Đêm kinh hoàng
Cơn bão vừa qua đã làm hàng loạt công trình thủy lợi ở phía đông Gia Lai, từ những công trình vừa và lớn do Công ty Khai thác công trình thủy lợi Bình Định quản lý đến những công trình nhỏ do các địa phương quản lý bị hư hỏng nghiêm trọng, nhưng gây ra nỗi kinh hoàng lớn cho người dân là những sự cố đê vỡ.
Riêng xã Tuy Phước (Gia Lai) đã có 3 đoạn đê bị vỡ trong cơn lũ vừa qua. Uy hiếp nhất là sự cố vỡ đê ngăn lũ sông Hà Thanh tại thôn Luật Lễ tạo ra đêm kinh hoàng cho hàng ngàn hộ dân các thôn Luật Lễ, Vân Hội 1 và Vân Hội 2 (xã Tuy Phước).
Xã Tuy Phước đang đang tiến hành gia cố đê Luật Lễ. Ảnh: V.Đ.T.
Gia đình ông Lê Kim Hiệu (sinh năm 1967) ở thôn Vân Hội 1 (nhà nằm sát cạnh đoạn đê Luật Lễ bị vỡ vào lúc rạng sáng ngày 20/11) đã có một đêm “nhớ đời” với dòng lũ hung hãn đột ngột ập vào khu dân cư thôn Vân Hội 1, lúc bà con còn đang ngái ngủ sau một đêm gần như thức trắng.
Chuyện xảy ra đã 5 ngày qua, mà sáng 25/11, kể lại đêm vỡ đê gương mặt ông Hiệu như vẫn còn nguyên vẻ hốt hoảng: Nước lũ trên sông Hà Thanh tràn qua đê Luật Lễ vào lúc 4 giờ sáng 20/11, đến 6 giờ thì đê vỡ, nước sông ào ạt tràn vào khu dân cư với âm thanh hung hãn nghe khủng khiếp lắm.
70 cán bộ, chiến sĩ Lữ đoàn Pháo - Phòng không 573 (Quân khu 5) giúp địa phương gia cố đê Luật Lễ. Ảnh: V.Đ.T.
“Chỉ trong chớp mắt căn nhà của tôi đã chìm trong mực nước cao lút đầu người. May là trước đó tôi đã dọn hết đồ đạc lên gác lửng nên không hư hỏng, chứ láng giềng nhà tôi không kịp dọn, mọi vật dụng trong nhà đều bị lũ cuốn trôi”, ông Hiệu cho hay.
Ông Hiệu cho biết thêm: Ở thôn Vân Hội 1 không hiếm gia đình bị trôi hết của cải vì chủ quan. Nhiều người thấy bờ đê kiên cố quá cứ nghĩ sẽ không bao giờ bị vỡ nên điềm nhiên trước những lời cảnh báo của chính quyền địa phương.
Ông Lê Kim Hiệu (sinh năm 1967) ở thôn Vân Hội 1 (xã Tuy Phước) chỉ mực nước vào nhà ông cao gần lút đầu khi đê Luật Lễ vỡ. Ảnh: V.Đ.T.
Bà Hà Thị Kim Nga (vợ ông Hiệu) cho biết thêm: “Năm 2010 Nhà nước xây dựng tuyến đê này, cơn lũ năm 2013 cũng kinh hoàng lắm nhưng còn cách 60cm nữa nước mới tràn bờ. Năm nay lũ dữ quá nên bờ đê không trụ được”.
Khu dân cư thôn Vân Hội 2 nằm gần ga tàu hỏa Diêu Trì, cách xa nơi đê vỡ đến mấy cây số mà nước vẫn vào nhà từ nửa mét trở lên, vật dụng máy móc chìm trong nước hư hỏng hết; nhiều gia đình bán tạp hóa dọn hàng không kịp sau lũ phải chở cả xe tải đồ ướt đi đổ, thiệt hại không kể xiết.
Xã Tuy Phước đang nỗ lực gia cố đê Sông Cát. Ảnh: V.Đ.T.
Anh Trình Văn Đông, chuyên viên Phòng Kinh tế UBND xã Tuy Phước, cho hay: “Ngay sau khi lũ rút, với sự giúp sức của 70 cán bộ, chiến sĩ Lữ đoàn Pháo - Phòng không 573 (Quân khu 5), chúng tôi sử dụng máy múc gia cố ngay đoạn đê vỡ, bên ngoài giằng bao cát để nếu nước sông Hà Thanh tiếp tục dâng cao thì không tràn qua đê.
Đê Luật Lễ bị vỡ 100m, nhưng hai bên đoạn đê vỡ cũng đã rệu rã, kết cấu không còn chắc nên cũng cần phải gia cố. Xã đã có báo cáo và lãnh đạo tỉnh đã về kiểm tra nhiều lần để có kế hoạch khắc phục kiên cố”.
Kênh mương, hồ đập tan hoang
Đoạn đê ngăn lũ sông Cát (một nhánh của sông Hà Thanh) nằm phía dưới đoạn vỡ của đê Luật Lễ cũng chịu chung số phận, tuy chiều dài đoạn vỡ của đê sông Cát chỉ 50m nhưng nước lũ xoáy sâu đến 2-3m, nên nước tràn vào khu dân cư càng dữ dội hơn. Tại đây, vào sáng 25/11 cũng có 35 cán bộ, chiến sĩ Lữ đoàn Pháo - Phòng không 573 cùng chiếc xe múc đang nỗ lực gia cố lại đoạn đê vỡ.
Cụ Huỳnh Văn Nghệ ở thôn Luật Lễ nhớ lại cảnh nước lũ tràn về khi đê Luật Lễ và đê sông Cát vỡ. Ảnh: V.Đ.T.
