາງໃໝ່ໃນການລະດົມທຶນ, ສະໜັບສະໜູນການພັດທະນາອຸດສາຫະກຳສ້າງສັນ, ວິທະຍາສາດ, ເຕັກໂນໂລຊີ ແລະ ວັດທະນະທຳ".

ເຖິງຢ່າງໃດກໍຕາມ, ເພື່ອຮັບປະກັນຄວາມໂປ່ງໃສ ແລະ ປ້ອງກັນຄວາມສ່ຽງ, ຜູ້ແທນ ຫງວຽນທິລານ ປາດຖະໜາວ່າ ຮ່າງກົດໝາຍຄວນຈຳແນກບັນດາກໍລະນີກຳນົດລາຄາດ້ວຍຕົນເອງ ແລະ ບັນດາກໍລະນີທີ່ຕ້ອງມີການຕີລາຄາເອກະລາດ. "ສໍາລັບສິ່ງປະດິດແລະເຄື່ອງຫມາຍການຄ້າທີ່ສ້າງຂຶ້ນຈາກກອງທຶນງົບປະມານຂອງລັດຫຼືໂຄງການວິທະຍາສາດແລະເຕັກໂນໂລຢີແຫ່ງຊາດ, ມັນຈໍາເປັນຕ້ອງມີອົງການຈັດຕັ້ງການປະເມີນເອກະລາດແລະກົນໄກການກວດກາໂດຍເຈົ້າຫນ້າທີ່ທີ່ມີຄວາມສາມາດໃນການຫຼີກລ່ຽງອັດຕາເງິນເຟີ້ຫຼືການສໍ້ໂກງທາງດ້ານການເງິນ."

ທ່ານຜູ້ແທນ ຫງວຽນທິລານ ກໍ່ຊົມເຊີຍທິດທາງສ້າງຖານຂໍ້ມູນແຫ່ງຊາດກ່ຽວກັບຄຸນຄ່າຊັບສິນທາງປັນຍາ, ຖືວ່ານີ້ແມ່ນພື້ນຖານສຳຄັນເພື່ອສ້າງຕະຫຼາດຊັບສິນທາງປັນຍາທີ່ໂປ່ງໃສ, ຄ້າຍຄືກັບຕະຫຼາດຫຼັກຊັບ. “ຍີ່ປຸ່ນ, ສ.ເກົາຫຼີ ແລະ ສິງກະໂປ ໄດ້ມີບັນດາຕົວແບບການປະເມີນມູນຄ່າຊັບສິນທາງປັນຍາ ແລະ ພື້ນຖານການຄ້າຢ່າງມີປະສິດທິຜົນ, ຊ່ວຍໃຫ້ການຄ້າປະດິດສ້າງ, ຍົກສູງສະມັດຕະພາບແຮງງານ, ສ້າງແຮງຈູງໃຈປະດິດສ້າງ. ຫວຽດນາມ ສາມາດຮຽນຮູ້ຈາກປະສົບການດັ່ງກ່າວຢ່າງແທ້ຈິງ”.

ການສ້າງແລວທາງດ້ານກົດໝາຍໃຫ້ສົມບູນແບບສຳລັບຍຸກສ້າງສັນດິຈິຕອລ

ທ່ານຜູ້ແທນ Bui Hoai Son (ຄະນະຜູ້ແທນຮ່າໂນ້ຍ) ໃຫ້ຮູ້ວ່າ: ລະບຽບການດ້ານການເງິນບົນພື້ນຖານສິດຊັບສິນທາງປັນຍາແມ່ນ “ກຸນແຈເພື່ອເປີດປະຕູໃຫ້ແກ່ຂະແໜງວັດທະນະທຳ”.

