ບາງຄວາມຄິດກ່ຽວກັບວັດທະນະທໍາ Hoi An

Hoi An ເຂົ້າຮ່ວມເຄືອຂ່າຍນະຄອນສ້າງສັນທົ່ວໂລກຂອງ UNESCO ໃນປີ 2023. ພາບ: QT

ວັດທະນະທໍາທ່າເຮືອ

ຊາວຫວຽດນາມຢູ່ໂຮ້ຍອານທີ່ດຳລົງຊີວິດຢູ່ເຂດແຄມຝັ່ງທະເລຕົ້ນຕໍແມ່ນປູກເຂົ້າ, ຜັກ, ເຮັດວຽກຢູ່ແມ່ນ້ຳ ແລະ ທະເລ. ທ່າໄດ້ປຽບຂອງການດຳລົງຊີວິດຢູ່ເຂດທ່າກຳປັ່ນ, ຄຽງຄູ່ກັບນະໂຍບາຍການຄ້າກັບຕ່າງປະເທດທີ່ເປີດກວ້າງຂອງບັນດາເຈົ້າຊີວິດ ຫງວຽນຮຸ່ງ, ໄດ້ເຮັດໃຫ້ມີການປ່ຽນແປງຫລາຍຢ່າງໃນອາຊີບພື້ນເມືອງຂອງຊາວ ກະສິກອນ .

ກ່ອນອື່ນໝົດ, ຊາວໂຮ້ຍອານໄດ້ຮຽນຮູ້ວິທີເຮັດນ້ຳປາທະເລຈາກຊາວເຜົ່າຈຳ. ອາຊີບກໍ່ສ້າງເຮືອໄປ-ມາທາງທະເລ ແລະ ເຮືອໄປມາເພື່ອຂົນສົ່ງສິນຄ້າຂ້າມແມ່ນ້ຳ/ທະເລແມ່ນປົກກະຕິ. ເຖິງແມ່ນວ່າແນວຄວາມຄິດຂອງ “ດີນົງວີຫ້າມ” (ຖືກະສິກຳເປັນພື້ນຖານ) ກໍຄ່ອຍໆມີຄວາມໝາຍ “ສິນຄ້າ” (ມັກການຄ້າ) ຄວາມໝາຍຂອງຊາວເມືອງທ່າກຳປັ່ນ.

ການເຄື່ອນຍ້າຍຖິ່ນຖານຢ່າງຫຼວງຫຼາຍຂອງຊາວຍີ່ປຸ່ນແລະຈີນ (ຊາວຍີ່ປຸ່ນ 1.000 ກວ່າຄົນໃນຕົ້ນສັດຕະວັດທີ 17 ແລະ 6.000 ຄົນໃນທ້າຍສັດຕະວັດທີ 17) ແລະ ນະໂຍບາຍ "ສ້າງຕັ້ງໝູ່ບ້ານແລະຕົວເມືອງ" ແລະ ການຕັ້ງຖິ່ນຖານເພື່ອການຄ້າຂອງພຣະຜູ້ເປັນເຈົ້າ ຫງວຽນໄດ້ເຮັດໃຫ້ວັດທະນະທຳທ່າກຳປັ່ນຂອງຊາວປະເທດອາໄສການຄ້າຄ່ອຍໆຄອບງຳເກາະວັດທະນະທຳກະສິກຳ, ການປະມົງ.

ວັດທະນະທໍາທ່າເຮືອໄດ້ກາຍເປັນສາຍນ້ໍາວັດທະນະທໍາທີ່ເດັ່ນຊັດໃນຫຼາຍສັດຕະວັດແລ້ວ - ຫັນ Hoi An ກາຍເປັນ "ຕະຫຼາດຊື້ - ຂາຍຢູ່ທ່າເຮືອແລະພາຍໃຕ້ເຮືອ" ບ່ອນທີ່ "ມີທຸກສິ່ງທຸກຢ່າງ" (Le Quy Don). ມາຮອດຊຸມປີ 1930, ຫງວຽນຕ໋ວນຍັງໄດ້ບັນທຶກໄວ້ວ່າ, ທ່າກຳປັ່ນຮ່ວາອານມີ “ປ່າໄມ້ມີເສົາຄ້ຳ ແລະ ເຮືອຢູ່ເຕົ້າໂຮມກັນ” (ບົດຂຽນກ່ຽວກັບ Cua Dai).

