Verspreidt het vuur zich?

Het conflict tussen Israël en Hamas laaide onverwacht weer op na een periode van rust die, na talloze inspanningen van alle betrokken partijen, leek te gaan eindigen. Nu, honderd dagen later, is er echter nog steeds geen enkel teken van verbetering in zicht.

Het conflict tussen Hamas en Israël brak uit nadat Hamas-strijders op 7 oktober 2023 een verrassingsaanval op Israëlisch grondgebied uitvoerden. (Bron: Al Jazeera)

Sinds de Hamas-beweging in de Gazastrook op 7 oktober 2023 een verrassingsaanval diep in Israëlisch gebied uitvoerde, waarmee een hevig conflict in Gaza ontbrandde, zijn er meer dan 100 dagen verstreken. In de afgelopen drie maanden hebben de gevechten aan beide zijden meer dan 25.000 levens geëist, voornamelijk burgers, en het hele Midden-Oosten in een complexe en chaotische crisis gestort. Nog ernstiger is de steeds nijpender wordende humanitaire catastrofe.

Zware verliezen voor alle betrokken partijen.

Na jaren van relatieve rust is het conflict in de Gazastrook teruggekeerd, te beginnen met een ongekende aanval van de islamitische beweging Hamas, waarbij minstens 1200 mensen om het leven kwamen, voornamelijk burgers, en ongeveer 240 mensen gegijzeld werden.

Het "vuur" in Gaza escaleerde vervolgens tot een conflict toen Israël een vergeldingscampagne lanceerde tegen Hamas-strijders in de Gazastrook, met zware verliezen aan beide zijden en een verergerende humanitaire crisis tot gevolg. Na de afkondiging van de staat van beleg lanceerde Tel Aviv Operatie "IJzeren Zwaarden", waarbij grote troepenmachten, waaronder reservisten, werden gemobiliseerd en alle middelen werden ingezet om wapens en uitrusting naar de grens te brengen.

De situatie in het Midden-Oosten is extreem gespannen geworden na de grootschalige Israëlische offensieven te land, ter zee en in de lucht in de Gazastrook. Volgens het Bureau van de Verenigde Naties voor de Coördinatie van Humanitaire Zaken (OCHA) waren er op 14 januari 2024 in totaal 359.000 huizen beschadigd of verwoest, wat betekent dat zes op de tien huizen in de Gazastrook beschadigd of verwoest zijn.

Na zeven weken van onafgebroken gevechten kwamen Israël en Hamas eindelijk een tijdelijk staakt-het-vuren overeen, dat inging op 24 november en tweemaal werd verlengd, tot en met de ochtend van 1 december 2023. Dit staakt-het-vuren werd positief ontvangen en leek een belangrijk keerpunt in het conflict te worden, waardoor humanitaire hulp mogelijk werd en gijzelaars en gevangenen uit zowel Israël als Palestina konden worden vrijgelaten. Tijdens het zeven dagen durende staakt-het-vuren werden 110 gijzelaars, waaronder buitenlanders, door Hamas-strijders aan Israël overgedragen. In deze periode werden, zij het in kleine hoeveelheden, hulpgoederen en brandstof vanuit de internationale gemeenschap naar Gaza gebracht.

Na een kortstondig, tijdelijk staakt-het-vuren laaide het gevecht weer op. Hamas uitte herhaaldelijk de wens om het staakt-het-vuren te verlengen, maar Israël weigerde en hervatte de militaire aanvallen op Hamas in zowel de noordelijke als de zuidelijke Gazastrook.

De situatie bereikte een kookpunt nadat de vice-leider van Hamas, Saleh Al-Arouri, op de avond van 2 januari 2024 omkwam bij een Israëlische aanval in Libanon. De volgende dag, 3 januari 2024, kondigde Hamas aan de onderhandelingen met Israël te staken. Ondertussen zette het Israëlische leger zijn luchtaanvallen, beschietingen en raketaanvallen op de Gazastrook voort. In zijn laatste verklaring zei de Israëlische premier Benjamin Netanyahu dat niemand Israël ervan kon weerhouden de oorlog tegen Hamas in Gaza te winnen.

