Nông sản an toàn: Từ làng vào siêu thị, ra thế giới. Bài 1: Sạch từ gốc

BẮC NINH - LTS: Trong bối cảnh ngành nông nghiệp hướng đến mục tiêu phát triển bền vững, an ninh lương thực và đối mặt với thách thức biến đổi khí hậu, Bắc Ninh xác định việc ứng dụng khoa học công nghệ và chuyển đổi số là yêu cầu tất yếu để nâng cao hiệu quả. Theo đó, tỉnh tập trung phát triển mô hình nông nghiệp công nghệ cao, bảo đảm an toàn thực phẩm; thúc đẩy liên kết sản xuất theo chuỗi, đồng thời xây dựng các sản phẩm chủ lực, thương hiệu mạnh vươn xa đến các thị trường.

Sau một chặng đường dài phát triển nông nghiệp hàng hóa, nông sản của tỉnh Bắc Ninh đã từng bước chiếm lĩnh thị trường trong nước, quốc tế. Nhờ ứng dụng công nghệ, kỹ thuật canh tác tiên tiến, sản phẩm có chất lượng vượt trội, bảo đảm an toàn, được giao dịch trên các sàn thương mại điện tử, vào siêu thị, vươn ra thế giới, khẳng định uy tín và góp phần nâng tầm nông sản Việt.

Nhật ký của vải thiều và “giấy thông hành”

Vụ vải thiều vừa kết thúc, người dân đang tích cực chăm sóc để chuẩn bị cho mùa tiếp theo. Tại phường Phượng Sơn, hộ anh Lê Văn Kiên tỉa cành kết hợp bón phân để cây nhanh hồi phục. Nhìn lại vụ quả ngọt vừa qua, anh Kiên chia sẻ, năm nay giá bán vải không cao như một số năm trước song những hộ trồng theo quy trình GlobalGAP vẫn bán được giá hơn so với canh tác thông thường. Toàn bộ quá trình chăm sóc thực hiện tỉ mỉ và có hệ thống. Công đoạn bón phân được điều chỉnh linh hoạt theo từng giai đoạn sinh trưởng của cây, sử dụng phân hữu cơ hoặc vi sinh nhằm cải thiện độ màu mỡ của đất và bảo đảm an toàn cho cây trồng, người sử dụng. Khi có sâu bệnh, anh Kiên ưu tiên lựa chọn các loại thuốc bảo vệ thực vật có nguồn gốc sinh học, thân thiện với môi trường, dùng đúng thời điểm và nồng độ. Tất cả đều được ghi chép chi tiết, chính xác vào sổ nhật ký sản xuất như một công cụ quản lý không thể thiếu giúp minh bạch quy trình. Khi thu hoạch có mã đóng gói, có thể truy xuất tận vườn. Mấy năm gần đây, vải của gia đình được thu mua, đưa vào các siêu thị, xuất khẩu sang châu Âu, Nhật Bản.

Sơ chế vải thiều tại Công ty cổ phần Xuất nhập khẩu Vifoco.

Theo Sở Công Thương, năm 2025, vải thiều được mùa. Rút kinh nghiệm từ những năm trước, tỉnh đã đổi mới phương thức xúc tiến tiêu thụ và đạt kết quả tích cực. Các kênh tiêu thụ đa dạng, từ cung ứng cho các siêu thị, sàn thương mại điện tử, khu công nghiệp trong nước đến những thị trường quốc tế đòi hỏi chất lượng khắt khe. Đã xuất khẩu khoảng 63 nghìn tấn vải sang Trung Quốc, châu Âu, Hoa Kỳ, Nhật Bản, Canada, Úc, Trung Đông… Đầu tháng 7 vừa qua, vải thiều của tỉnh lần đầu tiên có mặt tại chuỗi siêu thị bán lẻ lớn nhất Hoa Kỳ là Costco. Đáng chú ý, sản phẩm được vận chuyển bằng đường biển mà vẫn giữ trọn vị tươi ngon và bảo đảm các tiêu chuẩn kiểm dịch nghiêm ngặt của nước sở tại.