ບັນດາຜູ້ແທນໃຫ້ຮູ້ວ່າ, ຖ້າຫວຽດນາມຮູ້ວິທີຂຸດຄົ້ນຄວາມສາມາດບົ່ມຊ້ອນດ້ານລິຂະສິດໃນວົງດົນຕີ, ຮູບເງົາ, ແບບຕ່າງໆ, ເກມ ແລະ ບັນດາຜະລິດຕະພັນດີຈີຕອນທີ່ມີຫົວຄິດປະດິດສ້າງ, ຈະສາມາດພັດທະນາຂະແໜງວັດທະນະທຳທີ່ມີມູນຄ່າຫຼາຍສິບຕື້ USD ຄືສ.ເກົາຫຼີ ຫຼື ຍີ່ປຸ່ນ.

“ຕ້ອງມີກົນໄກລິຂະສິດເພື່ອກາຍເປັນຊັບສິນດ້ານກົດໝາຍ, ຊ່ວຍໃຫ້ນັກສິລະປິນ, ນັກທຸລະກິດມີຫົວຄິດປະດິດສ້າງເພື່ອລະດົມທຶນຮອນດ້ວຍສະຕິປັນຍາເທົ່ານັ້ນ, ວັດທະນະທຳຈະກາຍເປັນຂະແໜງເສດຖະກິດຢ່າງແທ້ຈິງ, ນັກສິລະປິນສາມາດດຳລົງຊີວິດຢ່າງມີຫົວຄິດປະດິດສ້າງ, ບໍ່ພຽງແຕ່ແມ່ນອາລົມຈິດ. ເຖິງຢ່າງໃດກໍ່ຕາມ, ຜູ້ແທນໄດ້ສັງເກດເຫັນວ່າເພື່ອໃຫ້ກົນໄກນີ້ເປັນໄປໄດ້, ຕ້ອງມີຂອບເຂດການກໍານົດລາຄາສະເພາະສໍາລັບແຕ່ລະຂົງເຂດສ້າງສັນ, ຮັບປະກັນຄວາມໂປ່ງໃສແລະຫຼີກລ້ຽງປະກົດການຂຸດຄົ້ນລາຄາເພື່ອປັບລາຄາລິຂະສິດ. "ຕະຫຼາດຊັບສິນທາງປັນຍາທີ່ກໍາລັງພັດທະນາສາມາດຍືນຍົງໄດ້ພຽງແຕ່ເມື່ອມີກອບກົດຫມາຍທີ່ໂປ່ງໃສ, ມາດຕະຖານລາຄາທີ່ຊັດເຈນແລະລະບົບການຕິດຕາມເອກະລາດ."

ພິເສດ, ທ່ານຜູ້ແທນ Bui Hoai Son ສະເໜີວ່າ ຮ່າງກົດໝາຍຄວນເພີ່ມທະວີຫຼັກການຮັບຜິດຊອບບັນດາເວທີປາໄສ AI ແລະ ບັນດາເວທີດີຈີຕອນຂ້າມຊາຍແດນ. ອີງຕາມຜູ້ແທນ, ນີ້ແມ່ນບັນຫາຮ້ອນທົ່ວໂລກເມື່ອຕົວແບບ AI ໃຊ້ຂໍ້ມູນແລະວຽກງານສ້າງສັນໂດຍບໍ່ໄດ້ຮັບອະນຸຍາດ. ທ່ານ Bui Hoai Son ເນັ້ນໜັກວ່າ: “ບັນດາເວທີປາໄສຕ້ອງມີພັນທະໃນການລຶບລ້າງເນື້ອຫາທີ່ລະເມີດໂດຍໄວ, ປ້ອງກັນການລົງຂ່າວຄືນໃໝ່, ໂຄສະນາເຜີຍແຜ່ຂໍ້ມູນທີ່ໃຊ້ໃນການຝຶກອົບຮົມ AI ແລະ ບໍ່ໃຫ້ໂຄສະນາກ່ຽວກັບເນື້ອຫາທີ່ສ້າງໂດຍ AI ຖ້າອີງໃສ່ບັນດາຜົນງານທີ່ບໍ່ມີໃບອະນຸຍາດ”.