Verspreidt zich steeds verder

Nog zorgwekkender is dat het conflict tussen Hamas en Israël, na meer dan drie maanden, niet alleen geen tekenen van de-escalatie vertoont, maar ook dreigt uit te breiden doordat Hamas steun krijgt van bondgenoten zoals de Houthi's in Jemen en Hezbollah in Libanon.

Deze groeperingen voeren regelmatig aanvallen uit op Israëlische en Amerikaanse troepen die in de regio gestationeerd zijn, waardoor het geweld in Libanon, Syrië en Irak blijft escaleren. Onlangs is het conflict in de zuidelijke grensregio van Libanon, grenzend aan Israël, geëscaleerd nadat Hezbollah raketten op Israël afvuurde ter ondersteuning van een verrassingsaanval van Hamas in Israël.

Het Israëlische leger reageerde met artillerievuur op verschillende gebieden in Zuidoost-Libanon. Analisten zijn van mening dat de huidige bezorgdheid vooral uitgaat naar de Hezbollah-strijdkrachten in Libanon, gezien de frequente grensoverschrijdende aanvallen op Israëlische troepen. Met name de dood van Hamas-viceleider Saleh Al-Arouri bij een Israëlische luchtaanval op Libanon op de avond van 2 januari 2024 heeft het conflict tussen het Israëlische leger en Hezbollah in Libanon doen escaleren. Hezbollah beschouwt dit incident als een teken van "een gevaarlijke ontwikkeling" in het huidige conflict tussen Israël en Hamas.

Zorgwekkender zijn de Houthi-strijdkrachten in Jemen en de Palestijnse Islamitische Jihad (PIJ) in Gaza en andere gebieden. De Houthi-strijdkrachten hebben zich officieel kenbaar gemaakt met drone- en langeafstandsraketaanvallen op de Zuid-Israëlische stad Eilat. De VS hebben met partners in het Midden-Oosten samengewerkt om te voorkomen dat het conflict in de Gazastrook escaleert. Er is echter nog geen haalbare politieke oplossing gevonden om een ​​einde te maken aan de gevechten en een alomvattende vredesregeling voor het Midden-Oosten te bereiken.

De inbeslagname van het vrachtschip Galaxy Leader heeft de spanningen in de Rode Zee de afgelopen bijna twee maanden flink doen oplopen. (Bron: AP)

Een ander gevaarlijk gevolg van de oorlog in de Gazastrook is de ernstige toename van de instabiliteit in de Rode Zee-regio. Ongeveer anderhalve maand na het uitbreken van de gevechten in Gaza, eind november 2023, lanceerde de islamitische Houthi-groep – die grote delen van Jemen controleert – herhaaldelijk langeafstandsraketaanvallen op Israëlisch grondgebied. Tegelijkertijd voerde deze groepering regelmatig aanvallen uit met raketten en drones, en richtte zich rechtstreeks op commerciële schepen die op de Rode Zee voeren en die de groep als gelieerd aan Israël beschouwde. Hiermee toonden ze hun steun aan de Palestijnen en de Hamas-beweging.

Naar schatting hadden de Houthi's medio januari 2024 meer dan twintig aanvallen in de Rode Zee uitgevoerd, waardoor grote rederijen zoals MSC, Maersk, CMA CGM en Hapag-Lloyd hun vracht moesten omleiden rond de zuidpunt van Afrika, om zo de Golf van Aden en het Suezkanaal te vermijden.

