Luật ngầm chia hoa hồng cho tài xế: Nhà hàng "chặt chém" khách để bù lỗ?

(Dân trí) - Chia sẻ với phóng viên Dân trí, chủ quán cơm có tiếng ở Quảng Ninh khẳng định, chia hoa hồng cho tài xế đưa khách tới quán có thể lên tới 20% tổng hóa đơn nhưng chỉ tồn tại ở quán ăn thời vụ.

Nhà hàng - tài xế: Mối quan hệ cộng sinh

Bài viết “ Tài xế chỉ được đãi bữa cơm đạm bạc sau khi đưa 38 khách tới ăn, chủ quán nói gì?” đăng tải trên báo Dân trí ngày 30/5 thu hút sự quan tâm của độc giả với nhiều ý kiến trái chiều.

Trong đó, có người nhận định, trong trường hợp này, người tài xế bị đối xử thiếu sự tôn trọng. Chưa vội bàn tới việc tài xế dẫn đoàn khách 38 người tới quán mang tới lợi ích kinh doanh ra sao, nhưng mâm cơm được nhà hàng dọn ra để tiếp đãi thiếu sự chỉn chu.

Đó chỉ là chút bí luộc, đĩa cá kho còn nguyên lớp vỏ nilon bọc bên ngoài chưa gỡ bỏ cùng niêu cơm xới vội. 

Suất ăn mời tài xế được nhiều người đánh giá thiếu chỉn chu, sơ sài (Ảnh: N.H.).

Trao đổi với phóng viên Dân trí, anh N.T.T., tài xế với 15 năm kinh nghiệm chuyên dẫn đoàn khách du lịch, cho rằng từ lâu ai cũng biết luật bất thành văn giữa nhà hàng và tài xế vốn được coi là mối quan hệ cộng sinh. Có thể hiểu nôm na đôi bên cùng có lợi. Trong trường hợp này, tài xế bất bình vì cảm thấy công sức bỏ ra nhưng không được đối xử xứng đáng dù có công mang lợi nhuận tới cho nhà hàng.

"Tôi dẫn khách tới đồng nghĩa với việc mang theo nguồn thu, chủ quán cũng nên tỏ lòng thành bằng tán chút lộc. Nếu không ít ra cũng nên phần bác tài suất cơm tươm tất hơn, chắc chắn sẽ không có vụ việc này", anh T. nhận định.

Bên cạnh đó, vị tài xế này thừa nhận, liên quan tới vấn đề chia hoa hồng tuy không phải là điều bắt buộc nhưng được coi như "luật ngầm" giữa cơ sở kinh doanh và tài xế. Nhiều nhà hàng ăn uống khuyến khích tài xế đưa khách tới nhiều thêm, sẵn lòng chi khoản "lót tay" để hai bên cùng có lợi.

Là hướng dẫn viên du lịch có kinh nghiệm 10 năm chuyên dẫn khách đi Quảng Ninh, Ninh Bình, các tỉnh miền Trung, anh Hoàng Văn Thuấn (ở Nam Định) thường nhận được mức chiết khấu từ 3%-5% từ các hàng ăn, cửa hàng dừng nghỉ. Thông thường, anh sẽ chi một phần cho tài xế, một phần giữ lại cho mình.

“Chúng tôi thường gọi đó là “tiền cà phê”. Các nhà hàng chuyên phục vụ khách đoàn thường chi đều đặn khoản này vì họ có lượng khách ổn định, các nhà hàng nhỏ lẻ thì ít hơn hoặc không có”, anh Thuấn nói.

Theo hướng dẫn viên này, có nhà hàng nâng giá cao để bù vào khoản chi phí này, song cũng có những nhà hàng chấp nhận bớt một phần lợi nhuận coi như lời cảm ơn đối với hướng dẫn viên và tài xế.

Các tài xế dừng chân nghỉ ngơi ăn uống tại một quán cơm bình dân ven Quốc lộ 5 đi qua địa bàn TP Hải Dương (Ảnh: Minh Nhân).

“Công ty của chúng tôi thường phục vụ khách đoàn, nhiều đơn vị, công ty là khách hàng lâu năm. Vì vậy, khi đưa khách đi ăn uống, mua quà, chúng tôi thường chọn những cửa hàng uy tín, chất lượng sản phẩm đảm bảo để đem đến trải nghiệm tốt cho khách. Có như vậy, những năm sau, chúng tôi mới được họ tin tưởng tiếp tục mua tour”, anh Thuấn nói.

Anh Thuấn cho rằng, khoản thu nhập ngoài là điều ai cũng mong muốn. Tuy nhiên, mỗi hướng dẫn viên, tài xế khi hành nghề vẫn phải đặt chất lượng dịch vụ lên hàng đầu, không nên vì thấy khoản hoa hồng lớn mà “bán rẻ” khách hàng, đưa khách hàng đến những nơi kém uy tín, hàng hóa không đảm bảo.