Ông Trịnh Minh Phương, Giám đốc đối ngoại, Công ty cổ phần Mova Plus - đơn vị tiêu thụ nông sản đánh giá: “Nhiều năm đồng hành tiêu thụ vải thiều, chúng tôi thấy đây là một trong những nông sản được người tiêu dùng châu Âu ưa chuộng nhờ hương vị thơm ngon, chất lượng hơn hẳn sản phẩm cùng loại của một số quốc gia khác. Liên minh châu Âu hiện là một trong những thị trường nhập khẩu nông sản lớn nhất thế giới, mang đến cơ hội “vàng” cho các sản phẩm đặc trưng, chủ lực của Việt Nam, trong đó có vải thiều”.

Việc đáp ứng đủ điều kiện xuất khẩu vào phân khúc thị trường cao cấp càng khẳng định quá trình sản xuất an toàn, thương hiệu sản phẩm vải thiều như “giấy thông hành” chinh phục thị trường toàn cầu. Đến nay, vải thiều đã có mặt tại hơn 30 quốc gia, vùng lãnh thổ trên thế giới.

Khẳng định thương hiệu của quốc gia

Vải thiều vươn ra thế giới, trở thành thương hiệu của quốc gia, góp phần nâng tầm nông sản Việt. Hiện nay, vải thiều Lục Ngạn cũng là sản phẩm duy nhất của tỉnh đạt tiêu chuẩn OCOP 5 sao. Để có thành quả này là chặng đường rất dài, sự nỗ lực của người dân, chính quyền địa phương. Song quan trọng, mấu chốt là các giải pháp về quy hoạch vùng tập trung, đổi mới hình thức sản xuất, phát huy nội lực của chủ thể sản phẩm và thu hút doanh nghiệp, hợp tác xã tham gia.

Vải thiều được bán tại một cửa hàng tại Cộng hòa Liên bang Đức.

Theo ông Lê Bá Thành, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường, từ rất lâu tỉnh Bắc Giang (trước sáp nhập đơn vị hành chính) đã quan tâm quy hoạch vùng trồng vải thiều hàng hóa tập trung, hình thành vùng sản xuất quy trình tiên tiến, bảo đảm chất lượng sản phẩm. Hành trình xây dựng thương hiệu vải thiều là câu chuyện về sự nỗ lực không ngừng của người trồng vải và những cải tiến trong công nghệ bảo quản, vận chuyển. Mới đây, Công ty cổ phần Xuất nhập khẩu Vifoco (phường Tiền Phong) đã ứng dụng công nghệ bảo quản vải thiều trong một năm mà chất lượng vẫn tươi ngon như ban đầu. Điều này mở ra cơ hội lớn trong chế biến, tiêu thụ vải thiều nói riêng, các loại nông sản nói chung.

Sản phẩm tinh bột nghệ của Công ty trách nhiệm hữu hạn Dược liệu Fujiko Việt Nam, phường Võ Cường đạt OCOP 4 sao. Ảnh: Nguyễn Tuấn.

Chặng đường sản xuất, tiêu thụ vải thiều cho thấy, có thời điểm vải thiều trở thành “cây vàng, cây bạc” của bà con Lục Ngạn song cũng không tránh khỏi tình trạng “được mùa rớt giá”. Dù vậy, tỉnh xác định, yếu tố sống còn của sản phẩm là chất lượng nên chỉ đạo phải tuân thủ nghiêm ngặt quy trình chăm sóc, an toàn vệ sinh thực phẩm. Nhờ những người làm vườn tâm huyết như anh Lê Văn Kiên và hàng nghìn hộ trồng vải đã tạo ra nhiều vùng vải thiều an toàn, đạt tiêu chuẩn GlobaGAP, VietGAP… dễ dàng xuất khẩu. Đây là bước tiến lớn trong tư duy nhận thức của người sản xuất. Trong quá trình phát triển, vải thiều như một biểu tượng của nền nông nghiệp bền vững, sự kết tinh của đất trời và sức lao động của người dân, góp phần đưa thương hiệu nông sản Việt Nam vươn tầm thế giới.