De Houthi-strijdkrachten verklaarden openlijk dat deze aanvallen bedoeld waren om Israël onder druk te zetten een einde te maken aan de campagne van het doden van Palestijnen in de Gazastrook. De spanning bereikte een hoogtepunt op 8 januari 2024, toen de gewapende groep een grootschalige aanval uitvoerde met 18 drones en 3 anti-scheepsraketten op een Amerikaans schip in de Rode Zee. Drie dagen later, in de nacht van 11 januari 2024, voerden het Amerikaanse leger en zijn bondgenoten in de marinecoalitie "Prosperous Guardian"—die eind 2023 in de Rode Zee was opgericht om de dreiging van de Houthi-strijdkrachten tegen te gaan—luchtaanvallen uit op talrijke Houthi-doelen in Jemen, waarmee officieel een nieuw front van militaire confrontatie in het Midden-Oosten werd geopend.

Geconfronteerd met Houthi-aanvallen konden de VS, het VK en diverse andere landen niet langer passief toekijken. In de nacht van 11 januari 2024 lanceerde de Amerikaans-Britse coalitie een verrassingsaanval op Houthi-rebellen in Jemen om "solidariteit te tonen met het Palestijnse volk in Gaza". De Amerikaanse president Joe Biden bevestigde dat deze militaire operatie van de twee landen "succesvol" was en dat ze bereid waren verdere maatregelen te nemen om "de vrijheid van de wereldhandel te beschermen". Volgens analisten zullen dergelijke aanvallen van de VS en hun bondgenoten alleen maar "olie op het vuur gooien", het risico op conflicten in de regio vergroten en de situatie in het Midden-Oosten verder compliceren.

Bovendien stellen sommige analisten dat het conflict kansen creëert voor terrorisme in het Midden-Oosten, aangevoerd door de zelfverklaarde Islamitische Staat (IS) – de dader van de bloedige terroristische aanslag in Iran op 3 januari 2024, waarbij meer dan 300 mensen om het leven kwamen…

Humanitaire crisis

Hoewel de situatie in Gaza gespannen en onopgelost blijft, is één gevolg al duidelijk zichtbaar: een ernstige humanitaire ramp voor de bevolking, aangezien de blokkade en het geweld de internationale hulpverlening belemmeren. Tekorten aan brandstof, schoon water en sanitaire voorzieningen, samen met aanvallen op zorginstellingen en massale ontheemding, leiden tot een tragedie.

Volgens de laatste statistieken van de door Hamas geleide gezondheidsdienst in Gaza van 14 januari is het totale aantal slachtoffers van het grootschalige offensief van het Israëlische leger in het gebied sinds 7 oktober 2023 opgelopen tot bijna 25.000 doden en minstens 60.000 gewonden.

Erger nog, onder de slachtoffers van het conflict is het merendeel burgerslachtoffers, waarbij kinderen en vrouwen tot wel 70% uitmaken. Volgens statistieken van het gezondheidsagentschap van Gaza zijn tot nu toe meer dan 8.600 kinderen en ruim 6.300 vrouwen omgekomen. Dit betekent dat van elke 100 inwoners van Gaza er 3 gewond zijn geraakt. Daarnaast worden ongeveer 7.000 mensen vermist en zijn vermoedelijk omgekomen onder het puin als gevolg van de luchtaanvallen. Dit is het hoogste aantal slachtoffers van de gevechten in de Gazastrook in de afgelopen 25 jaar.

Vrachtwagens met humanitaire hulpgoederen rijden Gaza binnen via de grensovergang Rafah op 24 november. (Bron: AP)

Bovendien heeft het offensief, samen met Israëls beleid van omsingeling en blokkade van de Gazastrook, ertoe geleid dat meer dan 2,3 miljoen inwoners in extreem moeilijke omstandigheden leven, zonder elektriciteit, schoon water, voedsel, medicijnen en toegang tot gezondheidszorg. Regionale en internationale media melden dat sinds het begin van het conflict alle economische activiteiten in Gaza zijn verlamd en dat 100% van de kinderen niet naar school gaat. De humanitaire situatie in Gaza is ongekend slecht.

