Quốc hội thông qua Nghị quyết về bảo vệ môi trường

Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khoá XV, sáng 10/12, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Nghị quyết về “Tiếp tục nâng cao hiệu lực, hiệu quả việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường” với 442/444 đại biểu Quốc hội có mặt biểu quyết tán thành.

Báo cáo về dự thảo Nghị quyết trước khi thông qua, Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Lê Quang Mạnh-Phó trưởng Đoàn giám sát cho biết, tại kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, ngày 28/10, Quốc hội đã thảo luận tại hội trường về báo cáo kết quả giám sát chuyên đề việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường kể từ khi Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 có hiệu lực thi hành và dự thảo nghị quyết của Quốc hội về giám sát chuyên đề này.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo Đoàn Giám sát phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Môi trường cùng các cơ quan liên quan nghiên cứu tiếp thu, giải trình đầy đủ ý kiến của các đại biểu Quốc hội, chỉnh lý dự thảo nghị quyết tại báo cáo số 1534 ngày 9/12.

Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Lê Quang Mạnh cho biết, đối với ý kiến cho rằng, quy trình thẩm định đánh giá tác động môi trường (ĐTM) và cấp giấy phép môi trường (GPMT) còn kéo dài, tiêu chí xác định thẩm quyền cấp phép giữa cấp bộ và tỉnh còn chồng chéo; việc phân cấp xuống cấp xã còn hạn chế về nguồn lực, Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 đã đề cao trách nhiệm của doanh nghiệp. Chính phủ đã đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, cắt giảm 16% và phân cấp khoảng 73% thủ tục hành chính (TTHC) về môi trường trong năm 2025.

Tại Kỳ họp thứ 10, Chính phủ đã trình Quốc hội sửa đổi Luật Bảo vệ môi trường để tiếp tục cắt giảm đối tượng và phân quyền cho địa phương giải quyết đến gần 90% TTHC. Dự thảo Nghị quyết đã có nội dung yêu cầu kiện toàn bộ máy quản lý nhà nước về bảo vệ môi trường theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, gắn với đào tạo, nâng cao năng lực cho cán bộ cấp cơ sở.

Về ý kiến cho rằng, các quy định về đối tượng phải thực hiện nghĩa vụ môi trường còn chưa thống nhất, đặc biệt với các dự án mở rộng, nâng công suất hoặc dự án liên kết chuỗi sản xuất, Chính phủ đã trình Quốc hội sửa đổi Luật Bảo vệ môi trường để miễn thủ tục môi trường trong một số trường hợp đặc biệt (đầu tư đặc biệt, khoáng sản nhóm III, IV). Nghị định số 05/2025/NĐ-CP đã quy định rõ dự án mới, dự án mở rộng và đơn giản hóa thủ tục cấp GPMT cho các dự án nhỏ (nhóm III).

Ngoài ra, với ý kiến cho rằng cấp phép môi trường còn chồng chéo, thiếu thống nhất; đề nghị phân cấp mạnh cho cơ quan chuyên môn cấp tỉnh đối với các dự án nhóm B, C, dự án trong khu công nghiệp, cơ sở quy mô vừa và nhỏ, Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Lê Quang Mạnh khẳng định, chế định GPMT mới trong Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 đã tích hợp 6 TTHC thành 01 GPMT, giúp giảm TTHC và chi phí. Nghị định số 05/2025/NĐ-CP đã đơn giản hoá hồ sơ (từ 5 còn 3 mẫu), thủ tục thẩm định (bỏ hình thức tổ thẩm định). Phân cấp mạnh đã được thực hiện cho địa phương đối với các dự án nhóm B, C, cơ sở quy mô vừa và nhỏ.

Theo Tổng Thư ký Quốc hội Lê Quang Mạnh, với ý kiến cho rằng, tỷ lệ chi ngân sách cho bảo vệ môi trường còn thấp, Quỹ Bảo vệ môi trường hoạt động hạn chế, cơ chế huy động tư nhân (PPP) chưa hiệu quả, dự thảo Nghị quyết đã bổ sung nhiệm vụ ưu tiên nguồn lực từ ngân sách và xã hội hóa, tăng dần chi ngân sách cho bảo vệ môi trường tương ứng với tốc độ tăng trưởng kinh tế. Hoàn thiện công cụ kinh tế (trái phiếu xanh, tín dụng xanh) và phát huy vai trò Quỹ Bảo vệ môi trường. Nhấn mạnh kinh tế hóa môi trường, thiết lập cơ chế định giá tài nguyên, chi trả dịch vụ hệ sinh thái, và áp dụng triệt để nguyên tắc "Người được hưởng lợi từ môi trường có nghĩa vụ đóng góp tài chính... người gây ô nhiễm... phải chi trả, bồi thường".

