Sửa đổi Luật Báo chí để đáp ứng yêu cầu của tình hình mới

Chiều 23/10, tại kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, thảo luận về dự án Luật Báo chí (sửa đổi), các đại biểu tại tổ 9 (thuộc đoàn ĐBQH tỉnh Hưng Yên và thành phố Hải Phòng) đều thống nhất về sự cần thiết phải sửa đổi luật để báo chí đáp ứng yêu cầu của tình hình mới.

Phát biểu thảo luận, đại biểu Quốc hội Đỗ Tiến Sỹ - Tổng Giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam nhấn mạnh vai trò của báo chí trong việc giữ vững ổn định chính trị, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Bởi, ở nước ta, người dân được tiếp cận thông tin rộng rãi, tự do. Bên cạnh thông tin chính thống, còn có những thông tin "bên lề" nhưng chúng ta vẫn giữ được sự ổn định là có vai trò của báo chí nói riêng và công tác tư tưởng nói chung.

Đại biểu Đỗ Tiến Sỹ đề nghị sớm có cơ chế quản lý đối với những tổ chức, cá nhân sản xuất nội dung độc lập trên không gian mạng, vì hiện nay họ thường xuyên phát hành sản phẩm mang tính thông tin tương tự như báo chí chính thống nhưng chưa được điều chỉnh rõ trong luật.

"Dự thảo Luật Báo chí sửa đổi lần này chỉ quy định đối với các cơ quan báo chí Nhà nước, nhưng trong thực tế có những nhóm cá nhân, tổ chức sản xuất nội dung độc lập, cung cấp thông tin trên không gian mạng thì chưa thấy đề cập trong dự thảo luật. Chúng ta phải có biện pháp quản lý đúng đắn và phù hợp, tránh khoảng trống pháp lý", Đại biểu Đỗ Tiến Sỹ nêu ý kiến.

Đại biểu Đỗ TIến Sỹ - Tổng Giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam phát biểu thảo luận

Đại biểu Đỗ Tiến Sỹ nhận định, việc mở rộng danh mục hành vi cấm là cần thiết để tăng cường trách nhiệm xã hội, bảo đảm đạo đức nghề nghiệp và an ninh thông tin. Tuy nhiên, cần phân biệt rõ lỗi cố ý và vô ý, bởi sai sót trong hoạt động báo chí là điều khó tránh khỏi do đặc thù tác nghiệp nhanh, chịu áp lực thời gian và yếu tố kỹ thuật.

• 

  Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng: Quán triệt tinh thần kiến tạo phát triển, tạo hành lang pháp lý thuận lợi để báo chí phát triển trong giai đoạn mới

Vì vậy, đại biểu đề nghị Ban soạn thảo rà soát, tinh gọn quy định, chỉ tập trung xử lý các hành vi cố ý xuyên tạc, bịa đặt, vụ lợi hoặc gây hậu quả nghiêm trọng; còn với hành vi sai sót vô ý nên áp dụng cơ chế xử lý nội bộ, cải chính, xin lỗi và khắc phục hậu quả. Cách tiếp cận này vừa đảm bảo tính răn đe, kỷ luật nghề nghiệp, vừa bảo vệ quyền tự do báo chí và khuyến khích môi trường sáng tạo lành mạnh trong báo chí. Nếu luật chưa quy định thì cần được cụ thể hóa trong các văn bản hướng dẫn thực thi luật.

Đồng thời, đại biểu đề nghị bổ sung loại hình báo chí đa phương tiện, đa nền tảng hoặc kênh nội dung số của cơ quan báo chí, định nghĩa rõ "kênh nội dung số" của cơ quan báo chí để phản ánh xu thế chuyển đổi số, khi báo chí hiện đại đã tích hợp văn bản, hình ảnh, âm thanh, truyền hình trực tuyến và các nền tảng mạng xã hội.

Hay tại Điều 22 cần bổ sung cụm từ "văn phòng đại diện" bên cạnh "cơ quan thường trú" để tạo điều kiện linh hoạt cho các cơ quan báo chí Trung ương mở rộng mạng lưới tại địa phương mà không nhất thiết phải lập cơ quan thường trú. Quy định này sẽ phù hợp với chủ trương tinh gọn bộ máy và thực tiễn hoạt động báo chí hiện nay.

Về khái niệm trong luật, Đại biểu Đỗ Tiến Sỹ đề xuất thay cụm từ "báo nói", "báo hình" bằng "phát thanh", "truyền hình" để phù hợp với thông lệ quốc tế và cách dùng phổ biến hiện nay.