Sinds het conflict uitbrak, zijn er ongeveer 1300 Israëliërs omgekomen. Van de 240 gijzelaars die tot nu toe zijn vastgehouden, moeten er nog zo'n 100 door Hamas worden vrijgelaten. Het is veelzeggend dat Israël voor het eerst in een halve eeuw in oorlog verkeert, wat ernstige gevolgen heeft voor alle aspecten van de economie, de samenleving, de veiligheid, de defensie, de diplomatie en het onderwijs.

Volgens het Israëlische ministerie van Financiën bedroegen de militaire uitgaven van Israël in 2023 ongeveer 23,6 miljard dollar, meer dan de gezamenlijke militaire uitgaven van Egypte, Iran, Libanon en Jordanië. Als de oorlog voortduurt, zullen de militaire uitgaven van Israël in 2024 oplopen tot bijna 26 miljard dollar, wat betekent dat Israël dagelijks miljoenen dollars aan het conflict uitgeeft.

Op 10 januari 2024 waarschuwden de Verenigde Naties opnieuw voor de verslechterende humanitaire situatie in de Gazastrook, nu de luchtaanvallen voortduurden, met nieuwe slachtoffers tot gevolg en schade aan vitale civiele infrastructuur. Stéphane Dujarric, woordvoerder van VN-secretaris-generaal Antonio Guterres, benadrukte dat humanitaire hulporganisaties en partners zich steeds meer zorgen maken over de gevolgen van de beperkingen, met name in de noordelijke delen van het gebied.

Veel humanitaire hulporganisaties waarschuwen nu dat de gezondheidszorg in de regio's Deir al Balah en Khan Younis vrijwel volledig is lamgelegd. De toegenomen spanningen in deze gebieden leiden tot een stijging van het aantal slachtoffers, en de verslechterde veiligheidssituatie belemmert de levering van humanitaire hulp.

Demonstranten eisen de vrijlating van gijzelaars en een einde aan het conflict voor de Opéra Bastille in Parijs, Frankrijk, op 14 januari 2024. (Bron: REUTERS)

Een rapport van de Verenigde Naties stelde dat het aantal beschikbare ziekenhuisbedden op 9 januari 2024 slechts voldoende was om te voorzien in een vijfde van de totale behoefte van 5.000 noodbedden. Meer dan driekwart van de 77 medische faciliteiten in de Gazastrook had de activiteiten gestaakt, waardoor veel inwoners geen toegang meer hadden tot basiszorg wanneer dat nodig was.

De huidige humanitaire crisis treft ook patiënten met chronische ziekten en psychische aandoeningen. Ongeveer 350.000 mensen met chronische ziekten en 485.000 mensen met psychische stoornissen in de Gazastrook ondervinden nog steeds verstoringen in hun behandeling. De precaire leefomstandigheden, de overvolle tentenkampen zonder water en sanitaire voorzieningen, verhogen het risico op het oplopen van infectieziekten.

Dankzij de diplomatieke inspanningen van regionale en internationale landen sloten Israël en Hamas inderdaad een staakt-het-vuren om een ​​veilige corridor voor humanitaire operaties te creëren. Het tijdelijke staakt-het-vuren van zeven dagen (van 24 november tot 1 december 2023) bleek echter onvoldoende voor de humanitaire hulpverlening. Het Wereldvoedselprogramma (WFP) waarschuwde voor het risico op hongersnood in de Gazastrook als de humanitaire voedselvoorziening zou worden onderbroken.

