ລາຊະວົງ ໂຮ່ ແລະ ການປະຕິຮູບປະຫວັດສາດຂອງຊາດ

[VOV2] - ເຖິງວ່າມີອາຍຸການພຽງ 7 ປີ (1400 – 1407) ແຕ່ລາຊະວົງ ໂຮ່ ໄດ້ປະກອບສ່ວນອັນແຂງແຮງໃຫ້ແກ່ປະຫວັດສາດຂອງປະເທດຊາດກ່ຽວກັບຫົວຄິດປະດິດສ້າງ, ປ່ຽນໃໝ່ປະເທດຊາດ ແລະ ບັນດາວຽກງານກໍ່ສ້າງທີ່ບັນລຸຈຸດເດັ່ນດ້ານເຕັກນິກສະຖາປັດຕະຍະກຳ.

Báo điện tử VOV•09/04/2025

ລາຊະວົງ ໂຮ່ ດ້ວຍການປະຕິຮູບຢ່າງກ້າຫານ ແລະ ບໍ່ທັນເວລາດຳເນີນມາເປັນເວລາ 7 ປີເທົ່ານັ້ນ, ແຕ່ໄດ້ເກີດຄວາມຂັດແຍ່ງກັນຢ່າງຫຼວງຫຼາຍໃນການຕີລາຄາ, ຕຳນິຕິຕຽນ ແລະ ການຮັບຮູ້. ລາຊະວົງ ໂຮ່ ໄດ້ຮັບການສ້າງຕັ້ງຂຶ້ນໃນສະພາບການຄວາມຂັດແຍ່ງທາງສັງຄົມຢ່າງຮ້າຍແຮງ, ສານນັບມື້ນັບຫຼຸດໜ້ອຍຖອຍລົງ, ການສໍ້ລາດບັງຫຼວງນັບມື້ນັບໃຫຍ່ຫຼວງ, ພະນັກງານເສີຍເມີຍແຜ່ລາມ, ປະເທດອ່ອນແອ, ກອງທັບກໍ່ອ່ອນແອ, ໃນຂະນະທີ່ບັນດາກະສັດໃນສະໄໝລາຊະວົງ Tran ຂາດຄວາມສາມາດ ແລະ ຕ້ອງປະສົບກັບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກຫຼາຍຢ່າງ.

ຕາມນັກປະຫວັດສາດ Le Van Lan ແລ້ວ, ໃນສະພາບການຄືແນວນັ້ນ, ການປ່ຽນແທນລາຊະວົງ Tran ຂອງທ່ານ Ho Quy Ly ແມ່ນສິ່ງທ້າທາຍທາງປະຫວັດສາດ. “ລາຊະວົງ Tran ໄດ້ສູນເສຍບົດບາດໃນການຄຸ້ມຄອງ ແລະ ພັດທະນາປະເທດ ຍ້ອນຄວາມເຄັ່ງຕຶງທາງດ້ານແນວຄິດບໍລິຫານ ແລະ ຄວາມຫຍຸ້ງຍາກໃນການຈັດຕັ້ງ ແລະ ຄຸ້ມຄອງປະເທດ, ສະນັ້ນ, ການປ່ຽນແທນລາຊະວົງ Tran ເພື່ອປູທາງໃຫ້ປະຫວັດສາດສືບຕໍ່ກ້າວໄປໜ້າແມ່ນຄວາມຮັບຜິດຊອບຂອງ ໂຮ່ຈີ໋ລີ, ນອກຈາກຄວາມມຸ່ງມາດປາດຖະໜາຢາກເປັນຜູ້ນຳ, ຜູ້ນຳທີ່ຍິ່ງໃຫຍ່, ເປັນນາຍທະຫານ ແລະ ນາຍພົນ”.

