Thái Nguyên giảm nghèo bền vững từ những cách làm phù hợp thực tiễn

Không chỉ dừng ở việc hỗ trợ người nghèo thoát nghèo trước mắt, tỉnh Thái Nguyên tập trung triển khai đồng bộ nhiều giải pháp giúp người dân nâng cao thu nhập, ổn định sinh kế và chủ động vươn lên. Việc chuyển hướng từ trao "cần câu" sang trao cơ hội đã và đang khẳng định hiệu quả rõ nét trong công tác giảm nghèo bền vững tại các địa phương.

Đồng bộ các giải pháp

Theo kết quả rà soát đầu năm 2025, toàn tỉnh Thái Nguyên có 23.061 hộ nghèo, chiếm 5,46%, và 15.482 hộ cận nghèo, chiếm 3,67% tổng số hộ dân. Đáng chú ý, 83,93% hộ nghèo là đồng bào dân tộc thiểu số cho thấy giảm nghèo vùng đồng bào dân tộc và miền núi vẫn là thách thức lớn.

Đẩy mạnh cơ giới hóa, ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất nông nghiệp

Tại xã vùng sâu, vùng xa Ngân Sơn (địa bàn hợp nhất từ các xã Đức Vân, Cốc Đán và thị trấn Vân Tùng) điều kiện tự nhiên khắc nghiệt, địa hình đồi núi dốc, giao thông cách trở khiến việc phát triển kinh tế - xã hội gặp nhiều khó khăn. Toàn xã có 27 thôn, khu dân cư với hơn 1.890 hộ, 8.260 nhân khẩu, song hạ tầng thiết yếu vẫn chưa đồng bộ. Nhiều thôn, bản còn thiếu điện, đường, công trình thủy lợi, nhà văn hóa; tỷ lệ lao động qua đào tạo nghề thấp, sản xuất nhỏ lẻ, manh mún, phụ thuộc nhiều vào thiên nhiên.

Chủ tịch UBND xã Ngân Sơn Dương Thị Phương Quế cho biết, điều kiện hạ tầng trên địa bàn xã chưa đồng bộ, nhiều thôn, bản còn gặp khó khăn về giao thông, điện, thủy lợi, nhà văn hóa và cơ sở giáo dục, ảnh hưởng đến khả năng thu hút đầu tư và mở rộng sản xuất. Địa phương cũng đang thiếu nguồn nhân lực chất lượng; phần lớn lao động chưa qua đào tạo nghề và khó tiếp cận công nghệ mới trong sản xuất.

Quy mô kinh tế chủ yếu nhỏ lẻ, manh mún, chưa hình thành chuỗi giá trị, dễ bị biến động bởi giá cả và thị trường. Ngoài ra, nguy cơ sạt lở, lũ ống, lũ quét tại các thôn vùng cao cũng tác động trực tiếp đến đời sống và sản xuất. Những khó khăn này đang đặt ra thách thức lớn cho công tác giảm nghèo tại xã.

Không chỉ thiếu việc làm, thu nhập bấp bênh, người dân ở nhiều địa phương còn phải đối mặt với tình trạng thiếu hụt các dịch vụ xã hội cơ bản. Toàn tỉnh hiện có 7.900 hộ thiếu việc làm, trong đó có 5.801 hộ nghèo và 2.099 hộ cận nghèo. Có tới 8.976 hộ nghèo, cận nghèo có trên 50% thành viên là người phụ thuộc như trẻ em, người cao tuổi, người khuyết tật.

Cùng với đó, 5.060 hộ nghèo, cận nghèo có trẻ em suy dinh dưỡng; 3.764 hộ chưa được bao phủ bảo hiểm y tế; 5.099 hộ nghèo và 1.460 hộ cận nghèo có ít nhất một thanh niên trong độ tuổi 16 - 30 chưa được đào tạo nghề. Đáng chú ý, 1.808 hộ có trẻ em từ 3 - 16 tuổi chưa được học đúng độ tuổi, và hơn 4.169 hộ còn thiếu diện tích nhà ở đạt chuẩn. Ngoài ra, 3.616 hộ chưa tiếp cận được nguồn nước sạch, trong khi 16.574 hộ chưa có nhà tiêu hợp vệ sinh.

Những con số đó không chỉ phản ánh khó khăn về kinh tế, mà còn là những khoảng trống trong phát triển xã hội, trong việc bảo đảm các quyền cơ bản của người dân yếu tố cốt lõi để đạt mục tiêu giảm nghèo bền vững.

Xác định công tác giảm nghèo bền vững là nhiệm vụ trọng tâm của cả hệ thống chính trị, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, Thái Nguyên đã triển khai nhiều giải pháp nhằm nâng cao thu nhập và cải thiện đời sống nhân dân. Tỉnh tập trung tăng cường phổ biến các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về giảm nghèo, triển khai với nhiều hình thức và nội dung phong phú, đồng thời nâng cao nhận thức, từng bước xóa bỏ tư tưởng trông chờ, ỷ lại và khơi dậy ý chí vươn lên của người dân.

Giai đoạn đến năm 2030, tỉnh đặt mục tiêu mỗi năm giảm bình quân 1 - 1,5% số hộ nghèo đa chiều, riêng các xã khó khăn giảm ít nhất 3%, và giảm 3 - 4% hộ nghèo là đồng bào dân tộc thiểu số. Đây là những chỉ tiêu cao, song hoàn toàn khả thi nếu có sự vào cuộc đồng bộ, quyết liệt của các cấp, các ngành và sự đồng thuận của người dân.

