Một buổi học chữ Khmer ở chùa Botum Kirirangsay
Bảo tồn ngôn ngữ, chữ viết
Với đồng bào Khmer Nam Bộ, việc sử dụng ngôn ngữ dân tộc không chỉ để bảo tồn mà còn là nhân tố quyết định sự tồn tại và phát triển của bản sắc văn hóa dân tộc. Do đó, việc dạy và học chữ Khmer được các địa phương chú trọng, duy trì với nhiều hình thức khác nhau.
Bên cạnh việc dạy chữ ở các trường có học sinh DTTS, hiện nay, một số địa phương với sự hỗ trợ từ người dân, các sư trong chùa,... nhiều lớp học chữ Khmer được mở ra và phát triển. Tại chùa Botum Kirirangsay (phường Bình Minh), có những lớp học chữ Khmer được hình thành từ hơn 20 năm qua mỗi dịp hè về.
Sư Kiên Sô Phát - Sư cả của chùa, cho biết, thời đó chữ Khmer chưa được giảng dạy trong trường học. Khi chùa mở lớp, rất đông học viên đến học, không chỉ có các em nhỏ tuổi đang đến trường mà có cả những bậc phụ huynh cũng mong muốn được biết “cái chữ của dân tộc mình”. Thầy giáo là những sư trong chùa, người trước dạy người sau.
Hiện nay, tuy việc học chữ của đồng bào DTTS được thực hiện tại một số trường tiểu học có đông đồng bào Khmer nhưng lớp học nơi chùa Khedol vẫn duy trì đều đặn suốt 3 tháng hè.
Việc dạy chữ Khmer cũng được tổ chức đều đặn dịp hè ở nhiều nơi như Nhà văn hóa DTTS ấp Tầm Phô (xã Tân Đông), chùa Chùng Rụt (xã Phước Vinh). Tại các nơi, với sự giảng dạy của các thầy, các sư, nhiều em nhỏ được ôn những bài học ngôn ngữ của dân tộc.
Đồng bào người Hoa giao lưu các hoạt động với lực lượng vũ trang tỉnh
Cũng với mong muốn giữ gìn chữ Chăm cho thế hệ trẻ, nhiều năm qua, Cơ sở bồi dưỡng giáo lý Islam Darussalam (xã Tân Phú) đã dạy, đào tạo nhiều thế hệ học sinh. Tại đây, ngoài kiến thức chuyên môn và giáo lý tôn giáo, mọi người được học tiếng Chăm, tiếng Ả Rập và tiếng Malaysia. Trường cũng đưa chương trình học lịch sử và pháp luật Việt Nam vào giảng dạy theo Quyết định số 35 của Ban Tôn giáo Chính phủ về ban hành Chương trình môn học lịch sử Việt Nam và pháp luật Việt Nam trong các cơ sở đào tạo tôn giáo.
Giữ gìn văn hóa, nghệ thuật
Lễ cúng miếu của đồng bào Tà Mun
Dân ca, dân vũ, dân nhạc truyền thống của DTTS là các loại hình diễn xướng dân gian được hình thành trong đời sống lao động, tình cảm, tín ngưỡng tôn giáo và các sinh hoạt cộng đồng DTTS.
Mỗi khu vực, vùng, miền có đồng bào DTTS cư trú mang bản sắc văn hóa riêng. Cùng với các dân tộc khác, dân tộc Khmer có kho tàng nghệ thuật dân tộc phong phú và độc đáo, được lưu truyền từ xưa đến nay với nhiều loại hình âm nhạc, múa, sân khấu.