Luật ngầm chia hoa hồng

Khi phóng viên đề cập tới vấn đề chia hoa hồng cho tài xế dẫn khách, chị Thu Trang, chủ một tiệm cơm có tiếng ở thành phố Hạ Long (Quảng Ninh) khẳng định có hiện tượng này tại các điểm du lịch nóng. Tuy nhiên để có tiền chiết khấu cho tài xế, hàng quán buộc phải tính giá cao cho khách để bù lỗ.

Theo chủ cơ sở ăn uống này, một số quán ăn sẵn lòng chi đậm cho bác tài từ 15-20% chiết khấu trên tổng hóa đơn. Tuy nhiên, hiện tượng này chỉ tồn tại ở những quán ăn kinh doanh dưới dạng thời vụ làm vài tháng trong năm.

Đặc điểm chung những hàng quán này luôn niêm yết mức giá cao hơn so với mặt bằng chung. Ngược lại, với những nhà hàng kinh doanh lâu đời và có tên tuổi, hầu như chỉ cảm ơn bằng suất cơm hoặc thuốc, nước.

"Thông thường, giá vốn bán hàng các món ăn chiếm 30-35% trên doanh số. Thêm tiền điện nước, nhân viên, mặt bằng chiếm tới 50%, nhà hàng lời 15% trên doanh số bán ra là cao.

Ví dụ một suất ăn tính giá 100.000 đồng/người, nếu trích ra 15%-20% cho tài xế, nhà hàng làm sao có lời? Họ buộc phải tính cao giá lên hoặc xén bớt vào khẩu phần ăn của khách. Đương nhiên, người chịu thiệt thòi đầu tiên là du khách khi phải trả giá cao nhưng nhận về dịch vụ không tương xứng", chủ quán phân tích.

Không chỉ tại Quảng Ninh, một số điểm nóng du lịch khác như Cửa Lò, Phú Quốc từ nhiều năm nay đã có luật bất thành văn việc chia hoa hồng cho tài xế. Nhờ đó, tài xế có thêm nguồn thu và nhiệt tình dẫn khách hơn.

Nhiều tài xế và nhà hàng hải sản ở Nha Trang đều xác nhận có việc chi "hoa hồng" cho người dẫn khách đến (Ảnh minh họa: Trung Thi).

Ông Tâm (đã thay đổi danh tính), một tài xế xe điện chuyên chở khách du lịch ở Cửa Lò (thành phố Vinh, Nghệ An) khẳng định, có việc các cửa hàng hải sản chia hoa hồng cho tài xế dẫn khách đến. Nhiều tài xế vì thế thường chỉ dẫn đến những mối quen, mà đôi khi không cần biết chất lượng hàng hóa ra sao.

Để có khoản ăn chia này, cửa hàng đẩy giá cao lên để chia phần hoa hồng cho tài xế dẫn khách tới. Nhằm không ảnh hưởng tới lợi nhuận, nhà hàng cho khách gánh luôn phần hoa hồng này.

Anh Vũ Ngọc Cường, một hướng dẫn viên tại Phú Quốc, với nhiều năm làm nghề từng chứng kiến không ít trường hợp tài xế lùa khách tới quán ăn, cửa hàng ngọc trai trên đảo. Bởi một số đơn vị mạnh tay chi luôn 10-20% cho tài xế đưa khách tới tham quan mua sắm.

Thậm chí có nơi vẫn trả tiền cho tài xế từ 50.000 đồng đến 100.000 đồng bất kể việc khách có chịu mua hàng hay không. Nếu nhà hàng không chịu chi, tài xế sẵn lòng giới thiệu khách tới cơ sở mới, nơi họ được nhận về phần chiết khấu tốt hơn.

"Thông thường, nhóm khách được tài xế để ý tới là khách gia đình đi tự túc, lần đầu tới hoặc chưa tìm hiểu nhiều về các nhà hàng ở địa phương", anh Cường nói.

Suất lẩu hải sản 800.000 đồng của một du khách khi chia sẻ về trải nghiệm ăn uống đắt đỏ tại Phú Quốc (Ảnh: Nguyễn Hương).

Với kinh nghiệm làm du lịch gần chục năm tại điểm đến này, anh M.P. chứng kiến có những thời điểm, Phú Quốc sụt giảm khách du lịch nghiêm trọng.

"Du lịch luôn gắn liền với chi tiêu, mua sắm. Tuy nhiên không ít du khách phản ánh với tôi, họ bị ám ảnh bởi sự o ép của các tài xế nên không muốn quay lại", anh M.P. nói.

*Tên nhân vật trong bài có thay đổi.

Nguồn: https://dantri.com.vn/du-lich/luat-ngam-chia-hoa-hong-cho-tai-xe-nha-hang-chat-chem-khach-de-bu-lo-20250531091058968.htm