Liên quan đến việc cấp, đổi, thu hồi thẻ nhà báo (Điều 29), đại biểu Đỗ Tiến Sỹ kiến nghị bỏ yêu cầu xác nhận của công an xã, phường nơi mất thẻ, vì phóng viên có thể bị mất thẻ trong quá trình tác nghiệp ở nhiều địa bàn khác nhau. Việc yêu cầu xác nhận như vậy sẽ gây chậm trễ và phiền hà không cần thiết. Cơ quan chủ quản báo chí nên tự chịu trách nhiệm xác nhận, đồng thời quy định rõ trách nhiệm quản lý phóng viên để đảm bảo tính minh bạch và chủ động.

Các ĐBQH tỉnh Hưng Yên và thành phố Hải Phòng thảo luận về dự án Luật Báo chí (sửa đổi)

Nêu ý kiến thảo luận, Đại biểu Đoàn Thị Thanh Mai - Đoàn ĐBQH tỉnh Hưng Yên khẳng định, Luật Báo chí là luật rất quan trọng, nhất là trong bối cảnh hiện nay truyền thông có tác động rất lớn đến đời sống xã hội, việc sửa đổi Luật Báo chí đặt trong bối cảnh mới là phù hợp và rất cần thiết.

Tuy nhiên, trong dự thảo Luật có 25 điều giao Chính phủ, Bộ Văn hóa, Thể thao Du lịch quy định chi tiết, con số này là tương đối nhiều. Cơ quan soạn thảo cần nghiên cứu rà soát kỹ lưỡng, bảo đảm đúng thẩm quyền theo quy định và hoàn thiện các văn bản hướng dẫn thi hành đúng tiến độ.

Thực tiễn cho thấy, hoạt động báo chí trên không gian mạng là một nội dung phức tạp, phạm vi rộng, khó kiểm soát và khó quản lý. Thông tin vô cùng nhiều chiều, nhiều mức độ và ở khắp nơi, thâm nhập vào mọi tầng lớp trong xã hội. Với nội dung phức tạp và phạm vi rộng như vậy, đại biểu đề nghị, cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục nghiên cứu bổ sung các quy định chặt chẽ và đầy đủ hơn về hoạt động báo chí trên không gian mạng tại Mục 1, Chương III của dự thảo Luật để bảo đảm thể hiện được tính bao quát, tính toàn diện.

Tại khoản 19 Điều 3 về giải thích từ ngữ có nêu định nghĩa "Sản phẩm thông tin có tính chất báo chí là sản phẩm thông tin được thể hiện bằng các thể loại báo chí, được đăng trên bản tin, đặc san của cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp". Như vậy, dự thảo Luật đã đưa đặc san, bản tin của cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp vào thành một sản phẩm của thông tin. Do đó, đề nghị, cơ quan soạn thảo có báo cáo bổ sung liên quan đến những sản phẩm là bản tin, đặc san trong thời gian vừa qua khi thực hiện có vướng mắc, khó khăn gì. Đồng thời, rà soát lại các quy định trong dự thảo Luật, làm rõ việc áp dụng đối với các sản phẩm thông tin có tính chất báo chí như bản tin, đặc san đã đầy đủ hay chưa?

Đại biểu Đoàn Thị Thanh Mai phát biểu thảo luận

Về điều kiện cấp giấy phép hoạt động báo chí, điểm b khoản 1 Điều 17 dự thảo Luật quy định đối tượng được đề nghị cấp giấy phép hoạt động báo chí là cơ sở giáo dục đại học theo quy định của Luật Giáo dục đại học; tổ chức khoa học và công nghệ được tổ chức dưới hình thức viện hàn lâm, viện theo quy định của Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo; bệnh viện cấp tỉnh hoặc tương đương trở lên.

Trong khi cơ sở giáo dục đào tạo và tổ chức khoa học công nghệ có căn cứ, quy định pháp luật rõ ràng, thì đối tượng "bệnh viện cấp tỉnh hoặc tương đương trở lên" lại không rõ căn cứ theo quy định pháp luật nào. Vì vậy, đề nghị cơ quan soạn thảo làm rõ hơn những nội dung này.

Bên cạnh đó, cần cân nhắc quy định tại khoản 1 Điều 26 về việc "cơ quan báo chí nộp 5 bản ấn phẩm báo chí in và một bản số hóa ấn phẩm để lưu giữ tại Thư viện Quốc gia Việt Nam" để phù hợp với việc đổi mới phương thức lưu trữ, cắt giảm văn bản giấy và tăng cường số hóa công tác lưu trữ.

Nguồn: https://bvhttdl.gov.vn/sua-doi-luat-bao-chi-de-dap-ung-yeu-cau-cua-tinh-hinh-moi-20251023203910895.htm