ລາຊະວົງ ໂຮ່ ມີມາແຕ່ 7 ປີເທົ່ານັ້ນ, ແຕ່ຍ້ອນເພິ່ນເປັນເຈົ້າຊີວິດຊັ້ນສູງຂອງລາຊະວົງ ເຈິ່ນ, ໂຮ່ຈີ໋ລີ ໄດ້ດຳເນີນການປະຕິຮູບຫຼາຍຢ່າງໃນຫຼາຍຂົງເຂດ. ໃນໄລຍະ 35 ປີແຫ່ງການດຳລົງຕຳແໜ່ງໃນລາຊະວົງ ເຈິ່ນ ແລະ ໂຮ່, ໄດ້ປະຕິບັດບັນດາມາດຕະການປະຕິຮູບໃນຫຼາຍດ້ານ, ປ່ຽນໃໝ່ບັນດານະໂຍບາຍເກົ່າ ແລະ ສະເໜີນະໂຍບາຍໃໝ່. ບັນດາມາດຕະການດັ່ງກ່າວ ເພື່ອແນໃສ່ແກ້ໄຂວິກິດການເສດຖະກິດ ແລະ ສັງຄົມຂອງ ດ່າວຫວຽດ, ລົບລ້າງບັນດາການແບ່ງແຍກຕົວເມືອງຂອງລາຊະວົງ Tran, ແລະ ກໍ່ສ້າງລະບອບປະຊາທິປະໄຕສູນກາງໃຫ້ເຂັ້ມແຂງ. ການປະຕິຮູບຂອງລາວແມ່ນຂ້ອນຂ້າງຮອບດ້ານ ແລະ ເປັນລະບົບ, ກວມເອົາຫລາຍຂົງເຂດນັບແຕ່ ການເມືອງ , ການປ້ອງກັນປະເທດເຖິງເສດຖະກິດ, ສັງຄົມ, ວັດທະນະທຳ, ການສຶກສາ.

ເປັນຄົນມີພອນສະຫວັນ ແລະມີຄວາມທະເຍີທະຍານ, ເຖິງວ່າລາວເປັນຫົວເລື່ອງຂອງລາຊະວົງ ເຈີ່ນ, ທ່ານ ໂຮ່ຈີ໋ລີ ໄດ້ນຳເອົາເງິນເຈ້ຍໄປໝູນວຽນເປັນຄັ້ງທຳອິດໃນປະເທດຂອງພວກເຮົາໃນປີ 1396, ແທນທີ່ເງິນໂລຫະທີ່ເຄີຍໃຊ້ມາກ່ອນ. ອາດເວົ້າໄດ້ວ່າ, ນະວັດຕະກຳຂອງລາຊະວົງໂຮ່ຄັ້ງນີ້ແມ່ນບາດກ້າວອັນໃຫຍ່ຫຼວງທີ່ມີວິໄສທັດທີ່ເຫັນໄດ້ໄກ.

Ho Quy Ly ຍັງເປັນກະສັດອົງທຳອິດໃນປະເທດຂອງພວກເຮົາທີ່ນິຍົມໃຊ້ອັກສອນ Nom ຢ່າງກວ້າງຂວາງ, ນຳເອົາອັກສອນ Nom ມາເປັນຕຳແໜ່ງທີ່ສຳຄັນ. ນັ້ນໄດ້ຮັບຖືວ່າເປັນການສະແດງໃຫ້ເຫັນເຈດຈຳນົງຮັກສາຈິດໃຈແຫ່ງຊາດ. ກ່ຽວກັບການສອບເສັງ, ເຖິງວ່າມີພຽງ 7 ປີເທົ່ານັ້ນ, ແຕ່ລາຊະວົງ ໂຮ່ ໄດ້ຈັດຕັ້ງການສອບເສັງ 2 ຄັ້ງ, ດ້ວຍຜູ້ເສັງເກືອບ 200 ຄົນ. ຜູ້ມີຄຸນງາມຄວາມດີບາງຄົນທີ່ຜ່ານການສອບເສັງໃນສະໄໝລາດຊະວົງໂຮ່ໃນພາຍຫຼັງໄດ້ຮັບໃຊ້ສະໄໝລາດຊະວົງເລໂຊຄື: ຫງວຽນທ໋າຍ, ລີຕູຕັນ, ຫວູແມ້ງຫງວຽນ, ຮ່ວາງຮ່ຽນ, ຫງວຽນແທ່ງ.