“ນີ້ບໍ່ພຽງແຕ່ແມ່ນເຕັກນິກດ້ານກົດໝາຍເທົ່ານັ້ນ, ຫາກຍັງແມ່ນເລື່ອງປົກປັກຮັກສາພື້ນຖານວັດທະນະທຳຫວຽດນາມ, ປົກປັກຮັກສາບັນດານັກສິລະປິນຫວຽດນາມ ແລະ ຄວາມໄວ້ເນື້ອເຊື່ອໃຈຂອງຊາວໜຸ່ມຫົວຄິດປະດິດສ້າງ.

Hoàn thiện Luật Sở hữu trí tuệ để phát huy giá trị 'vàng mềm' của nền kinh tế- Ảnh 1. — ທ່ານນາງ Dinh Thi Ngoc Dung ກ່າວຄຳເຫັນທີ່ກອງປະຊຸມ.

ທ່ານຜູ້ແທນ ດິງທິງອກຢຸງ (ຄະນະຜູ້ແທນສະພາແຫ່ງຊາດນະຄອນ ຫາຍຟ່ອງ) ຊີ້ອອກວ່າ, ຂໍ້ກຳນົດ 5, ມາດຕາ 7 ໄດ້ອະນຸຍາດໃຫ້ຂຸດຄົ້ນຂໍ້ມູນເພື່ອຝຶກອົບຮົມ AI ແຕ່ຫ້າມ “ບໍ່ແຮ່ທາງການຄ້າ” ແມ່ນເງື່ອນໄຂ “ຍາກທີ່ຈະຕອບສະໜອງໄດ້”.

ບັນດາຜູ້ແທນໄດ້ວິເຄາະວ່າ, ຖ້າກົດລະບຽບນີ້ຖືກຮັກສາໄວ້, ລະບົບນິເວດ AI ພາຍໃນປະເທດທັງຫມົດຈະຕົກຢູ່ໃນຄວາມຕາຍ: ທຸລະກິດຈະບໍ່ກ້າທີ່ຈະລົງທຶນ, ສະຖາບັນຄົ້ນຄ້ວາຈະບໍ່ສາມາດໂອນໄດ້. ບັນດາຜູ້ແທນໄດ້ສະເໜີໃຫ້ອອກແບບລະບຽບການຄືນໃໝ່, ແຍກອອກຢ່າງຈະແຈ້ງລະຫວ່າງການນຳໃຊ້ທີ່ບໍ່ແມ່ນການຄ້າ (ອະນຸຍາດຢ່າງກວ້າງຂວາງ) ແລະ ການນຳໃຊ້ທາງການຄ້າ (ອະນຸຍາດຕາມເງື່ອນໄຂ, ນຳໃຊ້ກົນໄກການຊົດເຊີຍທີ່ສົມເຫດສົມຜົນ).

ແບ່ງປັນທັດສະນະດຽວກັນ, ທ່ານນາງ ຫງວຽນທິວຽດງາ (ຄະນະຜູ້ແທນສະພາແຫ່ງຊາດນະຄອນ ຫາຍຟ່ອງ) ຖືວ່າ, ຮ່າງກົດໝາຍມີ “ຊ່ອງຫວ່າງດ້ານກົດໝາຍ” ເມື່ອຍັງບໍ່ທັນໄດ້ກຳນົດ “ຫົວຂໍ້ສິດຊັບສິນທາງປັນຍາ” ສຳລັບບັນດາຜະລິດຕະພັນທີ່ສ້າງໂດຍ AI.

ບັນດາຜູ້ແທນສະເໜີເພີ່ມຫຼັກການ: ພຽງແຕ່ຮັບຮູ້ສິດຊັບສິນທາງປັນຍາສຳລັບຜະລິດຕະພັນ “ດ້ວຍການປະກອບສ່ວນຢ່າງມີຫົວຄິດປະດິດສ້າງຂອງມະນຸດ”, ພ້ອມດຽວກັນນັ້ນກໍ່ມອບໝາຍໃຫ້ລັດຖະບານກຳນົດບັນດາມາດຖານຕີລາຄາລະອຽດ.

