Sản xuất chè theo hướng an toàn ở Hà Nội

Hà Nội hiện có hơn 1.800 ha chè tập trung chủ yếu tại các vùng đồi núi trong đó Ba Trại (xã Suối Hai) là nơi có diện tích lớn nhất, khoảng 500 - 600ha với bộ giống khá phong phú như shan tuyết, LDP1, PH8…

Trước đây người dân Ba Trại thường canh tác chè theo tập quán, không chú ý đến yếu tố chất lượng, an toàn thực phẩm nên giá bán thấp, hiệu quả kinh tế kém. Nhận thấy điều đó, năm 2024 HTX Nông nghiệp Dịch vụ Tổng hợp Ba Trại đã phối hợp với Trung tâm Dịch vụ Nông nghiệp Ba Vì thực hiện mô hình sản xuất chè theo chuẩn VietGAP trên diện tích 5 ha. Tham gia vào mô hình này, nông dân áp dụng chung một quy trình kỹ thuật từ chăm sóc, bón phân, phun thuốc BVTV, thu hái đến sơ chế, chế biến.

Ông Dương Văn Huyền - Giám đốc HTX cho biết thay vì vò chè, sao chè trong chảo kiểu thủ công khiến chất lượng không đồng đều, uống có khi còn bị ám mùi khói thì nhiều nhà vườn đã đầu tư mua máy vò chè, sao chè để vừa ổn định chất lượng, vừa bảo đảm an toàn thực phẩm. Ngoài thu mua nguyên liệu HTX còn xây dựng thương hiệu, minh bạch nguồn gốc xuất xứ bằng mã Qrcode, đưa sản phẩm tham gia chương trình OCOP của TP Hà Nội và được đánh giá, xếp hạng 4 sao. Từ đó uy tín của chè Ba Trại ngày một lên cao, không chỉ tiêu thụ qua các kênh bán hàng truyền thống mà còn qua kênh thương mại điện tử. Tính trung bình mỗi gia đình chế biến được 15-20 kg chè khô mỗi ngày thì với giá bán dao động 250-300.000 đ/kg họ đã có thu nhập cả vài triệu đồng. Chính cây chè đã góp một phần vào thu nhập bình quân đầu người năm 2024 của dân Ba Trại đạt 73 triệu đồng/năm.

Thu hái chè. Ảnh: Nguyễn Thị Thắm. — Thu hái chè. Ảnh: *Nguyễn Thị Thắm.*

Cũng tương tự như Ba Trại, ở một cái nôi khác về chè của Hà Nội là xã Trung Giã thời gian gần đây đã có những thay đổi lớn trong cách sản xuất. Những nông hộ nhỏ không còn tự sản tự tiêu kiểu manh mún như trước mà đã biết liên kết với nhau để thành các tổ nhóm, HTX, sản xuất tập trung, ứng dụng khoa học kỹ thuật, canh tác theo chuẩn VietGAP, hướng hữu cơ, đảm bảo an toàn thực phẩm, xây dựng thương hiệu để gia tăng giá trị.

Bà Đào Thị Quý - Giám đốc HTX Nông lâm nghiệp Bắc Sơn cho biết bằng việc ứng dụng khoa học kỹ thuật năng suất chè đã tăng lên 5 tấn/ha tương ứng với khoảng 1 tấn chè khô. Không còn bán thô như trước mà chè khô của HTX được thiết kế bao bì, nhãn mác, đóng gói, có mã Qrcode truy xuất nguồn gốc rất chuyên nghiệp. Bởi thế mà sản phẩm đã được Hội đồng giám khảo của chương trình OCOP công nhận, xếp hạng 4 sao. Cây chè hiện đem lại thu nhập trung bình 250 - 300 triệu đồng/ha/năm cho nông dân ở Trung Giã, tăng gấp 3 - 4 lần so với nhiều loại cây trồng khác.

Chị Trần Thị Lam ngoài canh tác 1 ha chè của gia đình còn thuê thêm đất của những hộ bên cạnh để mở rộng diện tích. Khu đồi hoang trước đây giờ đã được xanh hóa bởi ngút ngát các luống chè. Vào vụ, cả gia đình chị đều tham gia hái chè, lúc cao điểm họ có thể đạt sản lượng 200 kg, cho doanh thu hơn 1 triệu đồng mỗi ngày.

Theo định hướng của ngành nông nghiệp Hà Nội, thành phố sẽ cùng các xã trồng chè rà soát, xây dựng kế hoạch tái canh cây chè và xây dựng một hoặc hai vùng nguyên liệu đạt tiêu chuẩn xuất khẩu. Thay vì chạy theo sản lượng, các vùng chè như Trung Giã, Ba Trại…sẽ chuyển đổi theo hướng trồng giống chất lượng cao, sản xuất theo quy trình VietGAP, hướng hữu cơ, nâng tỷ lệ sản xuất an toàn đạt 20 - 30% trên tổng diện tích vào thời gian tới. Phấn đấu tăng lượng sản phẩm xuất khẩu vào các thị trường khó tính như Châu Âu, Trung Đông...