ດິ່ງ ຈຽມ ກໍ່ໄດ້ຮັບການຮັບຮູ້ວ່າແມ່ນສະຖານທີ່ດັ່ງກ່າວ, ພ້ອມກັບທົວເຣນ ( ດ່ານັງ ), ເຊິ່ງໄດ້ເລີ່ມປະຕິບັດງານເຜີຍແຜ່ກາໂຕລິກຢູ່ ຫວຽດນາມ. ພ້ອມກັນນັ້ນ, ນີ້ກໍ່ແມ່ນທ້ອງຖິ່ນໜຶ່ງທີ່ປະກອບສ່ວນສ້າງພາສາປະຈຳຊາດດ້ວຍການຊຸກຍູ້ບັນດາຜູ້ສອນສາດສະໜາຝ່າຍຕາເວັນຕົກ...

ສອນເພງພື້ນເມືອງຢູ່ເມືອງເກົ່າໂຮ້ຍອານ. ຮູບພາບ: QT

ນອກຈາກບັນດາມໍລະດົກວັດທະນະທໍາທີ່ເຫັນໄດ້ຊັດເຈນທີ່ໄດ້ມາໂດຍຜ່ານການແລກປ່ຽນກັບຊາວຈໍາປາເຊັ່ນ: ເຮືອລໍາ, ນໍ້າສ້າງວັດຖຸບູຮານ, ວັດຖຸບູຮານຈໍາປາແລະສະຖານທີ່ໂບຮານຄະດີ, ຊາວ Hoi An ໄດ້ເລືອກເອົາການຫັນປ່ຽນທີ່ "ແຕກຕ່າງກັນແຕ່ເຫມາະສົມ" ລະຫວ່າງວັດທະນະທໍາຫວຽດນາມແລະວັດທະນະທໍາອື່ນໆ.

ໃນດ້ານສະຖາປັດຕະຍະກຳ, ພວກເຮົາສາມາດເຫັນໄດ້ຕົວຢ່າງປົກກະຕິເຊັ່ນເຮືອນ “3 ຫ້ອງ, 2 ປີກ” ຂອງຊາວຫວຽດນາມ ດ້ວຍ rafters “ຊ້ອນກັນປອມ” ໃນແບບຮວ່າງນາມ; ມຸງດ້ວຍກະເບື້ອງ yin-yang ແທນກະເບື້ອງປາ ຫຼື ກະເບື້ອງປາຫາງ, ຄຸ້ມບ້ານເກົ່າມີລະບົບເຮືອນບູຮານທີ່ “ສົມທົບ” ທັງໝົດແບບຫວຽດນາມ - ຈີນ - ຍີ່ປຸ່ນ ໃນຮູບຊົງອາວະກາດ, ແບບສະຖາປັດຕະຍະກຳ ແລະ ແຕ່ລະລາຍລະອຽດການແກະສະຫຼັກສິລະປະ.

ຕາມນັກຄົ້ນຄ້ວາແລ້ວ, ກະດູກ “ຄໍລຳເຊື່ອງລຳ” (ແບບຫວຽດນາມ) ຍັງຄົງມີຄວາມສົມເຫດສົມຜົນຢູ່ຄຽງຄູ່ກັບກະດູກ “ກະຈາຍປອມ” (ແບບຈີນ) ແລະ ລະບຽງຕົກແຕ່ງດ້ວຍລະບຽງ (ແບບຝຣັ່ງ) ຢູ່ໃນເຮືອນດຽວກັນ…

ການວາງແຜນຜັງເມືອງຂອງໂຮ້ຍອານໃນສະຕະວັດທີ 19 - ຍຶດເອົາແກນ Le Loi ເປັນແກນຕົ້ນຕໍເພື່ອເຊື່ອມຕໍ່ກັບຖະຫນົນອື່ນໆ, ຢູ່ເທິງຊັ້ນລຸ່ມເພື່ອ "ລະບາຍນ້ໍາ" ລົງສູ່ແມ່ນ້ໍາ - ຍັງເປັນການປະສົມກົມກຽວຂອງວັດທະນະທໍາຕາເວັນອອກແລະຕາເວັນຕົກ.

