NAFOSTED đẩy mạnh hợp tác quốc tế, nâng cao năng lực đề xuất nhiệm vụ KHCN,ĐMST&CĐS trong nông nghiệp xanh

Hợp tác quốc tế (HTQT), đổi mới sáng tạo (ĐMST) và chuyển đổi số (CĐS) đang mở ra cơ hội bứt phá cho nông nghiệp Việt Nam theo hướng xanh, bền vững và hội nhập sâu rộng. Thông qua cơ chế tài trợ linh hoạt, minh bạch và giàu tính kết nối, Quỹ Phát triển Khoa học và Công nghệ Quốc gia (NAFOSTED) đã hỗ trợ hàng nghìn nhiệm vụ nghiên cứu chất lượng cao, tạo ra nhiều công trình có giá trị ứng dụng.

Thông tin trên được đưa ra tại Hội thảo khoa học "Tăng cường hợp tác quốc tế và nâng cao năng lực đề xuất nhiệm vụ khoa học, ĐMST&CĐS trong phát triển nông nghiệp xanh" do NAFOSTED tổ chức ngày 15/8/2025 tại Nha Trang, quy tụ đông đảo nhà quản lý, nhà khoa học, chuyên gia, doanh nghiệp và tổ chức quốc tế.

Toàn cảnh Hội thảo.

Cơ chế mở, tạo cú hích HTQT, thúc đẩy sáng kiến nông nghiệp xanh

Phát biểu khai mạc, PGS.TS. Đào Ngọc Chiến, Giám đốc NAFOSTED nhấn mạnh, nông nghiệp xanh đang trở thành xu thế toàn cầu; đòi hỏi sự vào cuộc đồng bộ của nhiều chủ thể, trong đó nghiên cứu khoa học, ĐMST, công nghệ số và HTQT đóng vai trò then chốt.

Với chức năng tài trợ các nhiệm vụ nghiên cứu cơ bản, nghiên cứu ứng dụng, HTQT và thương mại hóa kết quả nghiên cứu, những năm qua, NAFOSTED đã tài trợ hàng nghìn nhiệm vụ nghiên cứu khoa học chất lượng cao, hỗ trợ có trọng tâm, trọng điểm; nhiều công trình trong số đó được công bố quốc tế uy tín, có tác động lan tỏa lớn trong cộng đồng khoa học; đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà khoa học, tổ chức nghiên cứu, doanh nghiệp và địa phương cùng phát huy sáng kiến và xây dựng các giải pháp hiệu quả cho phát triển bền vững. Bên cạnh đó, hoạt động HTQT của Quỹ ngày càng mở rộng, thiết lập mối quan hệ với hơn 20 đối tác ở các nước phát triển, tạo điều kiện cho các nhà khoa học Việt Nam tiếp cận các chương trình tài trợ song phương, đa phương, nâng cao năng lực và mở rộng không gian nghiên cứu.

Theo ông Đào Ngọc Chiến, để tận dụng hiệu quả hơn nữa các cơ hội tài trợ quốc tế và huy động nguồn lực toàn xã hội cho nghiên cứu khoa học và ĐMST, cần tiếp tục nâng cao chất lượng đề xuất nhiệm vụ, đổi mới tư duy triển khai, cũng như chú trọng đến các yếu tố như sở hữu trí tuệ, thương mại hóa kết quả nghiên cứu và liên kết ứng dụng thực tiễn; đặc biệt trong lĩnh vực có tiềm năng như nông nghiệp xanh.

Ông Đào Ngọc Chiến kỳ vọng, sau Hội thảo, nhiều ý tưởng sáng tạo sẽ được hình thành, nhiều đề xuất chất lượng sẽ được xây dựng và đặc biệt là nhiều mối quan hệ hợp tác chiến lược sẽ được khởi động - góp phần đưa KHCN,ĐMST&CĐS thực sự trở thành động lực phát triển nền nông nghiệp Việt Nam theo hướng xanh, bền vững và hội nhập.

PGS.TS. Đào Ngọc Chiến, Giám đốc NAFOSTED phát biểu khai mạc Hội thảo.

