Thói quen bẻ khớp ngón tay - vô hại hay tiềm ẩn rủi ro?

(Dân trí) - Nhiều người xem việc bẻ khớp ngón tay như một thói quen giúp thư giãn. Nhưng khi lặp lại quá thường xuyên động tác này và đi kèm cảm giác đau hoặc sưng, nhiều người mới nhận ra khớp tay đang phải chịu áp lực lớn hơn họ tưởng.

Tiếng “rắc rắc” đến từ đâu?

Theo ThS.BS.CKI Nguyễn Xuân Hảo, chuyên khoa Chấn thương Chỉnh hình, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Nam Sài Gòn, tiếng “rắc” phát ra khi bẻ khớp không phải tiếng xương cọ xát hay mài mòn, như nhiều người vẫn lo sợ. Khi ngón tay được kéo giãn nhanh, áp lực trong bao khớp thay đổi, làm các bóng khí nhỏ trong dịch khớp vỡ hoặc xẹp xuống. Sự thay đổi đột ngột này tạo ra âm thanh đặc trưng. Cơ chế này tương tự như “bóp” một túi khí nhỏ trong nước.

Điều này lý giải vì sao tiếng “rắc” có thể xuất hiện ngay lập tức và không đi kèm cảm giác đau, sưng hay nóng - vốn là dấu hiệu điển hình của tổn thương.

Bẻ khớp ngón tay có gây hại không?

Phần lớn trường hợp bẻ khớp không gây tổn thương cấu trúc của khớp. Tuy nhiên, bác sĩ Xuân Hảo nhấn mạnh an toàn chỉ đúng khi hành động này được thực hiện nhẹ nhàng, không dùng lực mạnh và không lặp lại quá nhiều lần trong thời gian ngắn.

Một số trường hợp ghi nhận người bệnh bị đau hoặc sưng nhẹ sau khi bẻ khớp quá tay. Nguyên nhân là bao khớp, dây chằng hoặc gân quanh khớp bị kéo giãn quá mức, từ đó gây viêm, phù nề hoặc cảm giác lỏng khớp. Ở những người có bệnh lý nền như viêm gân, thoái hóa khớp, tình trạng có thể nặng hơn và làm tăng đau kéo dài.

Vì vậy, nếu bẻ khớp chỉ để “nghe vui tai”, bác sĩ Hảo cho rằng không nên duy trì như một thói quen thường xuyên.

Khi nào bẻ khớp trở thành dấu hiệu cảnh báo?

Dù phần lớn là vô hại, thói quen bẻ khớp cần được xem xét kỹ nếu đi kèm các biểu hiện: Khớp sưng, nóng hoặc đau kéo dài; đau khi cầm nắm, xoay tay hoặc vận động; ngón tay có dấu hiệu cong vẹo bất thường; khớp lỏng, cảm giác dễ “trật” khi cử động.

Những biểu hiện này không phải do hành động bẻ khớp đơn thuần mà có thể liên quan đến tổn thương gân - dây chằng hoặc các bệnh lý khớp tiềm ẩn. Việc trì hoãn thăm khám có thể khiến tình trạng tiến triển nặng hơn và ảnh hưởng chức năng bàn tay về lâu dài.

Tại sao nhiều người dễ nghiện cảm giác “rắc rắc”?

Không ít người thừa nhận “nghiện” âm thanh này. Theo bác sĩ Xuân Hảo, khi khớp được kéo giãn, cảm giác thoải mái tạm thời xuất hiện do bao khớp được giảm áp lực. Sự giải phóng này tạo cảm giác nhẹ và dễ chịu, khiến người bẻ khớp vô thức muốn tiếp tục thực hiện.

Tuy nhiên, cảm giác này chỉ mang tính nhất thời, không có tác dụng thư giãn lâu dài hay cải thiện khả năng linh hoạt của bàn tay.

Làm gì để ngón tay thoải mái mà không cần bẻ khớp?

Thay vì bẻ khớp, có thể áp dụng các động tác sau: Xoay cổ tay nhẹ nhàng; duỗi các ngón tay; xoa bóp lòng bàn tay; nghỉ giữa giờ khi làm việc; tập các bài tăng sức mạnh cơ bàn - ngón tay.

Những động tác này giúp máu lưu thông tốt hơn, giảm căng cơ và giảm cảm giác “bí khớp” mà không tạo áp lực vào bao khớp.

Người bệnh thăm khám cùng bác sĩ chuyên khoa (Ảnh: BVCC).

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Việc thăm khám tại chuyên khoa Chấn thương Chỉnh hình là cần thiết nếu người bệnh đau khớp kéo dài dù không bẻ khớp; gặp chấn thương bàn tay hoặc có tiền sử trật khớp; cảm giác khớp sưng lặp lại; khó thực hiện các động tác cầm nắm đơn giản.

Tại Bệnh viện Nam Sài Gòn, các bác sĩ sẽ thực hiện thăm khám lâm sàng kết hợp đánh giá chức năng gân - dây chằng và chỉ định các kỹ thuật chẩn đoán cần thiết như siêu âm hoặc X-quang khi cần nhằm xác định chính xác mức độ tổn thương, nếu nghi ngờ tổn thương.

Lời khuyên cho người có thói quen bẻ khớp: Không bẻ khớp quá mạnh hoặc quá thường xuyên; tránh bẻ theo hướng ngược lại biên độ vận động tự nhiên của ngón tay; không cố gắng tạo tiếng “rắc” bằng lực mạnh; ưu tiên các bài tập giãn cơ - thư giãn khớp thay vì bẻ.

Dù hành động bẻ khớp ngón tay thường vô hại, việc lạm dụng hoặc bẻ sai cách vẫn có thể gây tổn thương phần mềm quanh khớp. Chú ý đến các dấu hiệu bất thường và thay đổi thói quen sẽ giúp tránh được các vấn đề không đáng có.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Nam Sài Gòn

Địa chỉ: 88 đường số 8, khu dân cư Trung Sơn, Bình Hưng, TPHCM.

Hotline: 1800 6767

Fanpage: https://www.facebook.com/BenhVienDaKhoaQuocTeNamSaiGon

Website: https://benhviennamsaigon.com/

Nguồn: https://dantri.com.vn/suc-khoe/thoi-quen-be-khop-ngon-tay-vo-hai-hay-tiem-an-rui-ro-20251204000859762.htm