Trên cơ sở đó, tỉnh đã thành lập Ban Chỉ đạo giảm nghèo bền vững các cấp, xây dựng kế hoạch giai đoạn và hằng năm; phân công rõ trách nhiệm của từng đơn vị, địa phương; đồng thời, ban hành các chính sách hỗ trợ đặc thù nhằm bảo đảm đúng đối tượng, tránh chồng chéo, bỏ sót.

Công tác tuyên truyền, vận động được đẩy mạnh bằng nhiều hình thức phù hợp với từng nhóm đối tượng, từng vùng miền. Mục tiêu không chỉ là phổ biến chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, mà quan trọng hơn là nâng cao nhận thức, khơi dậy ý chí tự lực, tự cường, vượt khó vươn lên của người dân, xóa bỏ tâm lý trông chờ, ỷ lại vào hỗ trợ của Nhà nước.

Trước hết, tỉnh tập trung đầu tư hạ tầng kinh tế - xã hội thiết yếu ở các xã, thôn vùng đặc biệt khó khăn, bảo đảm phục vụ sản xuất và đời sống dân sinh, đồng thời tăng khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu. Việc xóa nhà tạm, nhà dột nát được coi là một trong những nhiệm vụ ưu tiên hàng đầu. Sau gần một năm triển khai thực hiện theo Công điện số 102/CD-TTg của Thủ tướng Chính phủ, đến đầu tháng 8/2025, toàn tỉnh đã hỗ trợ 6.953 hộ dân, trong đó 5.426 hộ được xây mới, 1.527 hộ được sửa chữa, đạt 100% kế hoạch.

Bên cạnh đó, triển khai đầy đủ, kịp thời các chính sách hỗ trợ, giúp hộ nghèo, cận nghèo có điều kiện vay vốn phát triển sản xuất, tạo việc làm bền vững. Các ngành chức năng đẩy mạnh giáo dục nghề nghiệp, chuyển dịch cơ cấu lao động, nâng cao năng suất và thu nhập của người dân. Đồng thời, tỉnh chú trọng hiện đại hóa công tác quản lý lao động, xây dựng cơ sở dữ liệu kết nối cung - cầu việc làm, tạo thuận lợi cho người lao động tiếp cận thông tin thị trường.

Ngành nông nghiệp và môi trường triển khai cấy khảo nghiệm nhiều mô hình giống lúa mới, năng suất, chất lượng để khuyến khích người dân nhân rộng

Tạo sinh kế từ những mô hình phù hợp

Một trong những điểm nhấn đáng chú ý là tỉnh đang triển khai nhiều mô hình giảm nghèo gắn với phát triển kinh tế tập thể và chuỗi giá trị nông sản. Hộ nghèo, cận nghèo, hộ mới thoát nghèo, phụ nữ, đồng bào dân tộc thiểu số được khuyến khích tham gia các mô hình liên kết sản xuất cùng hợp tác xã, doanh nghiệp. Các mô hình này hướng tới phát triển xanh, chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ phù hợp với đặc thù địa phương, tạo nền tảng phát triển lâu dài.

Công tác trợ giúp xã hội, chăm lo người yếu thế cũng được lồng ghép hiệu quả trong chương trình giảm nghèo. Tỉnh chú trọng hỗ trợ học sinh nghèo đến trường, nâng cao chất lượng y tế cơ sở, cải thiện dinh dưỡng trẻ em, và tăng tỷ lệ bao phủ bảo hiểm y tế trong nhóm hộ nghèo.

Song song đó, việc ứng dụng khoa học - kỹ thuật, cơ giới hóa nông nghiệp được đẩy mạnh. Nhiều mô hình mới được đưa vào sản xuất như giống ngô lai đơn F1 biến đổi gen NK7328 Bt/GT tại xã Côn Minh, cho năng suất cao, thích ứng với điều kiện địa phương, góp phần cải thiện thu nhập cho người dân.

Có thể thấy, chương trình giảm nghèo của Thái Nguyên đang chuyển mạnh từ hỗ trợ đơn thuần sang trao cơ hội và tạo điều kiện để người dân tự vươn lên. Giảm nghèo không chỉ là xóa đói, mà là quá trình dài để nâng cao chất lượng sống, bảo đảm quyền tiếp cận bình đẳng với các dịch vụ xã hội cơ bản.

Tuy nhiên, để kết quả giảm nghèo thực sự bền vững, tỉnh cần tiếp tục hoàn thiện cơ chế chính sách, tăng cường giám sát, đánh giá quá trình triển khai, tránh tình trạng dàn trải nguồn lực; đồng thời nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ cơ sở, nhất là cán bộ làm công tác giảm nghèo, dân tộc, xã hội.

Quan trọng hơn cả, chính người dân phải trở thành chủ thể của quá trình giảm nghèo có ý chí, có kiến thức, có kỹ năng và được tiếp cận các nguồn lực để phát triển sinh kế. Khi mỗi người dân đều có cơ hội tự khẳng định năng lực, khi các chính sách được thực hiện đúng và trúng, mục tiêu giảm nghèo bền vững của Thái Nguyên đến năm 2030 chắc chắn sẽ trở thành hiện thực.

Nguồn: https://daibieunhandan.vn/thai-nguyen-giam-ngheo-ben-vung-tu-nhung-cach-lam-phu-hop-thuc-tien-10394796.html