Truong Son dağ sırasındaki gongların ruhunu korumak

Bay Con Bat gong dansı yapıyor - Fotoğraf: HOANG TAO

Evlerde hala 200 bronz gong bulunan Ta Rut komünü (Dakrong bölgesi), Quang Tri'deki en çok gong bulunan dağlık komün olarak kabul ediliyor.

Gongları kaybetmek insan ruhlarını kaybetmek gibidir

Hafta sonları, Ta Rut komününde ikamet eden Bay Ho Van Phieng'in evi, hem yaşlı hem de genç insanlarla dolup taşıyor. Buraya gong seslerine dalmak, görkemli Truong Son sıradağlarının ortasında o sesleri yeniden yaşamak için geliyorlar.

Bay Phieng'in evinin duvarında 1 gong, 6 zil, ziller, davullar, trompetler gibi birçok geleneksel müzik aleti asılıdır. Ailesi, bronz gongları hala koruyan az sayıdaki aileden biridir.

Yaşlılar, gong çalmak ve gençliklerinde dere kenarında söyledikleri türküleri anmak için ziyarete geliyorlar.

Gençler, gongların derin ve tok sesleriyle birlikte halk türkülerini dinlemeye ve ruhlarını bu türkülerle yıkamaya geliyorlar.

"Geçmişte, gonglar bronzdan yapıldığı ve pahalı olduğu için yalnızca statü ve zenginlik sahibi aileler tarafından satın alınabiliyordu. Her biri yetişkin bir erkek bufalo değerindeydi. Evimde gong olsaydı, gittiğim her yerde saygı görürdüm," dedi Bay Phieng.

Ancak yıllar süren savaş ve kaos, gongların bir kısmının kaybolmasına neden oldu. Daha sonra 20-30 yıl önce ova halkı çok sayıda gong satın almaya geldi.

"Birçok Pa Ko insanı yiyecek için her şeyi satıyor. Ben ise atalarımdan kalan daha fazla gong satın alacağım ama asla satmayacağım. Gonglarımı kaybetmek, Pa Ko halkının ruhunu kaybetmesi anlamına gelir," dedi Bay Phieng.

Köyde statü göstergesi olmasının yanı sıra gonglar birçok manevi ritüelde de kullanılıyor. Bay Phieng, "Sadece ibadet törenlerinde kullanılan gonglar var, gelenekler bunların başka amaçlarla çalınmasına izin vermiyor. Gongların yankılanan sesi olmadan, atalar torunlarıyla birlikte törene katılmaz," dedi.

Günlük hayatta, dostlar ziyarete geldiğinde kutlama yapmak için gonglar çıkarılır, oğlanlar ve kızlar dere kenarına getirilerek aşk şarkıları söylenir.

Dağların ve ormanların gong ruhunu korumaya kararlı

Bay Con Bat ayrıca büyükanne ve büyükbabasından kalma 4 gong ve 4 zil de saklamıştı. Ahşap duvardaki gonglara bakan Bay Bat, geçmişte ailesinde çok sayıda gong olduğu için güzel bir kadınla evlenebildiğini söyledi.

"Geleneksel olarak, evlenirken gelinin ailesine bir gong veya bronz bir testi hediye edilir," diye anlattı, ardından gongunu çalıp tutkulu bir aşk şarkısı söyledi. Şarkıyı söyledikten sonra hem kendisi hem de eşi neşeyle gülümsediler.

Eşiyle birlikte beş oğlu var. Yıllar içinde, gongları maddi olarak korumakla kalmayıp, çocuklarına geleneksel müzik aletlerini çalmayı ve her kızın duyduğunda nostaljik duygular yaşatan Pa Ko aşk şarkıları söylemeyi öğretmek için elinden geleni yaptı.

"Bu bir servet. Artık yaşlandım, bunu çocuklarıma ve torunlarıma bırakıyorum," dedi Bay Con Bat.

Bay Con Bat ve eşi, ailenin gong mirasıyla - Fotoğraf: HOANG TAO

Zanaatkar Kray Suc (Ta Rut komününde ikamet ediyor), gongların Pa Ko halkının ataları ve görünmez tanrılarla iletişim kurmasına yardımcı olan bir köprü olduğunu ve Pa Ko halkının bilinçaltına derinden yerleştiğini söyledi.

Kray Suc, "Gongları korumak için gençlerin gongları bilmesini, anlamasını, görmesini, duymasını ve uygulamasını sağlamalıyız" dedi.

Ta Rut komününün kültür sorumlusu Bay Ho Van Ngo, Ta Rut komününde hâlâ tüm türlerden 200 gong'un muhafaza edildiğini bildirdi.

"Komün, her ailenin kaydını tutuyor ve onları hiçbir sebeple gong satmamaya teşvik ediyor. Komün, her yıl Pa Ko halkının kültürel geleneklerini korumak için yaklaşık 40 öğrencinin katıldığı halk şarkıları ve dans dersleri düzenliyor," dedi Bay Ngo.

Kaynak: https://tuoitre.vn/giu-linh-hon-cong-chieng-phia-nui-truong-son-20240510091106007.htm