Giới thiệu tổng quan về cơ chế tài trợ hoạt động HTQT của Quỹ, TS. Nguyễn Phú Bình, Phó Giám đốc NAFOSTED cho biết, NAFOSTED hiện đang triển khai ba loại hình nhiệm vụ HTQT, gồm: Nhiệm vụ Nghị định thư; Hợp tác song phương; Hợp tác đa phương. Các nhiệm vụ HTQT được triển khai qua ký kết MOU giữa hai nước; tổ chức kết nối các nhà khoa học hai nước; kêu gọi tài trợ chung; đánh giá, tài trợ, triển khai và nghiệm thu; trong đó nhà khoa học được chủ động đề xuất nội dung, sản phẩm và không phải "bảo vệ" trực tiếp trước hội đồng.

Điểm mới trong quản lý tài trợ là ưu tiên cấp kinh phí theo cơ chế quỹ, chấp nhận rủi ro khi không đạt kết quả như dự kiến, cho phép khoán chi nguyên vật liệu, trang thiết bị và miễn thuế thu nhập cá nhân đối với khoản chi từ ngân sách nhà nước cho nhiệm vụ KH&CN. Thủ tục hồ sơ, chứng từ và thanh toán cũng được đơn giản hóa...

Trong giai đoạn tới, Quỹ định hướng hoàn thiện cơ chế, minh bạch, đơn giản hóa thủ tục, tương thích quốc tế; đẩy mạnh các lĩnh vực được ưu tiên như công nghệ chiến lược, công nghệ cao...; tăng kinh phí, số lượng nhiệm vụ và tổng kinh phí cho các nhiệm vụ HTQT; mở rộng hợp tác với Mỹ, Canada, Úc...; tăng số lượng nhiệm vụ ở mỗi nước; tăng chất lượng hồ sơ. Qua đó, nâng cao chất lượng nghiên cứu NAFOSTED - đóng vai trò cầu nối thúc đẩy hội nhập KHCN,ĐMST&CĐS.

TS. Nguyễn Phú Bình, Phó Giám đốc NAFOSTED giới thiệu tổng quan về cơ chế tài trợ hoạt động HTQT của Quỹ.

Kinh nghiệm "vàng" để nâng cao chất lượng hồ sơ HTQT

Báo cáo tại Hội thảo, Bà Trịnh Quỳnh Trang, Vụ Hợp tác quốc tế cho biết, trong giai đoạn 2021 - 2025, Việt Nam đã ký hơn 90 văn bản hợp tác, thu được trên 2.500 tài liệu từ các nghiên cứu chung, tận dụng hạ tầng và dữ liệu quốc tế. Mục tiêu dài hạn là đưa Việt Nam trở thành trung tâm ĐMST của khu vực với nền tảng KH&CN vững chắc, hệ sinh thái khởi nghiệp năng động và hạ tầng số hiện đại; trong đó, HTQT đóng vai trò quan trọng, kết nối nguồn lực toàn cầu và nâng cao vị thế của Việt Nam trong cộng đồng khoa học thế giới.

Bên cạnh đó, bà cũng chia sẻ kinh nghiệm chuẩn bị và nâng cao chất lượng hồ sơ đề xuất nhiệm vụ HTQT, từ việc nắm rõ quy trình tài trợ, yêu cầu hồ sơ và tiêu chí đánh giá, đến kỹ năng viết đề cương mạch lạc, tránh lỗi thường gặp, cũng như phương pháp xây dựng kết nối hiệu quả với đối tác nước ngoài. Theo đó, để tăng khả năng thành công, các đơn vị cần chủ động xây dựng mạng lưới quốc tế vững mạnh, cân bằng giữa tính khả thi và tính đột phá của đề xuất, đồng thời tham vấn sớm với Vụ HTQT để bảo đảm định hướng phù hợp với ưu tiên của từng chương trình.

Bà Trịnh Quỳnh Trang, Vụ Hợp tác quốc tế phát biểu tại Hội thảo.

Về vai trò sở hữu trí tuệ (SHTT) trong hoạt động nghiên cứu khoa học, bảo hộ quyền SHTT đối với kết quả nghiên cứu và khai thác tài sản trí tuệ từ kết quả nghiên cứu, bà Nguyễn Thị Hoàng Hạnh, Cục SHTT khuyến nghị các tổ chức nghiên cứu cần thành lập bộ phận chuyên trách về SHTT, xây dựng chính sách quản lý và thương mại hóa tài sản trí tuệ, thúc đẩy hợp tác giữa viện, trường và doanh nghiệp trong thương mại hóa kết quả nghiên cứu đồng thời xây dựng chiến lược và kế hoạch hoạt động SHTT rõ ràng, lựa chọn hình thức thương mại hóa kết quả nghiên cứu phù hợp và liên tục cập nhật kiến thức chuyên môn trong lĩnh vực này để thích ứng với xu hướng mới.

