Nghịch lý tuyển sinh ở TPHCM: Trường danh giá vẫn 'đỏ mắt' chờ học sinh

Trường "hot" vẫn ngóng học sinh

Dù là những ngôi trường có chất lượng đào tạo cao và được đông đảo học sinh mơ ước theo học, trong kỳ tuyển sinh lớp 10 năm nay, một số trường THPT tốp đầu tại TPHCM như THCS-THPT Trần Đại Nghĩa, THPT Nguyễn Thượng Hiền, THPT Gia Định, THPT Lê Quý Đôn, Trường Trung học Thực hành (thuộc Trường ĐH Sư phạm TPHCM) lại rơi vào tình trạng không tuyển đủ chỉ tiêu và buộc phải tuyển bổ sung.

Theo quy định, điều kiện để học sinh được tham gia xét tuyển bổ sung là không trúng tuyển bất kỳ nguyện vọng nào vào các trường THPT công lập, đồng thời có tổng điểm thi (cộng điểm ưu tiên, khuyến khích nếu có) bằng hoặc cao hơn điểm chuẩn nguyện vọng 1 của trường muốn đăng ký.

Thí sinh dự thi vào lớp 10 tại TPHCM. Ảnh: Phạm Nguyễn

Theo chia sẻ của giáo viên một trường THPT tại TPHCM, có nhiều nguyên nhân dẫn đến thực trạng này, trong đó có việc một bộ phận học sinh chọn du học, số khác học tại các trường tư thục theo nguyện vọng cá nhân hoặc đã trúng tuyển vào Trường Phổ thông Năng khiếu thuộc Đại học Quốc gia TPHCM. Ngôi trường này tổ chức kỳ thi riêng và công bố điểm chuẩn trước khi Sở Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) TPHCM công bố kết quả tuyển sinh vào lớp 10.

Vị giáo viên này cho biết thêm, dù tổ chức tuyển bổ sung, cơ hội cho học sinh cũng không nhiều vì điều kiện rất chặt chẽ: Vừa không trúng cả ba nguyện vọng, vừa phải có điểm thi cao. “Nghịch lý là nhiều học sinh có học lực tốt, muốn vào các trường danh giá lại không có cơ hội, trong khi trường lại tuyển không đủ học sinh. Điều này làm mất cơ hội của không ít học sinh giỏi,” người này chia sẻ.

Nên cho phép tuyển vượt chỉ tiêu

Theo Tiến sĩ Trần Nam Dũng – Phó Hiệu trưởng Trường Phổ thông Năng khiếu (ĐH Quốc gia TPHCM), trong nhiều năm qua, sau khi công bố điểm chuẩn và hoàn tất thủ tục nhập học, nhà trường luôn gửi danh sách các học sinh trúng tuyển có hộ khẩu tại TPHCM về Sở GD&ĐT TPHCM. Việc này giúp Sở có thêm dữ liệu để xác định các học sinh trúng tuyển đồng thời vào Trường Phổ thông Năng khiếu (ĐH Quốc gia TPHCM) và các trường chuyên do Sở quản lý, từ đó có thể cân nhắc điều chỉnh phù hợp trong công tác tuyển sinh.

Ông Dũng cũng chỉ ra rằng, ngay tại Trường Phổ thông Năng khiếu (ĐH Quốc gia TPHCM), mỗi năm đều có khoảng 10–20% học sinh trúng tuyển nhưng không nhập học, tùy theo lớp. Tỷ lệ nhập học thực tế chỉ đạt khoảng 80–85%. "Các em giỏi thường đậu nhiều trường và có quyền lựa chọn. Nhiều trường hợp đã xác nhận nhập học nhưng sau đó vẫn rút hồ sơ để chuyển sang trường khác," Tiến sĩ Trần Nam Dũng nói.

Một số trường THPT tốp đầu tại TPHCM vẫn phải tuyển bổ sung. Ảnh minh họa: Phạm Nguyễn

Trước thực trạng nhiều trường tốp đầu thiếu học sinh, Tiến sĩ Trần Nam Dũng đề xuất Sở GD&ĐT TPHCM nên tổ chức nhập học vào các trường chuyên trước, sau đó gạt các học sinh đã trúng tuyển các trường chuyên ra khỏi danh sách chạy nguyện vọng các trường không chuyên. Ngoài ra, Sở nên cho phép các trường được tuyển vượt một tỷ lệ nhất định (3%- 5%) so với chỉ tiêu chính thức, nhằm bù đắp số học sinh có thể rút hồ sơ hoặc không xác nhận nhập học.

Ông Huỳnh Thanh Phú – Hiệu trưởng Trường THPT Bùi Thị Xuân (TPHCM) – cũng cho rằng Sở GD&ĐT TPHCM cần có giải pháp mạnh tay hơn để hạn chế tình trạng học sinh các trường tư thục đăng ký thi tuyển chỉ để "trải nghiệm". Việc này có thể dẫn đến tình trạng học sinh chiếm chỗ trong khi không có nhu cầu học thực sự, làm ảnh hưởng đến cơ hội của những học sinh khác.

Ông Phú cũng dẫn lại kế hoạch tuyển sinh đầu cấp năm học 2025–2026 của UBND TPHCM, trong đó Chủ tịch UBND TP đã cho phép Sở GD&ĐT được quyền điều chỉnh chỉ tiêu tuyển sinh lớp 10 cao hơn ban đầu nhưng không vượt quá 20% để đảm bảo tuyển đủ học sinh vào các lớp chuyên. Ông đề xuất thành phố nên áp dụng cơ chế này cho những trường tốp đầu bị thiếu hụt học sinh, thay vì chỉ giới hạn trong các trường chuyên.

Không chỉ năm học này, ở 2 năm học trước TPHCM đã triển khai tuyển sinh bổ sung lớp 10 cho các trường THPT công lập còn thiếu chỉ tiêu. Tuy nhiên, hiệu quả chưa như kỳ vọng.

Năm học 2023–2024, chỉ có 1.014 học sinh trúng tuyển bổ sung, chiếm khoảng 25% trên tổng chỉ tiêu gần 4.000. Năm học 2024–2025, số học sinh trúng tuyển bổ sung tăng lên 1.400 trên tổng 2.203 chỉ tiêu, đạt tỷ lệ 63,54%.