“Thủ phủ” sản phẩm OCOP

Không chỉ nổi tiếng với đặc sản vải thiều, Bắc Ninh còn sở hữu nhiều nông sản đặc trưng như gà đồi Yên Thế, chè bản Ven, rau cần Hoàng Lương, cam và bưởi Lục Ngạn, na dai Lục Nam, gạo nếp cái hoa vàng Yên Phụ, Phì Điền, Thái Sơn; bánh ngũ sắc gia truyền, nem Bùi Tuấn Liên, bánh phu thê Minh Thu; ổi Tân Yên, sâm Nam núi Dành… Các sản phẩm OCOP của tỉnh mang đậm dấu ấn quê hương, phát huy tốt tiềm năng vùng miền, có nguồn gốc rõ ràng và được sản xuất theo quy trình tiên tiến như VietGAP, GlobalGAP, HACCP. Một số nông sản, sản phẩm OCOP thế mạnh đã được xuất khẩu trực tiếp sang các thị trường khó tính gồm: Củ cải đường, cà rốt của xã Cao Đức và bánh nông sản Bình Minh của Hợp tác xã Bình Minh xuất khẩu sang Hàn Quốc; các sản phẩm của Công ty cổ phần Xuất nhập khẩu thực phẩm Toàn Cầu đưa sang châu Âu; giấm của Công ty trách nhiệm hữu hạn Thương mại Ngân Giang Lục Ngạn xuất sang Trung Quốc, Cộng hòa Séc… Đây là động lực tiếp tục thúc đẩy các nông sản, sản phẩm OCOP của tỉnh vươn xa hơn.

Gian trưng bày, giới thiệu sản phẩm OCOP của Hợp tác xã Dược liệu công nghệ cao Trường Sơn. Ảnh: Nguyễn Hưởng.

Theo cơ quan chuyên môn, Bắc Ninh có gần 800 sản phẩm OCOP đạt tiêu chuẩn từ 3 sao trở lên. Tỉnh trở thành một trong những “thủ phủ” OCOP của cả nước. Quá trình triển khai chương trình OCOP, Bắc Ninh xác định bên cạnh quyết tâm của các chủ thể, sự chỉ đạo của chính quyền và hướng dẫn, tư vấn của chuyên gia chương trình thì yếu tố quan trọng là giải pháp về chính sách. Do vậy, hàng loạt cơ chế được ban hành, thực hiện như: Khen thưởng cho chủ thể có sản phẩm được công nhận OCOP với mức 20 triệu đồng/sản phẩm đạt hạng 3 sao, 30 triệu đồng/sản phẩm đạt 4 sao, 100 triệu đồng/sản phẩm đạt hạng 5 sao. Đồng thời đề xuất có chính sách hỗ trợ của HĐND tỉnh cho các cơ sở sản xuất từ khi ý tưởng sản phẩm được lựa chọn tham gia chương trình đến khi được công nhận... Tổng mức hỗ trợ không quá 500 triệu đồng/tổ chức, cá nhân. Ngoài ra, các cửa hàng mở tại khu công nghiệp, khu - điểm du lịch, trạm dừng nghỉ trên các trục quốc lộ qua địa bàn tỉnh được hỗ trợ. Sở Công Thương tích cực kết nối sản phẩm OCOP, nông sản với hệ thống phân phối hiện đại, các chợ đầu mối; phối hợp với các thương vụ, tham tán thương mại tại nước ngoài để tìm kiếm và đa dạng hóa thị trường.

Nem Bùi là một trong những sản phẩm OCOP nổi tiếng của tỉnh. Ảnh: Nguyễn Tuấn.

Nhờ các chương trình trọng tâm, tỉnh đã khơi thông nhiều nguồn lực đầu tư cho nông nghiệp, chuyển giao tiến bộ kỹ thuật và hỗ trợ tiêu thụ nông sản. Thị trường ngày càng mở rộng trong và ngoài nước, yêu cầu minh bạch về chất lượng, sản lượng nông sản ngày càng cao, đòi hỏi tổ chức sản xuất chuyên nghiệp hơn, ứng dụng mạnh mẽ khoa học kỹ thuật, tạo ra bước chuyển về trình độ canh tác của nông dân. Từ đó, nông sản không chỉ dừng lại ở làng, chợ quê mà đã vươn ra khắp các vùng, miền trong cả nước và thế giới.

(còn nữa)

 

Nhóm PVKT

Nguồn: https://baobacninhtv.vn/nong-san-an-toan-tu-lang-vao-sieu-thi-ra-the-gioi-bai-1-sach-tu-goc-postid423354.bbg