Bà Nguyễn Thị Hoàng Hạnh, Cục Sở hữu trí tuệ phát biểu tại Hội thảo.

Chia sẻ về nhu cầu và định hướng phát triển nông nghiệp xanh theo hướng ĐMST, ông Nguyễn Trí Ngọc, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Tổng hội Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam nhấn mạnh, ngành Nông nghiệp cần tạo đột phá bằng hệ thống giải pháp đồng bộ, phát triển nông nghiệp sinh thái theo hướng đa giá trị, đa ngành và lồng ghép các giá trị kinh tế - xã hội và môi trường. Theo đó, cần ứng dụng công nghệ cao như sử dụng các công nghệ như cảm biến, internet vạn vật (IoT), trí tuệ nhân tạo (AI) để giám sát và điều khiển các yếu tố môi trường trong sản xuất nông nghiệp, tối ưu hóa việc sử dụng tài nguyên và nâng cao hiệu quả sản xuất; Nhà nước cần chuẩn hóa, liên thông dữ liệu quản lý sản xuất, tiêu thụ, vùng trồng, vùng nuôi, dịch bệnh, dự báo thị trường giữa các địa phương và Trung ương, ứng dụng AI, Big data phân tích, dự báo xu hướng, tối ưu hóa nguồn lực; Khuyến khích hợp tác công tư, xã hội hóa đầu tư vào nền tảng số, phần mềm chuyên ngành, logistics thông minh, thương mại điện tử cho nông nghiệp....

Ông Nguyễn Trí Ngọc, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Tổng hội Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam phát biểu tại Hội thảo.

Về cách tiếp cận đổi mới trong đề xuất nhiệm vụ HTQT, liên kết doanh nghiệp - viện - trường trong triển khai và đề xuất cải tiến tiêu chí đánh giá và cơ chế phối hợp, PGS.TS. Trần Hưng Trà, Trưởng khoa Cơ khí, Trường Đại học Nha Trang cho rằng việc lựa chọn đúng đối tác quyết định đến 50% thành công của một dự án hợp tác; do đó, cần xây dựng bộ tiêu chí đánh giá toàn diện, tham khảo từ các tổ chức uy tín như IEEE. Đồng thời, kiến nghị thành lập các nhóm ĐMST liên kết viện - trường - doanh nghiệp, hoàn thiện tiêu chí đánh giá nhiệm vụ hợp tác và xây dựng cơ chế phối hợp thống nhất. "Đối với Việt Nam, nếu mô hình này được triển khai thành công, nó sẽ trở thành động lực quan trọng để hiện thực hóa mục tiêu quốc gia thu nhập cao và trung tâm ĐMST của khu vực - điều đó đòi hỏi tầm nhìn chiến lược cùng hành động quyết liệt, đồng bộ từ Chính phủ, viện/trường và cộng đồng doanh nghiệp", ông nhấn mạnh.

PGS.TS. Trần Hưng Trà, Trưởng khoa Cơ khí, Trường Đại học Nha Trang phát biểu tại Hội thảo.

Tại Hội thảo, các đại biểu đã cùng nhau trao đổi, thảo luận, gợi mở sáng kiến, bàn giải pháp ứng dụng ĐMST, CĐS và tăng cường bảo hộ SHTT trong phát triển nông nghiệp xanh; đồng thời kết nối mạng lưới hợp tác giữa giới khoa học - viện nghiên cứu, trường đại học - doanh nghiệp và địa phương trong và ngoài nước nhằm hình thành các đề xuất, chương trình, dự án liên ngành, liên kết và có tính khả thi cao. Qua đó, nâng cao năng lực xây dựng, hoàn thiện và đề xuất nhiệm vụ KH&CN đáp ứng tiêu chí quốc tế.

Các đại biểu chụp ảnh kỷ niệm.

Trung tâm Truyền thông KH&CN

Nguồn: https://mst.gov.vn/nafosted-day-manh-hop-tac-quoc-te-nang-cao-nang-luc-de-xuat-nhiem-vu-khcndmstcds-trong-nong-nghiep-xanh-197250815152759155.htm