TP. Hồ Chí Minh: Tạo đột phá văn hóa đọc bằng chuyển đổi số, liên kết liên vùng

Văn hóa đọc đã từng bước trở thành hoạt động quen thuộc trong đời sống cộng đồng tại TP. Hồ Chí Minh

Sau 5 năm triển khai Đề án “Phát triển văn hóa đọc” giai đoạn 2021–2025, TP. Hồ Chí Minh ghi nhận nhiều kết quả nổi bật, đặc biệt là chuyển đổi số mạnh mẽ, mở rộng không gian đọc liên vùng và đa dạng hóa mô hình phục vụ, đưa văn hóa đọc đến gần hơn với cộng đồng.

Thời gian qua, văn hóa đọc đã từng bước trở thành hoạt động quen thuộc trong đời sống cộng đồng, đặc biệt là trong học sinh, sinh viên và thanh thiếu niên. Nhiều mô hình, hoạt động sáng tạo cùng sự đổi mới trong phương thức phục vụ đã giúp việc đọc sách lan tỏa sâu rộng hơn, không chỉ trong trường học mà cả khu dân cư, khu công nghiệp và vùng nông thôn.

Một trong những dấu ấn nổi bật của giai đoạn 2021–2025 là bước tiến mạnh mẽ trong chuyển đổi số lĩnh vực thư viện. Chỉ riêng 6 tháng đầu năm 2025, hệ thống thư viện trên địa bàn thành phố đã ghi nhận hơn 13,8 triệu lượt truy cập trực tuyến; khoảng 6 triệu trang tài liệu được số hóa. Các tiện ích như thẻ bạn đọc điện tử, quét mã QR, sách nói, tài liệu hỗ trợ người khiếm thị được đưa vào vận hành, góp phần tạo môi trường đọc mở, thuận tiện và bình đẳng hơn cho người dân.

Cùng với đó, các mô hình khuyến đọc như S.Hub, S.Hub Kids, thư viện lưu động, tủ sách cộng đồng và chương trình “Trường học đến với thư viện” tiếp tục phát huy hiệu quả. Thư viện không chỉ là nơi đọc sách mà còn trở thành không gian sáng tạo, trải nghiệm với các hoạt động STEM, Robotics, nghệ thuật và kỹ năng mềm, thu hút đông đảo học sinh, phụ huynh và giáo viên tham gia.

Đáng chú ý, TP. Hồ Chí Minh đã mở rộng không gian quản lý và phục vụ thư viện ra ngoài ranh giới hành chính truyền thống thông qua việc liên kết với khu vực Bà Rịa – Vũng Tàu và Bình Dương cũ. Sự kết nối này hình thành hệ thống thư viện liên vùng, đa tầng và đa đối tượng, được đánh giá là mô hình hiếm gặp ở cấp địa phương trên cả nước. Hiện ba thư viện cấp tỉnh đóng vai trò nòng cốt gồm thư viện Khoa học Tổng hợp TP. Hồ Chí Minh – trung tâm chuyển đổi số mạnh mẽ; Bảo tàng – Thư viện tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu với mạng lưới thư viện cơ sở rộng khắp, vươn đến cả vùng hải đảo; và thư viện tỉnh Bình Dương, nơi phát triển hiệu quả mô hình phục vụ công nhân và lao động trẻ trong các khu công nghiệp.

Sự liên thông giữa các đơn vị giúp chia sẻ nguồn tài nguyên, kinh nghiệm quản trị và nhân lực chuyên môn, từng bước hình thành hệ sinh thái thư viện phong phú, hiện đại, phục vụ đa dạng nhu cầu học tập, nghiên cứu và giải trí của người dân.

Bên cạnh những kết quả tích cực, hội nghị cũng thẳng thắn chỉ ra một số hạn chế như thói quen đọc chưa thật sự bền vững ở một bộ phận người dân; cơ sở vật chất thư viện cấp cơ sở còn xuống cấp; nguồn lực đầu tư chưa đồng đều; nhân lực công nghệ thông tin trong ngành thư viện còn thiếu và yếu.

Trên cơ sở đó, Sở Văn hóa và Thể thao TP. Hồ Chí Minh xác định giai đoạn 2026–2030 sẽ tiếp tục lấy chuyển đổi số làm trụ cột phát triển văn hóa đọc. Thành phố đặt mục tiêu nâng cao chất lượng số hóa tài liệu, ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong quản lý và phục vụ bạn đọc, xây dựng thư viện số liên vùng theo chuẩn quốc tế; đồng thời mở rộng các mô hình đọc phù hợp với từng nhóm đối tượng, từ trẻ em, người lao động đến người yếu thế.

Việc đẩy mạnh xã hội hóa, tăng cường sự tham gia của doanh nghiệp và cộng đồng, cùng sự phối hợp chặt chẽ giữa thư viện – nhà trường – đoàn thể được kỳ vọng sẽ hình thành thói quen đọc bền vững, đưa văn hóa đọc trở thành nền tảng quan trọng của xã hội học tập. TP. Hồ Chí Minh đang tiếp tục phát triển văn hóa đọc theo hướng hiện đại, mở và bền vững, góp phần nâng cao đời sống tinh thần của người dân và lan tỏa tri thức cho các thế hệ mai sau.

Nguồn: https://daibieunhandan.vn/tp-ho-chi-minh-tao-dot-pha-van-hoa-doc-bang-chuyen-doi-so-lien-ket-lien-vung-10400356.html