ຊາວກຳມະກອນຢູ່ໝູ່ບ້ານຫັດຖະກຳພື້ນເມືອງ Kim Bong (ຕາແສງ Cam Kim, ນະຄອນ Hoi An). ຮູບພາບ: DO HUAN

ແບບກວາງໃນປະຊາຊົນ Hoi An

ທາງດ້ານປະຫວັດສາດ, ເຖິງວ່າໃຊ້ເວລາດົນນານໃນການນຳໃຊ້ການຂຽນພາສາຈີນ (ຕົວໜັງສື Han) ໃນເອກະສານບໍລິຫານ ແລະ ປະຫວັດສາດ (ສະແຕນເລດ, ອະທິຖານ, ເອກະສານໄຫວ້ອາໄລ, ງານສະເຫລີມສະຫລອງ ແລະ ອື່ນໆ), ແຕ່ຊາວໂຮ້ຍອານຍັງຄົງຮັກສາ “ສຳນຽງກວາງ” ໃນຄຳເວົ້າຂອງເຂົາເຈົ້າຕະຫຼອດສັດຕະວັດ. ໃນປັດຈຸບັນ, ເຖິງແມ່ນວ່າຊຸມຊົນຈີນ, ຍົກເວັ້ນວັນພັກ, ບໍ່ຄ່ອຍໃຊ້ພາສາຈີນໃນການສື່ສານ.

ຊາວເມືອງໂຮ້ຍອານມີຄຸນນະພາບການໂຕ້ຖຽງກັນໃນສັງຄົມທີ່ບາງຄັ້ງແມ່ນແຮງກວ່າ “ບ້ານເກີດເມືອງນອນ” ທ້ອງຖິ່ນກວາງນາມ. ເຫດຜົນອາດຈະເປັນຍ້ອນຂະບວນການແລກປ່ຽນວັດທະນະທໍາໂດຍກົງແລະກວ້າງຂວາງກັບຊາວຂອງວັດທະນະທໍາອື່ນໆ - ດັ່ງນັ້ນປັດໄຈ "ເປີດ, ທໍາມະຊາດ" ແມ່ນເດັ່ນກວ່າ.

ໃນຕົ້ນສະຕະວັດທີ 17, ປະໂລຫິດຊາວອີຕາລີ Cristoforo Borri (1583-1632) ໃນວຽກງານຂອງລາວ "ແຜ່ນດິນຂອງ Dang Trong" ໄດ້ໃຫ້ຄໍາເຫັນວ່າ: ໃນລັກສະນະ, "ພວກເຂົາມີຄວາມອ່ອນໂຍນແລະສຸພາບໃນການສົນທະນາຫຼາຍກວ່າຄົນຕາເວັນອອກອື່ນໆ.

ຊາວ ໂຮ້ຍອານ ດ້ວຍລັກສະນະ “ຂະຫຍັນຂັນເຄື່ອນ” ແລະ ເປີດກວ້າງຂອງຊາວ “ເມືອງທ່າເຮືອ”, ຍ້ອນການຕິດພັນກັບທິດຕາເວັນອອກ ແລະ ຕາເວັນຕົກແຕ່ຕົ້ນ, ມີຄວາມພາກພູມໃຈທີ່ມີນັກສິລະປິນຫຼາຍທ່ານບຸກເບີກດົນຕີທັນສະໄໝເຊັ່ນ: ລາ ໂຮ້ຍ ດ້ວຍບົດເພງ “ພາກຮຽນ spring ແລະ ຊາວຫນຸ່ມ”; ອ້າຍນ້ອງຂອງກຸ່ມ “ທູລູວັນດຽນ” (ຕົ້ນກຳເນີດມາຈາກໂຮ້ຍອານ) ໃນວັນນະຄະດີ ກ່ອນປີ 1945...