Chị Nguyễn Thị Thúy Nguyệt (42 tuổi) ở đội 3, thôn Luật Lễ (xã Tuy Phước) có nhà nằm giữa 2 đoạn đê vỡ, kể lại đêm nước lũ tràn về với vẻ mặt còn nguyên nét kinh hoàng: “Đê Luật Lễ vỡ trước đến đê sông Cát vỡ sau, khu dân cư này ở giữa 2 đoạn đê vỡ nên nước lũ tràn vào nhanh kinh khủng, chỉ chốc lát là nước đã dâng cao đến trần bằng (la phông).
Nhà tôi và nhà ông nội ở sát cạnh đều không có gác lửng nên toàn bộ lúa dự trữ để ăn đều bị ngập lũ, may là người đã sơ tán trước. Lũ rút tôi đổ lúa ra nền nhà hong quạt đã 2 hôm rồi, nay hé nắng tôi mới nhờ sân nhà láng giềng đổ ra phơi. Tuy nhiên vẫn không cứu được vì lúa đã nứt mộng hết rồi, 1 bao lúa bình thường bán được 400.000 đồng giờ chỉ bán được 80.000 đồng cho những người nuôi vịt”.
Tuyến kênh N2-3 của hồ Núi Một bị đứt hẳn một đoạn, chiều 25/11 đã được khắc phục tạm thời. Ảnh: V.Đ.T.
Trên địa bàn thôn Phong Tấn (xã Tuy Phước) đê Bờ Nhị cũng bị vỡ trong đợt lũ vừa qua. Đoạn đê này nằm giữa cánh đồng nên không uy hiếp khu dân cư, chỉ gây sa bồi thủy phá diện tích canh lúa của người dân địa phương.
Những công trình đầu mối như hồ chứa, đập dâng và những tuyến kênh chính do Công ty TNHH Khai thác công trình thủy lợi Bình Định quản lý cũng không thoát được “lưỡi hái” của “thủy thần” trong đợt lũ này.
Công trình hồ chứa nước Núi Một nằm trên địa bàn xã An Nhơn Tây dù đã nhiều lần được trùng tu, sửa chữa kiên cố, nhưng trong đợt lũ này cũng bị sạt lở hạ lưu tràn xả lũ. “Đáng thương” nhất là những đập dâng sông Hà Thanh mới khánh thành vào tháng 4/2024 với chức năng bổ sung nguồn nước sinh hoạt cho hàng chục ngàn người dân cũng không thể “trụ” được trước dòng nước hung hãn của lũ dữ, cả 3 con đập đều sạt lở mái kè hạ lưu.
Đập Bảy Yển ở phường Bình Định cũng bị sập vai hữu hạ lưu đập. Hồ Hòn Lập ở xã Vĩnh Thịnh thì bị bong tróc, sạt lở mái đá thượng lưu. Đặc biệt, hồ Đồng Mít ở xã An Vinh, công trình thủy lợi lớn được xây dựng sau cùng ở phía đông Gia Lai mới khánh thành vào đầu tháng 2/2023 trong cơn lũ này cũng bị sạt lở rọ đá bên vai trái hạ lưu tràn xả lũ.
Bờ kè đập dâng sông Hà Thanh ở xã Vân Canh bị sạt lở mái kè hạ lưu. Ảnh: V.Đ.T.
Về kênh mương thì hư hại vô kể, vì hầu hết đều nằm giữa đồng, hứng chịu trực tiếp sự càn quét của dòng nước lũ. Tuyến kênh N2-3 của hồ Núi Một bị sạt lở nghiêm trọng, trong đó có một đoạn bị sạt lở hoàn toàn; tuyến kênh chính hồ Núi Một cũng bị sạt lở, bồi lấp; kênh chính Vĩnh Thạnh tại Km10+313m cũng bị sụp gãy; kênh N1-3-4 của hồ Thuận Ninh ở xã Bình Hiệp cũng bị sụp gãy; tuyến kênh chính của đập dâng Văn Phong đi qua các xã Bình An, Bình Hiệp, Hòa Hội, Phù Cát, Xuân An cũng lâm tình cảnh tương tự…
Còn nhiều, nhiều nữa, nói không xuể. Đó là chưa kể nhiều tuyến kênh còn chìm trong lũ, khi lũ rút sẽ còn lộ ra nhiều thiệt hại khác.
Tuyến kênh của đập dâng Văn phong đi qua địa bàn xã Phù Cát bị hư hỏng sau lũ. Ảnh:V.Đ.T.
Theo ông Đỗ Nguyên Sĩ, Giám đốc Công ty TNHH Khai thác công trình thủy lợi Bình Định, hiện tại, nhiều công trình, kênh mương vẫn còn ngập trong nước nên chưa thể kiểm tra, thống kê đầy đủ toàn bộ thiệt hại, tuy nhiên, con số thiệt hại ước tính đã đến 20 tỷ đồng. Công ty sẽ tiếp tục theo dõi, kiểm tra ngay khi nước rút để báo cáo bổ sung chi tiết từng công trình.
“Công ty đã báo cáo sơ bộ thiệt hại do mưa lũ cho Sở Nông nghiệp và Môi trường và Sở Tài chính Gia Lai, đề nghị các sở xem xét, trình UBND tỉnh quan tâm hỗ trợ kinh phí để Công ty sớm khắc phục các hư hỏng kịp thời phục vụ sản xuất vụ đông xuân 2025-2026 sắp tới”, ông Đỗ Nguyên Sĩ chia sẻ.
Nguồn: https://nongnghiepmoitruong.vn/loi-khan-cau-tu-vung-lu-he-thong-thuy-loi-bi-bam-nat-d786536.html
Bình luận (0)