Thực hiện bình đẳng giới trong phát triển văn hóa và sinh kế: Giải pháp nâng cao chất lượng cuộc sống

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng khi phụ nữ được trao quyền tham gia vào các hoạt động văn hóa, kinh tế, du lịch hoặc sản xuất, họ không chỉ cải thiện thu nhập cho gia đình mà còn góp phần xây dựng cộng đồng văn minh, tiến bộ và giàu bản sắc. Vì vậy, việc đảm bảo bình đẳng giới trong phát triển văn hóa và sinh kế là một nhiệm vụ chiến lược, gắn liền với công cuộc xóa đói giảm nghèo hiện nay.

Bình đẳng giới – nền tảng của phát triển bền vững

Ở nhiều địa phương vùng khó khăn, phụ nữ đóng vai trò quan trọng trong sinh hoạt gia đình và cộng đồng, song họ vẫn gặp nhiều rào cản như cơ hội tiếp cận giáo dục hạn chế, ít có tiếng nói trong gia đình, ít được tiếp cận các khóa học nghề, thiếu vốn phát triển sản xuất, quan niệm truyền thống ảnh hưởng đến vai trò của phụ nữ, áp lực kép: chăm con – làm nương – nội trợ....

Thực hiện bình đẳng giới trong phát triển văn hóa và sinh kế: Giải pháp nâng cao chất lượng cuộc sống - Ảnh 1.

Nhiều chương trình giảm nghèo bền vững đã xác định bình đẳng giới là yếu tố then chốt

Những rào cản này khiến phụ nữ khó trở thành chủ thể trong phát triển kinh tế, và theo đó, gia đình rất khó thoát nghèo.

Để giải quyết vấn đề, nhiều chương trình giảm nghèo bền vững đã xác định bình đẳng giới là yếu tố then chốt, trong đó thúc đẩy phụ nữ tham gia hoạt động văn hóa, thể thao và sản xuất được xem là giải pháp trực tiếp giúp nâng cao chất lượng cuộc sống.

Trong quá trình xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh, phụ nữ chính là lực lượng tham gia tích cực nhất. Họ góp phần vào các công tác quan trọng như tổ chức lễ hội, giữ gìn nghề thủ công truyền thống, truyền dạy tiếng nói, phong tục, lễ nghi, xây dựng gia đình văn hóa, tham gia sinh hoạt đội nhóm, câu lạc bộ, xóa bỏ hủ tục và thực hành nếp sống mới...

Chính sự tham gia rộng rãi này giúp phụ nữ khẳng định vai trò trong cộng đồng. Nhiều chị em trở thành người uy tín, trưởng nhóm phụ nữ, tổ trưởng cộng đồng, đóng góp tích cực cho phong trào xây dựng văn hóa cơ sở.

Các thiết chế văn hóa – thể thao, nhà văn hóa, câu lạc bộ phụ nữ, không gian sinh hoạt cộng đồng… cũng trở thành nơi để phụ nữ chia sẻ kinh nghiệm, học nghề mới và phổ biến kiến thức pháp luật.

Ở nhiều cộng đồng dân tộc, hủ tục lâu đời đã khiến vai trò của phụ nữ bị thu hẹp hoặc bị áp đặt nhiều nghĩa vụ truyền thống nặng nề. Những tập tục như tảo hôn, hôn nhân cận huyết, cưới hỏi kéo dài, cúng tế tốn kém, phân biệt giới trong sinh hoạt… vẫn còn tồn tại ở một số nơi.

Nhờ các chương trình truyền thông văn hóa – xã hội, nhiều hủ tục đã dần được xóa bỏ. Điều này không chỉ tạo môi trường gia đình văn minh mà còn mở lối phát triển kinh tế cho phụ nữ. Khi không còn phải thực hiện các nghi lễ tốn kém hay tuân theo quan niệm cũ, phụ nữ có thời gian học nghề, tham gia sản xuất hoặc làm dịch vụ du lịch.

Vai trò của chuyển đổi số trong thúc đẩy bình đẳng giới

Thực hiện bình đẳng giới trong phát triển văn hóa và sinh kế: Giải pháp nâng cao chất lượng cuộc sống - Ảnh 2.

Nhiều tổ hợp tác do phụ nữ làm chủ hiện đang cung cấp sản phẩm cho du lịch

Trong thực tế, nhiều mô hình kinh tế dựa trên văn hóa và du lịch đang được phụ nữ dẫn dắt. Có thể thấy như mô hình thổ cẩm và thủ công truyền thống. Ở mô hình này, phụ nữ là người giữ nghề chính, từ dệt vải, thêu hoa văn đến chế tác trang sức, đan lát. Nhiều tổ hợp tác do phụ nữ làm chủ hiện đang cung cấp sản phẩm cho du lịch, cửa hàng quà tặng và chương trình OCOP.

Hay như trong các bản làng du lịch, phụ nữ là người trực tiếp nấu ăn, tiếp khách, sắp xếp nghỉ ngơi, tổ chức trải nghiệm văn hóa… Nhiều phụ nữ dân tộc thiểu số đã học tiếng Anh giao tiếp cơ bản để đón du khách quốc tế.

Nhiều nghệ nhân nữ trở thành giảng viên cộng đồng, dạy nghề dệt, nghề thêu, chế biến món ăn truyền thống – vừa giữ văn hóa, vừa tạo thêm thu nhập. Những mô hình này không chỉ giúp phụ nữ nâng cao thu nhập mà còn tăng vị thế của họ trong gia đình và xã hội.

Một điểm mới trong giai đoạn hiện nay là phụ nữ vùng khó khăn đã bắt đầu tiếp cận các nền tảng số để quảng bá sản phẩm. Nhờ điện thoại thông minh và các lớp tập huấn kỹ năng số, nhiều chị em biết chụp ảnh sản phẩm, livestream bán hàng, đăng bài trên mạng xã hội, nhận đơn hàng trực tuyến... Một số nhóm phụ nữ ở Tây Bắc đã xây dựng fanpage chung để giới thiệu thổ cẩm; phụ nữ miền Trung lập nhóm Zalo để bán hải sản khô; phụ nữ Tây Nguyên bán sản phẩm tre nứa trên các sàn thương mại điện tử địa phương. Chuyển đổi số giúp phụ nữ tiếp cận thị trường rộng lớn hơn và giảm phụ thuộc vào thương lái.

Khi phụ nữ được trao quyền đầy đủ, họ không chỉ góp phần giảm nghèo cho gia đình mà còn trở thành động lực quan trọng đưa cộng đồng vùng khó khăn phát triển.

Nguồn: https://bvhttdl.gov.vn/thuc-hien-binh-dang-gioi-trong-phat-trien-van-hoa-va-sinh-ke-giai-phap-nang-cao-chat-luong-cuoc-song-20251201111217175.htm