ໃນດ້ານ ການທະຫານ , ລາຊະວົງໂຮ່ ໄດ້ຈັດຕັ້ງ ແລະ ເສີມຂະຫຍາຍກອງທັບຄືນໃໝ່, ລົບລ້າງຜູ້ອ່ອນແອ, ເພີ່ມກຳລັງ, ເພີ່ມຈຳນວນກຳລັງທະຫານ ແລະ ກຳລັງທະຫານທ້ອງຖິ່ນ. ພ້ອມກັນນັ້ນ, ໄດ້ເອົາໃຈໃສ່ເຖິງການປັບປຸງເຕັກໂນໂລຢີການທະຫານ. ໂຮ່ ຫງວຽນຈຸງ - ລູກຊາຍກົກຂອງ ໂຮ່ກີລີ ໄດ້ສ້າງອາວຸດໃໝ່ຄື: ປືນໃຫຍ່ Than Co, ກຳປັ່ນຮົບ Co Lau. ພິເສດ, ລາຊະວົງ ໂຮ່ ໄດ້ກໍ່ສ້າງຫໍຫີນແຂງແຫ່ງໃໝ່ຢູ່ ອານເຕິນ, ໄຕໂດ, ເຊິ່ງເອີ້ນກັນວ່າ ປ້ອມລາດຊະວົງໂຮ່.

“ຫໍລາຊະວົງໂຮ່ແມ່ນວຽກງານທີ່ມີຄຸນຄ່າທົ່ວໂລກ, ເປັນປ້ອມທະຫານ, ໄດ້ສະແດງໃຫ້ເຫັນການເຊື່ອມໂຍງດ້ານສະຖາປັດຕະຍະກຳ ແລະ ພູມສັນຖານວັດທະນະທຳ ແລະ ທຳມະຊາດ, ການກໍ່ສ້າງປະຕູໂຂງແມ່ນເຕັກນິກສູງຂອງຫໍລາຊະວົງໂຮ່, ຍ້ອນກ້ອນຫີນໃຫຍ່ກົດດັນເຊິ່ງກັນແລະກັນບໍ່ໄດ້ເກີດໄພລົມພັດແຮງ. ໃນເມື່ອກ່ອນ, ກ້ອນຫີນທີ່ຍາວທີ່ສຸດແມ່ນຍາວປະມານ 6 ແມັດ, ນ້ຳໜັກປະມານ 26 – 27 ໂຕນ,” ທ່ານ ເຈືອງຮ່ວາງນາມ, ຮອງຫົວໜ້າສູນຄົ້ນຄວ້າປະຫວັດສາດ ແລະ ອະນຸລັກຮັກສາມໍລະດົກວັດທະນະທຳ ແທງຮ໋ວາ .

ວິຫານ ແທ່ງໄຕໂດ ຫຼື ລາຊະວົງໂຮ່ - ສະຖາປັດຕະຍະກຳຫີນບູຮານທີ່ມີຊື່ສຽງ

ວິຫານ ແທ່ງໄຕໂດ ຫຼື ລາຊະວົງໂຮ່ - ສະຖາປັດຕະຍະກຳຫີນບູຮານທີ່ມີຊື່ສຽງ

ນອກຈາກນັ້ນ, ລາຊະວົງ ໂຮ່ ຍັງປະຕິບັດນະໂຍບາຍປະຕິຮູບສັງຄົມຫຼາຍດ້ານຄື: ຈຳກັດທີ່ດິນ ແລະ ຂ້າທາດ, ອອກເງິນເຈ້ຍ, ບູລະນະລະບົບພາສີ, ແກ້ໄຂການສຶກສາ, ສອບເສັງ. ໄດ້ເອົາໃຈໃສ່ເປັນພິເສດເຖິງການຈັດຕັ້ງກອງທັບຄືນໃໝ່, ເປີດກອງກຳລັງປະກອບອາວຸດ, ກໍ່ສ້າງກຳປັ່ນ, ກໍ່ສ້າງທາງປ້ອງກັນ, ໂຮມທັງບັນດາທີ່ຕັ້ງສຳຄັນເພື່ອປ້ອງກັນປະເທດ. ເຖິງຢ່າງໃດກໍຕາມ, ເມື່ອລາຊະວົງມິງໄດ້ຮຸກຮານປະເທດເຮົາໃນປີ 1406, ເຖິງວ່າລາຊະວົງໂຮ່ໄດ້ພະຍາຍາມຫຼາຍຢ່າງເພື່ອສ້າງກຳແພງສູງ, ຄອງນ້ຳເລິກ, ຜະລິດອາວຸດຍຸດໂທປະກອນຫຼາຍຢ່າງເພື່ອຕໍ່ສູ້ກັບສັດຕູກໍ່ຕາມ, ແຕ່ຍັງພັງທະລາຍລົງ.

