Nhìn lại Diễn đàn xây dựng pháp luật lần thứ Nhất:Xây dựng thể chế hiện đại, ổn định, rõ ràng, đủ linh hoạt và nhân văn

Tại Diễn đàn xây dựng pháp luật lần thứ Nhất, các đại biểu cho rằng, trong thời gian tới, hoàn thiện pháp luật về giáo dục, văn hóa, xã hội, cần quan tâm triệt để tháo gỡ các rào cản để động viên sức sáng tạo của đội ngũ văn nghệ sĩ; xây dựng khung thể chế hiện đại, ổn định, rõ ràng, đủ linh hoạt và nhân văn để thúc đẩy đổi mới sáng tạo, xây dựng con người mới Việt Nam.

ĐBQH chuyên trách tại Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Thị Mai Thoa: Tháo gỡ triệt để các rào cản để động viên sức sáng tạo của văn nghệ sĩ

ĐBQH chuyên trách tại Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Thị Mai Thoa phát biểu tại Diễn đàn. Ảnh: Hồ Long

Lĩnh vực phụ trách của Ủy ban Văn hóa và Xã hội rộng và phức tạp, liên quan trực tiếp đến đời sống của nhân dân, do vậy trong quá trình xây dựng và chỉnh lý các dự thảo Luật, Ủy ban rất cẩn trọng và nghiên cứu rất kỹ lưỡng để xây dựng các văn bản pháp luật ngắn gọn, dễ hiểu, dễ áp dụng, bảo đảm chất lượng, bảo đảm tính khả thi và chống lợi ích nhóm.

Trong đó, Ủy ban rất chú trọng đến việc chuyển đổi cách thức quản lý nhà nước từ tiền kiểm sang hậu kiểm, kết hợp giữa tiền kiểm với hậu kiểm đối với những lĩnh vực quan trọng và đặc biệt.

Bên cạnh đó, Ủy ban cũng chú trọng hoàn thiện các quy định đối với các hoạt động văn hóa, xã hội trên không gian mạng. Đây là những vấn đề mới phát sinh, có diễn biến khá phức tạp và thực tế có nhiều vi phạm.

Để hỗ trợ cho công việc, Ủy ban đã chủ động ứng dụng khoa học công nghệ và trí tuệ nhân tạo rất thường xuyên, phổ biến trong hoạt động xây dựng pháp luật, rà soát sự trùng lắp, chuẩn bị các báo cáo giải trình, tra cứu thông tin, dữ liệu… Nhờ đó, hoạt động của Ủy ban ngày càng hiệu quả hơn, trong đó có công tác xây dựng pháp luật.

Trong thời gian tới, để tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật trong lĩnh vực văn hóa, xã hội, tôi cho rằng, cần phải tháo gỡ triệt để các rào cản về tài chính và hành chính để động viên sức sáng tạo của đội ngũ văn nghệ sĩ nhằm sáng tạo ra những tác phẩm văn hóa có giá trị.

Lấp đầy các khoảng trống pháp lý trong lĩnh vực văn hóa như nghệ thuật biểu diễn, triển lãm, nhiếp ảnh, văn học… Bởi đây là những lĩnh vực hiện nay chưa có luật, pháp lệnh quy định, thậm chí chưa có văn bản quy phạm pháp luật điều chỉnh.

Tiếp tục giải quyết những vấn đề mới phát sinh trong thực tiễn như các hoạt động văn hóa trên không gian mạng, chuyển đổi số trong lĩnh vực văn hóa, xã hội. Ví dụ như hoạt động xuất bản trên không gian mạng, hoạt động tín ngưỡng tôn giáo trên không gian mạng… là những nội dung cần phải tiếp tục nghiên cứu để hoàn thiện hệ thống pháp luật liên quan.

Bên cạnh đó, nghiên cứu thúc đẩy ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong sáng tạo các tác phẩm văn hóa.

Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Lê Tấn Dũng: Pháp luật phải là công cụ bảo đảm quyền được học tập, được phát triển của mỗi công dân

Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Lê Tấn Dũng phát biểu tại Diễn đàn. Ảnh: Hồ Long

Để thực hiện yêu cầu hoàn thiện thể chế pháp luật trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới, Bộ Giáo dục và Đào tạo xác định rất rõ định hướng hoàn thiện thể chế là: lấy người học làm trung tâm; lấy chất lượng, công bằng, minh bạch và trách nhiệm để giải trình làm trụ cột; xây dựng hệ thống giáo dục mở, linh hoạt, bảo đảm nền tảng giá trị nhân cách và kỷ luật học đường.