ຂະບວນການແລກປ່ຽນວັດທະນະທຳຢ່າງຂະຫຍັນຂັນເຄື່ອນຍັງສົ່ງຜົນກະທົບທາງລົບ “ເຊື່ອງໄວ້” - ດັ່ງນັກປະພັນ ຫງວຽນງອກ ເວົ້າວ່າ: ຊາວໂຮ້ຍອານ “ມີສະຕິໃນລະດັບ” ເພື່ອຮັກສາລັກສະນະວັດທະນະທຳ “ປານກາງ”/ເປັນກາງ, ສະນັ້ນ, ຍ້ອນວ່າປານກາງເກີນໄປ, ຢ້ານກົວຕໍ່ຄວາມສ່ຽງ ແລະ ຂໍ້ຂາດຕົກບົກພ່ອງເຊັ່ນໃນການດຳເນີນທຸລະກິດ ເສດຖະກິດ , ຢ້ານວ່າ “ດຳເນີນທຸລະກິດຢູ່ທະເລ” ຄ່ອຍໆບໍ່ກ້າດຳເນີນທຸລະກິດ. ຕົກຢູ່ໃນລັກສະນະ "ອະນຸລັກ".

ນັກຄົ້ນຄວ້າບາງຄົນເຊື່ອວ່າຊາວໂຮ້ຍອານມີແນວໂນ້ມທີ່ຈະປະພຶດຕົວໃນ "ຄວາມຮູ້ສຶກ", ວ່າ "ເຫດຜົນຫນຶ່ງຮ້ອຍແມ່ນບໍ່ມີຄຸນຄ່າເລັກນ້ອຍຂອງຄວາມຮູ້ສຶກ". ຍ້ອນການດຳລົງຊີວິດຕາມອາລົມຈິດການປະພຶດຂອງປະຊາຄົມທີ່ຢູ່ຮ່ວມກັນເປັນເວລາດົນນານ, ໄດ້ສ້າງຄວາມບໍ່ລົງລອຍກັນໃນການຊຸກຍູ້ ແລະ ພັດທະນາຄຸນຄ່າວັດທະນະທຳພື້ນເມືອງ.

ໂດຍປະເຊີນໜ້າກັບການປ່ຽນແປງຂອງພຶດຕິກຳແບບດັ້ງເດີມ, ຊາວໂຮ້ຍອານຍັງສືບຕໍ່ສືບທອດລັກສະນະຕັ້ງໜ້າ, ເປີດເຜີຍ, ສະໜິດສະໜົມ, ກ້າຄິດ, ກ້າເວົ້າ ແລະ ການກະທຳຂອງຊາວ ກວາງນາມ. ແຕ່ "ຄວາມຮັບຮູ້ຂອງລະດັບ" ໃນອີກດ້ານຫນຶ່ງເຮັດໃຫ້ພວກເຂົາມີຄວາມຮູ້ໃຫມ່ - ຄວາມຮັບຮູ້ຂອງ "ການປ່ຽນແປງທີ່ເຫມາະສົມ". ນັ້ນແມ່ນເຫດຜົນທີ່ນະຄອນ Hoi An ຮັກສາ ແລະ ພັດທະນາບັນດາຜະລິດຕະພັນທ່ອງທ່ຽວຈາກຫັດຖະກຳ ແລະ ສິລະປະພື້ນເມືອງ, ພ້ອມກັນນັ້ນ ກໍກາຍເປັນນະຄອນທີ່ມີຫົວຄິດປະດິດສ້າງຂອງໂລກ.

ທີ່ມາ: https://baoquangnam.vn/vai-cam-nhan-ve-van-hoa-hoi-an-3139045.html