Về nội dung quản lý chất thải rắn sinh hoạt, chất thải đặc thù, nước thải, có ý kiến cho rằng, ô nhiễm chất thải rắn sinh hoạt chưa giảm, việc phân loại tại nguồn khó thực hiện do thiếu hạ tầng, cần ưu tiên công nghệ hiện đại, giảm chôn lấp.

Với nội dung này, dự thảo Nghị quyết đã nêu nội dung sửa đổi lộ trình, thời gian áp dụng đối với chính sách về phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại hộ gia đình, cá nhân cho phù hợp với yêu cầu thực tế. Thúc đẩy thu gom, phân loại, chuyển đổi công nghệ xử lý tiên tiến, ưu tiên tái chế, xử lý chất thải kết hợp thu hồi năng lượng thay cho chôn lấp. Chỉ tiêu phấn đấu đến năm 2030: Tỉ lệ chất thải rắn sinh hoạt đô thị được thu gom, xử lý đạt 95%, nông thôn đạt 85%; tỉ lệ chôn lấp trực tiếp giảm dưới 50%; thu hồi trên 30% chất thải nhựa phát sinh.

Cũng có ý kiến cho rằng, tỉ lệ nước thải đô thị được thu gom và xử lý chỉ khoảng 18%, đề nghị ưu tiên vốn đầu tư công để hoàn thiện mạng lưới thu gom hệ thống cống bao tại các khu vực đô thị cũ, tuy nhiên, dự thảo Nghị quyết đã yêu cầu ưu tiên nguồn lực ngân sách và xã hội hóa để đầu tư đồng bộ các công trình hạ tầng môi trường thiết yếu như hệ thống thu gom, xử lý nước thải đô thị. Phấn đấu đến năm 2030, tỉ lệ nước thải sinh hoạt tại các đô thị loại I trở lên được thu gom, xử lý đạt khoảng 70%.

Về ý kiến đề nghị bổ sung cơ chế linh hoạt cho phép khu công nghiệp, cụm công nghiệp liền kề đấu nối chung vào hệ thống xử lý nước thải tập trung, Chính phủ đã đề xuất sửa đổi Luật Bảo vệ môi trường theo hướng cho phép khu sản xuất, kinh doanh, dịch vụ tập trung gần nhau có thể kết hợp sử dụng chung hệ thống xử lý nước thải tập trung để tăng hiệu quả đầu tư.

Về phát triển thị trường carbon, ứng phó với biến đổi khí hậu, có ý kiến đề nghị triển khai thí điểm sàn giao dịch tín chỉ carbon trong năm 2026 và hoàn thiện hành lang pháp lý để vận hành chính thức từ năm 2027, Dự thảo Nghị quyết đã xác định nhiệm vụ đến cuối năm 2026 phải hoàn thành việc "Thiết lập và vận hành Sàn giao dịch carbon trong nước" và hoàn thiện pháp lý về trao đổi tín chỉ carbon với quốc tế.

Về ý kiến đề nghị phải xem chi cho môi trường là đầu tư cho phát triển; tiếp tục hoàn thiện hệ thống chỉ tiêu về GDP xanh, bảo đảm cân bằng giữa phát triển kinh tế-xã hội và môi trường, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Lê Quang Mạnh khẳng định, việc coi chi cho môi trường là đầu tư cho phát triển, bảo đảm an ninh môi trường đã được thể hiện tại điểm a khoản 1 Điều 2 dự thảo Nghị quyết. Đối với chỉ tiêu GDP xanh, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thống kê năm 2025 (trình Quốc hội thông qua) đã không quy định chỉ tiêu này trong hệ thống chỉ tiêu thống kê quốc gia.

Nguồn: https://vtv.vn/quoc-hoi-thong-qua-nghi-quyet-ve-bao-ve-moi-truong-100251210125044476.htm