Wat de Gazastrook betreft, worden de kosten voor de wederopbouw van deze strook aan de Middellandse Zee als onmeetbaar beschouwd. Experts schatten dat de kosten voor de wederopbouw van Gaza kunnen oplopen tot 50 miljard dollar vanwege de enorme verwoesting die de oorlog heeft aangericht. Het conflict heeft niet alleen schade toegebracht aan Israël en Palestina, maar heeft ook economische verliezen veroorzaakt in buurlanden zoals Libanon, Egypte en Jordanië, die dit jaar al meer dan 10 miljard dollar bedragen, en heeft meer dan 230.000 mensen in armoede gestort.

Diepe verdeeldheid, een sombere toekomst.

Volgens veel regionale en internationale deskundigen is het conflict weliswaar nog lang niet voorbij, maar de gevolgen van de afgelopen 100 dagen, in combinatie met de diepe meningsverschillen tussen internationale partijen, hebben het veiligheids- en geopolitieke landschap in het Midden-Oosten steeds chaotischer, complexer, onzekerder en onvoorspelbaarder gemaakt voor de toekomst.

Analisten stellen dat de meest fundamentele politieke oplossing voor dit conflict gebaseerd moet zijn op een tweestatenoplossing. Het conflict tussen Israël en de Palestijnen, dat al decennia duurt, is uitgegroeid tot een van de meest complexe brandhaarden ter wereld en vereist een alomvattende politieke oplossing, waarvan een tweestatenoplossing de belangrijkste is. Internationale pogingen om dit via diplomatieke activiteiten te bevorderen, zijn sinds begin jaren negentig al decennialang vruchteloos gebleven.

Na het uitbreken van het conflict tussen Israël en Hamas heeft de regering van de Amerikaanse president Joe Biden haar steun voor een tweestatenoplossing herbevestigd, maar heeft nog geen concreet stappenplan gepresenteerd om de onderhandelingen nieuw leven in te blazen. De meest recente ronde vredesbesprekingen mislukte in 2014. Woordvoerder van het Witte Huis, John Kirby, zei dat de VS en hun partners nog steeds een toekomstige bestuursstructuur voor Gaza bespreken.

De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties tijdens een zitting over het conflict in de Gazastrook. (Bron: VN-nieuws)

Sinds het uitbreken van het conflict tussen Hamas en Israël heeft de internationale gemeenschap zowel Israël als de Hamas-strijdkrachten die de Gazastrook controleren voortdurend onder druk gezet om een ​​staakt-het-vuren te bewerkstelligen en de gevechten te beëindigen. Al meer dan drie maanden dringt de internationale gemeenschap onophoudelijk aan op een staakt-het-vuren en een einde aan het conflict, maar de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties is er nog steeds niet in geslaagd een oplossing voor dit conflict te vinden.

Hoewel de internationale gemeenschap nog geen alomvattende oplossing heeft gevonden voor het huidige conflict tussen Hamas en Israël, blijft één ding duidelijk: niemand kan zich voorstellen hoeveel onschuldige burgers er nog zullen omkomen tegen het einde van deze oorlog, als gevolg van bommen en kogels, maar ook door het gebrek aan basisbehoeften zoals voedsel, schoon water en medicijnen.

In een boodschap ter gelegenheid van de 100e dag na het uitbreken van het conflict tussen Hamas en Israël, riep de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) alle partijen opnieuw op de vijandelijkheden te staken, bloedvergieten te voorkomen, gijzelaars vrij te laten en een onmiddellijk staakt-het-vuren af ​​te kondigen. Op 14 januari 2024 gingen mensen over de hele wereld, van Londen, Parijs en Kuala Lumpur tot Johannesburg, de straat op om te protesteren en een staakt-het-vuren te eisen.

Ondanks dit alles blijft de rook van de oorlog in de Gazastrook hangen en dreigt deze zich verder te verspreiden. Ondertussen blijft de hoop op een fundamentele oplossing die de spanningen kan verminderen en de weg kan vrijmaken voor vredesopbouw in de regio een verregaande mogelijkheid.

Bron: https://baoquocte.vn/dai-gaza-sau-100-ngay-dam-chay-dang-lan-rong-257511.html