Hoàn thiện Luật Sở hữu trí tuệ để phát huy giá trị 'vàng mềm' của nền kinh tế- Ảnh 2. — ທ່ານຜູ້ແທນ ຫງວຽນທິຫວຽດນາມ ກ່າວຄຳເຫັນທີ່ກອງປະຊຸມ.

ນອກຈາກນັ້ນ, ບັນດາຜູ້ແທນຍັງໄດ້ປະກອບຄໍາຄິດຄໍາເຫັນກ່ຽວກັບບັນຫາດ້ານວິຊາການອື່ນໆໃນສະພາບແວດລ້ອມດິຈິຕອລເຊັ່ນ: ຄວນມີລະບຽບການທີ່ຊັດເຈນກ່ຽວກັບການເປັນເຈົ້າຂອງ algorithms, ຂໍ້ມູນການຝຶກອົບຮົມ, open source code ແລະການສະເຫນີແຍກ "ບົດທີ່ຄວບຄຸມຊັບສິນທາງປັນຍາໃນສະພາບແວດລ້ອມດິຈິຕອນ"; ຄວາມກັງວົນກ່ຽວກັບເຂດແດນລະຫວ່າງ "ການອອກແບບອຸດສາຫະກໍາທີ່ບໍ່ແມ່ນທາງດ້ານຮ່າງກາຍ" (ເຊັ່ນ: ການໂຕ້ຕອບຮູບພາບ) ແລະ "ລິຂະສິດ". ສະເໜີໃຫ້ກົດໝາຍວ່າດ້ວຍ “ມາດຖານຫຼັກ” ເພື່ອຈຳແນກຢ່າງຈະແຈ້ງ, ແທນທີ່ຈະປະໄວ້ທັງໝົດໃຫ້ລັດຖະບານຊີ້ນຳ; ກົດລະບຽບກ່ຽວກັບການປົກປ້ອງສິດທິຊັບສິນທາງປັນຍາໃນສະພາບແວດລ້ອມດິຈິຕອນ (ມາດຕາ 198B) ແມ່ນ "ຍັງທົ່ວໄປ", ຂາດກົນໄກການບັງຄັບໃຫ້ເວທີຂ້າມຊາຍແດນເພື່ອສະຫນອງຂໍ້ມູນການກໍານົດຜູ້ລະເມີດ.

ແບ່ງປັນທັດສະນະດັ່ງກ່າວ, ທ່ານຜູ້ແທນ To Ai Vang (Can Tho) ໃຫ້ຮູ້ວ່າ: ຕ້ອງຜັນຂະຫຍາຍຂອບເຂດຂອງກົດໝາຍກ່ຽວກັບບັນດາຜະລິດຕະພັນເຕັກໂນໂລຢີດີຈີຕອນ, ປັນຍາປະດິດ, ຂໍ້ມູນໃຫຍ່ ແລະ ບັນດາວຽກງານຂ່າວ.

ຕາມຜູ້ແທນແລ້ວ, ບັນດາອົງການຂ່າວ ແລະ ນັກຂ່າວຍັງຈຳເປັນຕ້ອງໄດ້ຮັບການປົກປ້ອງສິດຊັບສິນທາງປັນຍາຂອງຕົນ, ເພື່ອຊຸກຍູ້ການລົງທຶນໃນບັນດາເນື້ອໃນປະດິດສ້າງທີ່ມີຄຸນນະພາບສູງໃນສະພາບແວດລ້ອມສື່ດິຈິຕອລ. "ໃນເສດຖະກິດຂໍ້ມູນ, ຂໍ້ມູນໃຫຍ່ແມ່ນຊັບສິນທີ່ມີຄຸນຄ່າ. ກົດຫມາຍຈໍາເປັນຕ້ອງໄດ້ກໍານົດຢ່າງຊັດເຈນການເປັນເຈົ້າຂອງ, ການຂຸດຄົ້ນແລະການປົກປ້ອງຂໍ້ມູນ, ຫຼີກເວັ້ນການຜູກຂາດຫຼືການລ່ວງລະເມີດ. ໃນເວລາດຽວກັນ, ຕ້ອງມີກົນໄກເພື່ອກໍານົດຢ່າງຈະແຈ້ງວ່າໃຜເປັນເຈົ້າຂອງແລະໃຜເປັນຜູ້ຮັບຜິດຊອບໃນເວລາທີ່ AI ລະເມີດສິດທິຊັບສິນທາງປັນຍາຂອງຄົນອື່ນ, "ຜູ້ແທນ Ai Vang ແນະນໍາ.

