Nhiều thủ khoa "quay lưng" với các đại học top đầu

Tại Trung Quốc, học sinh đạt điểm cao trong kỳ thi đại học (Cao khảo) từ lâu vẫn được xem là sẽ dễ dàng thành công trong tương lai. Nhóm này thường có cơ hội vào học tại những trường hàng đầu như Thanh Hoa hay Bắc Kinh...

Tuy nhiên, một số thủ khoa năm nay lại chọn hướng đi khác. Họ ưu tiên các cơ sở đào tạo có thế mạnh ở những ngành mang lại công việc ổn định hoặc liên quan đến các lĩnh vực mới như trí tuệ nhân tạo (AI).

Xu hướng này diễn ra trong bối cảnh tỷ lệ thất nghiệp của giới trẻ Trung Quốc tăng lên 18,9% vào tháng 8, mức cao nhất trong hai năm qua. Điều này khiến nhiều học sinh và phụ huynh lo lắng về khả năng tìm việc sau tốt nghiệp.

Nhiều thủ khoa quay lưng với các đại học top đầu - 1 — Học sinh rời khỏi điểm thi tại một trường trung học ở Bắc Kinh (Ảnh: CNA).

Nhiều thủ khoa không chọn trường top, ưu tiên ngành học thực tế

Tháng 8 vừa qua, việc một số thủ khoa tuyên bố từ chối các đại học hàng đầu đã trở thành chủ đề nóng trên mạng xã hội Trung Quốc.

Một thủ khoa ở Bắc Kinh đã từ chối Đại học Bắc Kinh để học ngành Trí tuệ nhân tạo tại Đại học Chiết Giang ở Hàng Châu. Thành phố này là nơi đặt trụ sở của công ty công nghệ DeepSeek do cựu sinh viên Đại học Chiết Giang sáng lập.

Một học sinh xuất sắc khác ở Trùng Khánh chọn học ngành Bán dẫn tại Đại học Westlake, một trường mới thành lập ở Hàng Châu.

Theo Shaun Rein, giám đốc điều hành Công ty Nghiên cứu thị trường Trung Quốc (China Market Research Group/CMR), những học sinh này không tìm lối đi dễ dàng hơn mà đang đưa ra lựa chọn thực tế và phù hợp với thị trường lao động.

Thị trường lao động tác động mạnh đến xu hướng chọn ngành

Trong bối cảnh sinh viên Trung Quốc gặp nhiều khó khăn khi tìm việc, nhiều thủ khoa trở nên thận trọng trong việc chọn trường và ngành học.

Heron Lim, giảng viên Trường Kinh doanh ESSEC, nhận định: “Nhiều người muốn có việc làm, nhưng lại thiếu kỹ năng thị trường cần”. Ông cho rằng, thị trường lao động hiện chưa có đủ việc làm đáp ứng kỳ vọng của người lao động.

Ông Xiong Bingqi, Giám đốc Viện nghiên cứu giáo dục thế kỷ 21, cho biết nhiều học sinh sẵn sàng từ chối trường top để chọn ngành dễ xin việc hơn. Ví dụ, một sinh viên có thể bỏ Đại học Giao thông Thượng Hải (xếp hạng 4 toàn quốc) để chọn Đại học Hải quan Thượng Hải (xếp hạng 262) nhằm có cơ hội làm việc trong cơ quan nhà nước.

“Những lựa chọn này phản ánh rõ thị trường lao động ngày nay, khi nhiều học sinh và phụ huynh ưu tiên sự ổn định nghề nghiệp hơn danh tiếng của trường”, ông nói.

Ông Rein cho biết, nhiều sinh viên lo ngại phải làm trái ngành sau tốt nghiệp nên có xu hướng chọn ngành dễ xin việc.

Trên một chương trình của kênh CNA, ông nói thêm mức lương kỳ vọng của sinh viên sau tốt nghiệp đã giảm trong vài năm gần đây, do nền kinh tế suy thoái và số lượng cử nhân ngày càng nhiều.

Trước đại dịch Covid-19, sinh viên tốt nghiệp Đại học Thanh Hoa thường yêu cầu mức lương 15.000-20.000 nhân dân tệ/tháng khi xin việc tại công ty của ông.

“Giờ đây, họ chỉ mong khoảng 8.000 đến 10.000 tệ/tháng. Dù sinh viên trường top vẫn dễ tìm việc hơn, nhưng lương của họ hiện chỉ bằng khoảng 30%-50% so với sinh viên tốt nghiệp năm 2019”, ông nói.

Trường quân đội thu hút thí sinh nhờ cơ hội việc làm ổn định

Theo Bộ Quốc phòng Trung Quốc, năm nay có tới 135.000 học sinh nộp hồ sơ vào các trường quân đội. Đây được xem là một con số kỷ lục.

Nhờ các chính sách như miễn học phí, trợ cấp hàng tháng và đảm bảo việc làm sau khi tốt nghiệp, các trường quân đội như Đại học Công nghệ Quốc phòng ngày càng thu hút nhiều thí sinh.

Một phụ huynh chia sẻ với kênh CNA: “Với tình hình thất nghiệp bây giờ, không nhất thiết phải vào trường top mới là lựa chọn tốt cho tương lai”.

Ông Rein cho biết thêm, những trường như Đại học Chiết Giang đang đầu tư mạnh vào các lĩnh vực mới như chip bán dẫn và trí tuệ nhân tạo để thu hút học sinh giỏi.

Ngành học truyền thống không còn được nhiều thí sinh lựa chọn

Theo các báo cáo trong nước, số lượng học sinh đăng ký vào những ngành truyền thống như lịch sử hay triết học tại các trường top đầu đang giảm mạnh.

Nhiều học sinh xuất sắc cho rằng, thay vì học các ngành nhân văn ở Đại học Bắc Kinh, họ ưu tiên chọn các lĩnh vực mới như trí tuệ nhân tạo hoặc công nghệ bán dẫn.

Trung Quốc dự kiến điều chỉnh khoảng 20% chuyên ngành đại học trong năm nay, bổ sung nhiều chương trình liên quan đến công nghệ mới nổi và loại bỏ những ngành không còn phù hợp với nhu cầu xã hội.

Tuy nhiên, một số chuyên gia cảnh báo rằng, các trường đại học không nên chỉ tập trung vào mục tiêu việc làm.

“Đại học là nơi đào tạo toàn diện, không phải trung tâm dạy nghề. Mục tiêu của giáo dục đại học là phát triển năng lực và phẩm chất toàn diện cho sinh viên. Việc đào tạo theo nhu cầu thị trường nên thuộc về các trường nghề”, ông Xiong nhấn mạnh.

Huyền Trang

Nguồn: https://dantri.com.vn/giao-duc/nhieu-thu-khoa-quay-lung-voi-cac-dai-hoc-top-dau-20251020222452229.htm