Seni aramızda görmekten mutluluk duyuyoruz... anıları yaşatıyorsun

Her yıl Aralık ayı aile toplantıları davetleriyle geldiğinde, büyükbabamı ve geleneksel Tet bayramını çocuklarının ve torunlarının kalplerine nasıl aşıladığını, baharın gelişini köy halkına nasıl hissettirdiğini düşünürüm. Geniş aile hâlâ bir arada, dört neslin bir arada yaşadığı harika bir örnek teşkil ediyor.

Geleneksel Tet'in güzelliğini korumak. Fotoğraf: NGUYEN CUONG

Eve her geldiğimde, sanki her bir üyesinin ailenin mutfak sanatçısı olabileceği bir masal diyarıymış gibi, aile mutfağına sık sık bakarım. Onu yemek hazırlarken, pasta kalıplarını yıkarken, bambu şeritlerini ayırırken gördüğümde... Oradan gelen nezaketi hissederim. Tet'in sıcaklığı da oradan yayılır.

Yıllar geçtikçe, nehri takip ederek köye dönerken, Tet'in solan atmosferini düşündükçe birden hüzünleniyorum; oysa tarlalar, nehirler ve gökyüzü hâlâ cömert doğanın lütfuyla baharı karşılıyor.

Sadece memleketimde değil, birçok yerde, uzun yıllardır insanlar yiyecek bulmak ve her yere seyahat etmek için acele ediyor. Ama Tet geldiğinde, internetten alışveriş yapıp yemek siparişi veriyorlar. Banh chung, pazardan tütsü yakmak için çiftler halinde satın alınıyor... ve sonra Tet'e dönüşüyor. Tet'te, ailelerin dong yapraklarını yıkamasına, kekleri sarmasına, kekleri kaynatmak için odun yığmasına ve pişmelerini heyecanla beklemesine yardım etmek için randevu alma telaşı nadiren yaşanıyor.

Tet'in yok oluşu on yıldan uzun süredir devam ediyor. Büyükanne üzgün. Yarım asırdan fazla bir süredir Tet'e olan sevgisini koruyor, kekleri kendisi sarıyor. "Banh chung sadece bir yemek değil, aynı zamanda Tet'in ruhudur. Teknoloji ne kadar kullanışlı olursa olsun, Tet'e neşe getiremez. Teknoloji yılbaşı gecesine, kültürel, insani ve duygusal davranış biçimine gerçek tadı nasıl getirebilir?" Çocuklarına ve kayınvalidelerine önce kendisinin yapması, Tet'i yavaş yavaş alması ve Banh chung sarma geleneğini sürdürmesi gerektiğini söyledi. Sonra anne babasına ve kardeşlerine kendi tarafına dönmelerini söyledi. Geniş ailesi önce onu korudu, köy halkı da izledi ve insanlar da kesinlikle onu takip edecekti.

Köyün ileri gelenleriyle yaşlı banyan ağacının altında sohbet ederken, anıları koruma hikâyesini de ustaca ördü. İleri gelenler haklıydı. Köy müreffeh ve zengindi, yiyecek ve giyecek sıkıntısı yoktu. Belki de bahar ruhundan, yeniden bir araya gelme günlerinin heyecanından yoksundular. İleri gelenler de büyükbabalarının yaptığı gibi işlerine geri döndüler. Bir diğer eğlenceli şey de, birçok insanın "danışmak", Tet'e nasıl hazırlanılacağının muhteşem manzarasını görmek için evime gelmesiydi.

Her pasta sevgi ve paylaşımla dolu.

Büyükbabam herkese bir görev verdi, çünkü bir kap banh chung yapmak için birçok aşama vardı. Ondan önce annem pirinç ölçmek, et almakla görevliydi, büyükannem yaprak seçmek, bambu şeritleri bulmak konusunda titizdi, babam ise yakacak odun bulmak ve kabı hazırlamakla görevliydi. Banh chung, yapışkan pirinç, domuz eti, yeşil fasulye, soğan, biber, dong yaprakları, bambu şeritleri gibi çiftçilerin yaşamlarına yakın malzemelerden yapılır. Aile, pirinç, yeşil fasulye hazırlamak, yaprakları yıkamak ve eti dilimlemek için bir oturum düzenlerdi. Pastayı sarmak için bir araya geldiklerinde, bazıları yaprakları katlar, bazıları oturup kalıba uyacak şekilde yaprakları keserdi ve büyükbabam pastayı sarmakla görevli olurdu. Pastayı kendiniz sarmanın ilginç yanı, her kişinin zevkine göre birçok çeşit dolgu yapabilmenizdir. Yani tuzlu dolgulu pastalar, yeşil fasulyeli ve etli pastalar olacaktır. Sonra şekerli fasulyeli pastalar, vejetaryen pastalar ve çocuklar için minik pastalar olacaktır.

Banh chung kabının etrafında toplanmak en heyecan verici, bağ kuran ve keyifli duygudur. Yakacak odun eklenmeli, sürekli su eklenmeli. Yanan odunun kokusu biraz keskin, dumanı keskin, çıtırtı sesi bahar atmosferini daha da sıcak kılıyor. Bahçede, doğanın güzelleştirme görevini "verdiği" erik ve kayısı ağaçları da parlak renkleriyle bitkin düşmüş. Ev sahibine, banh chung kabına bakıyorlar, baharı sabırsızlıkla bekliyorlar. Köyün Tet'i kutlama biçimi budur, ancak solgun bir zamanda, anıları canlandırma konusundaki coşkusu sayesinde güzellik korunmuştur. O, masalı, anıyı sadece bizim için değil, aynı zamanda köydeki birçok nesil genç ve çocuk için de saklamıştır. Ellerin ellere kenetlenmesi, anlamlı kekler yaratmak. Bu kristalleşme sadece bir yemek değil, kekin sıcaklığı ve aile sevgisini taşıması, çocukların ve yetişkinlerin coşkulu kahkahalarını sarmalamasıdır.

Eskiden, memleketimde buzdolabı yoktu; aileler genellikle kuyuyu büyük bir dolap olarak kullanırlardı. Keki kaynattıktan sonra çıkarır, yıkar ve birkaç saat ıslanması için kuyuya koyarlardı. Kuyudaki düşük sıcaklık, kekin "kendini korumasına" yardımcı oluyordu; hava nemli olsa bile bozulmazdı.

Endüstriyel hayat çok çabuk geçiyor. Kuş cıvıltılarıyla evime, bahçeye döndüğümde hayat yavaşlıyor, rahat ve huzurlu bir hal alıyor. Gürültülü dünyada bulamadığım şeyleri mutfakta, bahçede, herkesin bir araya gelip paylaştığı bir "ritüeli" yaşatmaya ve korumaya çalışan büyükbabamın ellerinde buluyorum. Sonuçta, Tet sırasında önemli olan hareketli atmosfer, coşkulu neşe!

DIEN KHANH

Hang Trong Caddesi – Hoan Kiem

Kaynak: https://www.sggp.org.vn/vui-vi-co-ong-giu-ky-uc-post724006.html