ຕາມແຜນການຂອງກອງປະຊຸມສະໄໝສາມັນເທື່ອທີ 10 ຂອງສະພາແຫ່ງຊາດຊຸດທີ 15, ສະພາແຫ່ງຊາດຈະປຶກສາຫາລືກ່ຽວກັບໂຄງການກົດໝາຍສະບັບນີ້ເປັນກຸ່ມໃນວັນທີ 5 ພະຈິກ, ແລ້ວປຶກສາຫາລືຢູ່ຫ້ອງວ່າການໃນທ້າຍເດືອນພະຈິກແລະຜ່ານມາໃນຕົ້ນເດືອນທັນວາ 2025.

ກ່ອນໜ້ານີ້, ວັນທີ 27 ຕຸລາ 2025, ສະພາແຫ່ງຊາດໄດ້ຮັບຟັງການຍື່ນສະເໜີ ແລະ ລາຍງານກວດກາຮ່າງກົດໝາຍວ່າດ້ວຍການປັບປຸງ ແລະ ເພີ່ມເຕີມບາງມາດຕາຂອງກົດໝາຍວ່າດ້ວຍຊັບສິນທາງປັນຍາ. ໂດຍໄດ້ຮັບການອະນຸຍາດຈາກນາຍົກລັດຖະມົນຕີ, ລັດຖະມົນຕີວ່າການກະຊວງວິທະຍາສາດ ແລະ ເຕັກໂນໂລຊີ (ສສ) ຫງວຽນແມ້ງຮຸ່ງ ໄດ້ສະເໜີຮ່າງກົດໝາຍວ່າດ້ວຍການປັບປຸງ ແລະ ເສີມຂະຫຍາຍບາງຂໍ້ຂອງກົດໝາຍຊັບສິນທາງປັນຍາ. ຕາມນັ້ນແລ້ວ, ຮ່າງກົດໝາຍໄດ້ປັບປຸງ ແລະ ເພີ່ມເຕີມ 75 ມາດຕາ; ສຸມໃສ່ 05 ກຸ່ມເນື້ອໃນນະໂຍບາຍ: ສະໜັບສະໜູນການສ້າງ ແລະ ຂຸດຄົ້ນສິດທິຊັບສິນທາງປັນຍາ ເພື່ອສົ່ງເສີມການປະດິດສ້າງ; ປັບປຸງລະບຽບການບໍລິຫານ, ອຳນວຍຄວາມສະດວກໃຫ້ແກ່ການຂຶ້ນທະບຽນ ແລະ ການສ້າງສິດຊັບສິນທາງປັນຍາ; ຍົກສູງປະສິດທິຜົນການເຄື່ອນໄຫວປົກປ້ອງຊັບສິນທາງປັນຍາ; ຮັບປະກັນການປະຕິບັດບັນດາຄຳໝັ້ນສັນຍາສາກົນຂອງຫວຽດນາມ ກ່ຽວກັບການປົກປ້ອງຊັບສິນທາງປັນຍາ; ການປັບປຸງບັນຫາໃຫມ່ໃນການປົກປ້ອງຊັບສິນທາງປັນຍາ.

ສູນວິທະຍາສາດ ແລະ ເຕັກໂນໂລຊີການສື່ສານ

ທີ່ມາ: https://mst.gov.vn/hoan-thien-luat-so-huu-tri-tue-de-phat-huy-gia-tri-vang-mem-cua-nen-kinh-te-197251105211428223.htm