ທ່ານ Do Quang Trong, ຮອງຫົວໜ້າພະແນກວັດທະນະທຳ, ກິລາ ແລະ ທ່ອງທ່ຽວ ແຂວງແທງຮວາ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ: ເຖິງວ່າການປະຕິຮູບຂອງລາຊະວົງ ໂຮ່ ຍັງບໍ່ທັນໄດ້ນຳມາເຊິ່ງໝາກຜົນອັນຍືນຍົງຢ່າງແທ້ຈິງໃຫ້ແກ່ປະເທດຊາດໃນດ້ານປະຫວັດສາດ, ແຕ່ເຫັນໄດ້ວ່າ ເຂົາເຈົ້າຍັງບໍ່ທັນໄດ້ຊ່ວຍລາຊະວົງ ໂຮ່ ຮັກສາປະເທດຊາດຕ້ານການຮຸກຮານຂອງຕ່າງປະເທດກໍ່ຕາມ, ແຕ່ຍັງມີຄຸນຄ່າ ແລະ ມີຄວາມກ້າວໜ້າຫຼາຍຢ່າງ. "ນະໂຍບາຍເຫຼົ່ານັ້ນ, ແຕ່ດ້ວຍຮູບແບບລະບອບຣາຊາທິປະໄຕຂອງຂົງຈື້ທີ່ໄດ້ຮັບຮອງເອົາໂດຍ Ho Quy Ly, ຕໍ່ມາໄດ້ກາຍເປັນເງື່ອນໄຂທີ່ເປີດໃຫ້ລາຊະວົງ Le ໃນຕອນຕົ້ນ. ສິ່ງດັ່ງກ່າວສາມາດເຫັນໄດ້ວ່າເປັນການເປີດປະຕູໃຫ້ແກ່ການພັດທະນາປະເທດຂອງພວກເຮົາໃນອະນາຄົດ."

ລາຊະວົງ ໂຮ່, ພິເສດແມ່ນ ໂຮ່ຈີ໋ລີ, ໄດ້ຮັບການຍອມຮັບວ່າເປັນນັກປະຕິຮູບທີ່ຍິ່ງໃຫຍ່, ມີແນວຄວາມຄິດກ້າວໜ້າຫຼາຍຢ່າງໃນປະຫວັດສາດຫວຽດນາມ. ແນວໃດກໍດີ, ຍ້ອນມີຫຼາຍບາດກ້າວທີ່ຮີບດ່ວນ, ເຮັດໃຫ້ຊ່ອງຫວ່າງລະຫວ່າງສານກັບປະຊາຊົນເລິກເຊິ່ງ, ເຮັດໃຫ້ສັງຄົມມີຄວາມໄວ້ເນື້ອເຊື່ອໃຈຢ່າງໃຫຍ່ຫຼວງ. ຍ້ອນການສູນເສຍຄວາມໄວ້ເນື້ອເຊື່ອໃຈຂອງປະຊາຊົນ, ມັນເຮັດໃຫ້ລາຊະວົງໂຮ່ລົ້ມເຫລວ ເມື່ອປະເທດຖືກຮຸກຮານໂດຍກອງທັບ Ming.

ທີ່ມາ: https://vov2.vov.vn/van-hoa-giai-tri/nha-ho-va-nhung-cai-cach-trong-lich-su-dan-toc-50096.vov2