Tiếp tục hoàn thiện pháp luật về giáo dục không chỉ là sửa luật mà là thiết kế một khung thể chế hiện đại, rõ ràng, ổn định nhưng đủ linh hoạt để thúc đẩy đổi mới sáng tạo và phát triển con người Việt Nam toàn diện.

Tại Kỳ họp thứ Chín và Kỳ họp thứ Mười, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã chủ trì xây dựng nhiều dự án luật, dự thảo Nghị quyết trình Quốc hội xem xét thông qua. Trong đó, có dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về cơ chế chính sách đặc thù, vượt trội để thực hiện đột phá phát triển giáo dục và đào tạo do Bộ Giáo dục và Đào tạo chủ trì xây dựng đã được Chính phủ trình Quốc hội dự kiến thông qua tại Kỳ họp này để kịp thời cụ thể hóa Nghị quyết số 71-NQ/TW của Bộ Chính trị.

Các đại biểu dự Diễn đàn xây dựng pháp luật lần thứ Nhất với chủ đề “Hoàn thiện thể chế, pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới”. Ảnh: Hồ Long

Những bước đi trên đã thể hiện rõ tầm nhìn chiến lược hoàn thiện thể chế pháp luật về giáo dục không chỉ nhằm xử lý những vấn đề vướng mắc hiện nay mà còn tạo nền tảng lâu dài cho đổi mới mô hình quản trị, cơ chế tài chính, phát triển đội ngũ và nâng cao chất lượng đào tạo. Pháp luật phải thực sự trở thành công cụ bảo đảm quyền được học tập, được phát triển của mỗi công dân, đồng thời thúc đẩy tự chủ, tự chịu trách nhiệm, tính minh bạch của các cơ sở giáo dục.

Hoàn thiện thể chế pháp luật trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo không chỉ là nhiệm vụ của riêng ngành giáo dục mà là trách nhiệm chung của cả hệ thống chính trị. Mục tiêu là xây dựng một hành lang pháp lý hiện đại, minh bạch, nhân văn, trong đó nhà giáo được tôn trọng, người học được bảo vệ, các sáng kiến đổi mới được hỗ trợ và khuyến khích.

Nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Nguyễn Sĩ Dũng: Cần đưa “luật máy đọc được” vào sử dụng trong quy trình lập pháp

Nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Nguyễn Sĩ Dũng phát biểu tại Diễn đàn. Ảnh: Hồ Long

Trong thời gian qua, Quốc hội đã xem xét, thông qua số lượng rất lớn các luật, nghị quyết, kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, đối ngoại, phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực.

Với khối lượng công việc của Quốc hội ở mỗi kỳ họp lớn như vậy, chúng ta cần xem xét áp dụng luật máy đọc được (machine-readable law) bên cạnh dự thảo luật gửi cho các đại biểu Quốc hội nghiên cứu. Luật máy đọc là văn bản quy phạm được ban hành song hành với một bản dữ liệu có cấu trúc (metadata, ontology, rule logic), cho phép máy tính hiểu, kiểm tra, mô phỏng và tự động thực thi các quy tắc pháp lý.

Cụ thể, mỗi điều khoản đều được gắn mã định danh, mô tả phạm vi, điều kiện, ngoại lệ, hiệu lực và viện dẫn rõ ràng. Các công cụ pháp điển số có thể kiểm tra chồng chéo, xung đột hoặc thiếu nhất quán giữa các văn bản trước khi được trình. Tất nhiên, luật máy đọc cần được kết nối với Trung tâm dữ liệu quốc gia, nền tảng số dùng chung và Chính phủ số thì mới vận hành được.

Luật máy đọc được sẽ giúp quy trình lập pháp của chúng ta minh bạch tối đa, thực thi nhanh chóng và không có xung đột giữa các quy định pháp luật. Do vậy, thời gian tới cần hoàn thiện khung pháp lý cho việc ban hành và quản lý luật máy đọc được; thí điểm các văn bản mẫu, đào tạo cán bộ kỹ thuật lập pháp số; đưa tiêu chí “khả kiểm và khả lập trình” vào đánh giá chất lượng văn bản quy phạm.

Nguồn: https://daibieunhandan.vn/nhin-lai-dien-dan-xay-dung-phap-luat-lan-thu-nhat-xay-dung-the-che-hien-dai-on-dinh-ro-rang-du-linh-hoat-va-nhan-van-10396819.html