Bà Trần Thị Bích Huyền - Phó Cục trưởng Cục Văn hóa cơ sở, Gia đình và Thư viện (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch), nhận định: “Có thể nói, mỗi người Khmer đều rất nhạy cảm với âm thanh và nhịp điệu, chỉ cần nghe tiết tấu trống là đồng bào có thể nhảy múa được. Họ luôn giữ âm nhạc như nhịp đập của ý tưởng, ý tưởng ấy không chỉ diễn tả bằng lời mà còn bằng âm thanh và điệu bộ. Tâm hồn người Khmer được thể hiện rõ nhất trong các bài hát dân gian, từng lời ca tiếng hát đã làm lay động đến tình cảm sâu kín của con người. Có thể nói, âm nhạc là “người bạn” không thể thiếu đối với người Khmer”.
Các em nhỏ Khmer của khu phố Trường An, phường Long Hoa đánh nhạc ngũ âm
Đến các xã biên giới Phước Vinh, Tân Đông, Ninh Điền vào dịp ăn mừng năm mới Chol Chnam Thmay hay lễ dâng y, những ngôi chùa Chùng Rụt, Kà Ốt, Svay lại rộn rã tiếng nhạc, tiếng trống đi cùng những câu chuyện thần thoại, dã sử của người Khmer với điệu múa Chằn, múa Rô băm.
Về lại phường Bình Minh, điệu múa truyền thống Robam Chun Por với ý nghĩa chúc phúc của bà con dân tộc Khmer Thạnh Đông được “hồi sinh” và duy trì từ nhiều năm qua. Ngoài gìn giữ tiếng nhạc, điệu múa trong những mùa lễ hội, bà con Khmer ở khu phố Trường An, phường Long Hoa còn góp sức lan tỏa những điệu múa trống Chhay-dăm, tiếng nhạc ngũ âm cùng điệu múa gáo dừa đặc sắc trong những lễ hội của đạo Cao Đài.
Bà Cao Thị Pho La - người có uy tín của bà con Khmer nơi đây, cho biết: “Chúng tôi thường xuyên khuyên các cháu nhỏ phải gìn giữ văn hóa của đồng bào mình. Ngoài sự tự thân của đồng bào, nhiều năm qua, chúng tôi cũng được chính quyền địa phương tạo điều kiện để thực hành những nghi lễ của đồng bào cũng như biểu diễn những tiết mục văn nghệ của bà con Khmer trong các dịp lễ hội. Nhờ vậy, văn hóa Khmer của chúng tôi được nhiều người biết đến”.
Đồng bào Thái (xã Long Phước) với điệu múa sạp được gìn giữ bao đời
Chính sự nỗ lực bền bỉ trong việc gìn giữ và trao truyền văn hóa, hơn 20.000 đồng bào Khmer ở Tây Ninh đã góp phần đưa điệu múa trống Chhay-dăm và Lễ hội Chol Chnam Thmay của tỉnh trở thành Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Những di sản phản ánh đời sống tinh thần phong phú, là điểm nhấn độc đáo trong bức tranh văn hóa Tây Ninh, góp phần quảng bá hình ảnh vùng đất và con người nơi đây đến với du khách trong và ngoài nước.
Và còn đó, nét văn hóa tín ngưỡng thờ Thiên hậu Thánh mẫu của người Hoa; là bản sắc văn hóa Thái qua những điệu múa xòe, múa sạp uyển chuyển, thanh thoát; là nét văn hóa người Chăm với trang phục truyền thống dịu dàng, kín đáo; tục cúng miếu trang nghiêm, long trọng của đồng bào Tà Mun;...
Mỗi tiếng trống, điệu múa, lễ hội truyền thống của đồng bào DTTS Tây Ninh đều chất chứa tình yêu quê hương, niềm tự hào và khát vọng vươn lên. Gìn giữ những giá trị ấy không chỉ là bảo tồn văn hóa mà còn là gìn giữ cội nguồn, tâm hồn của vùng đất đầy nghĩa tình này./.
Khải Tường
Nguồn: https://baolongan.vn/tiep-lua-cho-nhung-gia-tri-van-hoa-truyen-thong-cua-dong-bao-a204433.html
Bình luận (0)