Số hóa quản lý tài nguyên – nền tảng cho phát triển xanh và an ninh sinh thái

Đô thị hóa gây áp lực lớn lên không gian sản xuất nông nghiệp

Theo Viện Chiến lược, Chính sách Nông nghiệp và Môi trường, việc bảo vệ quỹ đất nông nghiệp là yêu cầu quan trọng đối với an ninh lương thực và cân bằng sinh thái vùng miền. Quá trình công nghiệp hóa và đô thị hóa khiến nhu cầu đất phi nông nghiệp tăng mạnh, tạo áp lực lớn lên không gian sản xuất nông nghiệp, đặc biệt tại các đồng bằng – những khu vực trọng điểm lương thực của cả nước.

Bởi vậy, cần tiếp tục rà soát, sửa đổi chính sách đất đai, đầu tư, thương mại, bảo hiểm, tín dụng, đảm bảo đúng pháp luật và hài hòa lợi ích lâu dài giữa doanh nghiệp, người nông dân, tạo động lực mới cho phát triển nông nghiệp, hỗ trợ thực hiện cơ cấu lại ngành nông nghiệp. Quy hoạch sử dụng đất phải được thiết kế đồng bộ với chiến lược phát triển nông thôn theo hướng hiện đại, bảo tồn bản sắc văn hóa và đảm bảo cơ hội phát triển bình đẳng giữa các vùng miền, nhất là khu vực miền núi, vùng sâu, vùng xa và vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Chú thích ảnh — Quá trình công nghiệp hóa và đô thị hóa khiến nhu cầu đất phi nông nghiệp tăng mạnh.

Không chỉ rừng, tài nguyên biển và thủy sản cũng được đặt trong trọng tâm chiến lược phát triển. Quy hoạch không gian biển và khai thác hợp lý nguồn lợi thủy sản giúp tăng sức mạnh kinh tế biển, đồng thời bảo đảm đa dạng sinh học và duy trì sinh kế của hàng triệu ngư dân ven biển.

Quy hoạch sử dụng đất nông thôn gắn kết với phát triển đô thị, khai thác và phát huy nguồn lực đất đai trong xây dựng, phát triển bền vững kinh tế nông thôn. Bảo vệ quỹ đất nông nghiệp cả về số lượng, chất lượng; chống sạt lở bờ sông, bờ biển, xâm nhập mặn, thoái hóa đất. Tăng cường giám sát, thanh tra việc sử dụng tài nguyên đất, nước, khoáng sản; xử lý nghiêm các hành vi khai thác, sử dụng sai mục đích, lãng phí, hủy hoại tài nguyên.

Cam kết phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050

Viện Chiến lược, Chính sách Nông nghiệp và Môi trường cho rằng, việc áp dụng công nghệ số trong quản trị tài nguyên là xu thế tất yếu. Cần từng bước số hóa dữ liệu đất đai, nguồn nước, khoáng sản và rừng, xây dựng hệ thống giám sát thông minh nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, phát hiện và xử lý sớm các hành vi vi phạm, khai thác tài nguyên sai mục đích hoặc vượt công suất cho phép.

Cùng lúc đó, Việt Nam phải tăng cường khả năng chống chịu và thích ứng trước rủi ro từ biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng. Đầu tư vào hệ thống đê điều, thủy lợi thông minh, kè chống sạt lở, hồ điều hòa hay lưới cảnh báo thiên tai sớm sẽ góp phần bảo vệ sản xuất và đời sống của người dân tại các khu vực dễ tổn thương như đồng bằng sông Cửu Long và ven biển miền Trung.

Chính sách tài nguyên trong giai đoạn mới không chỉ hướng tới hiệu quả kinh tế mà còn đặt trọng tâm vào phục hồi hệ sinh thái, bảo đảm chất lượng nguồn nước và đất, từng bước giảm suy thoái và ô nhiễm tại các khu vực khai thác khoáng sản hay nuôi trồng thủy sản thâm canh. Mô hình phát triển dựa vào thiên nhiên được khuyến khích để vừa bảo tồn sinh thái, vừa gia tăng dịch vụ hệ sinh thái phục vụ phát triển bền vững.

Đặc biệt, với cam kết phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050, thị trường tín chỉ carbon mở ra cơ hội mới để Việt Nam hiện thực hóa sự kết hợp giữa tăng trưởng kinh tế và bảo vệ môi trường. Điều này cho phép các địa phương và ngành sản xuất tham gia sâu hơn vào thương mại carbon toàn cầu, tạo nguồn thu bền vững từ tài nguyên môi trường.

Theo Viện Chiến lược, Chính sách Nông nghiệp và Môi trường, bối cảnh thế giới và trong nước đang trải qua những thay đổi mang tính thời đại, đòi hỏi tư duy phát triển mới, lấy kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn và tăng trưởng xanh làm trụ cột xuyên suốt trong hoạch định và triển khai chính sách. Đây cũng là bước ngoặt mới, vận hội mới mang tính lịch sử đối với ngành nông nghiệp trong sự nghiệp xây dựng, phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc trong kỷ nguyên phát triển mới – kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Nguồn: https://baotintuc.vn/xa-hoi/so-hoa-quan-ly-tai-nguyen-nen-tang-cho-phat-trien-xanh-va-an-ninh-sinh-thai-20251031121053585.htm