Triển vọng về “hành lang” đô thị sáng tạo

Do không còn thành phố Hội An để tham gia mạng lưới thành phố sáng tạo toàn cầu của UNESCO nên đã có những gợi mở về việc hình thành một “hành lang” đô thị sáng tạo cho Đà Nẵng.

Theo OECD, các đô thị có khả năng kết hợp giữa di sản và công nghiệp văn hóa thường đạt hiệu suất tăng trưởng kinh tế cao hơn 15 - 20% so với mô hình du lịch truyền thống.. Ảnh minh họa: XUÂN SƠN

Cơ hội nâng tầm đô thị sáng tạo

Đà Nẵng là một trong các đô thị ở Việt Nam tham gia Đề án phát triển mạng lưới thành phố sáng tạo trong hệ thống thành phố sáng tạo của UNESCO. Phát huy lợi thế của mình, thời gian qua Đà Nẵng đã mở rộng trọng tâm từ du lịch và công nghệ số tới các lĩnh vực khác như điện ảnh, nghệ thuật biểu diễn, âm nhạc.

Cách tiếp cận này lấy cơ sở từ phát triển nguồn nhân lực văn hóa, nâng cao chất lượng các chương trình, sự kiện văn hóa, đặc biệt là các dự án công nghệ thông tin, khởi nghiệp sáng tạo và phát triển cơ sở hạ tầng. Trên cơ sở cách tiếp cận đổi mới này, số lượng doanh nghiệp và không gian sáng tạo đã xuất hiện ngày một nhiều hơn tại Đà Nẵng, thu hút đáng kể nhân lực các chuyên ngành công nghiệp văn hóa đến sinh sống và làm việc.

“Ký ức Hội An” được vinh danh là ‘Sản phẩm du lịch sáng tạo nhất’ tại giải thưởng Du lịch Việt Nam 2025. Ảnh: QUỐC TUẤN

Trong khi đó, thành phố Hội An (cũ) đã gia nhập mạng lưới thành phố sáng tạo toàn cầu của UNESCO vào năm 2023 ở lĩnh vực thủ công và nghệ thuật truyền thống. Sau hợp nhất địa phương, tiềm lực phát triển thành phố sáng tạo của Đà Nẵng càng nâng cao khi đã hội tụ được cả giá trị truyền thống lẫn công nghệ hiện đại.

Điều cần làm đối với hai không gian sáng tạo Đà Nẵng và Hội An trong bối cảnh hiện nay là duy trì, thúc đẩy các thực hành sáng tạo đương đại, kết nối thị trường và công nghệ nhưng không đánh đổi hoặc làm phai nhạt bản sắc truyền thống. Theo khung đánh giá của OECD (Tổ chức Hợp tác và phát triển kinh tế) về các thành phố văn hóa - sáng tạo, các đô thị có khả năng kết hợp giữa di sản và công nghiệp văn hóa thường đạt hiệu suất tăng trưởng kinh tế cao hơn 15 - 20% so với mô hình du lịch truyền thống.

PGS-TS Đặng Văn Bài, Phó Chủ tịch Hội đồng Di sản văn hóa quốc gia cho rằng, khả năng đóng góp của Hội An cho phát triển công nghiệp văn hóa của Đà Nẵng là rất lớn và mang tính chiến lược, tập trung vào việc cung cấp nền tảng bản sắc, nguồn cảm hứng sáng tạo và thị trường tiêu thụ văn hóa chất lượng cao. Trong khi đó, với thế mạnh của mình, Đà Nẵng sẽ đóng vai trò là “bệ phóng” giúp thương mại hóa và mở rộng phạm vi ảnh hưởng của các giá trị văn hóa, sáng tạo đang tích hợp trong di sản Hội An.

Theo chuyên gia, Đà Nẵng và Hội An có thể tiến tới hình thành mô hình “song trục sáng tạo”. Ảnh: QUỐC TUẤN

Chờ đợi một “hành lang sáng tạo” kiểu mẫu

Theo Đề án phát triển mạng lưới thành phố sáng tạo trong hệ thống thành phố sáng tạo của UNESCO, Đà Nẵng được định hướng xây dựng hồ sơ thành phố sáng tạo ở lĩnh vực truyền thông trong giai đoạn 2027 - 2030. Sau sắp xếp đơn vị hành chính, hiện không còn đơn vị hành chính thành phố Hội An. Do đó, việc tham gia thành phố sáng tạo toàn cầu UNESCO sắp tới của Hội An trong không gian thành phố Đà Nẵng đang là vấn đề đặt ra.

Tại hội nghị tổng kết quy hoạch Di sản văn hóa thế giới Đô thị cổ Hội An giai đoạn 2012 - 2025 vừa diễn ra, chuyên gia gợi mở, định hướng phát triển các ngành công nghiệp văn hóa và du lịch của Hội An sắp tới cần được mở rộng theo hướng mỗi phường là một “điểm sáng tạo” trong hệ sinh thái văn hóa sáng tạo của Đà Nẵng. Trong đó, khu vực phường Hội An hiện nay có thể trở thành trung tâm trình diễn, kể chuyện di sản và lưu trú nghệ thuật. Các làng nghề Thanh Hà, Kim Bồng, Trà Quế duy trì vai trò sáng tạo thủ công, sản xuất nghề truyền thống. Còn khu vực Cửa Đại, Cẩm An, Cẩm Thanh… hướng tới mô hình du lịch sinh thái, ẩm thực và nghệ thuật biển.

PGS-TS. Nguyễn Thị Thu Phương, Viện trưởng Viện Văn hóa, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch Việt Nam cho hay, xu hướng chung cho thấy các đô thị sáng tạo không tồn tại biệt lập mà được thiết kế trong mối quan hệ vùng. Đà Nẵng và Hội An có thể tiến tới hình thành mô hình “song trục sáng tạo”. Trong đó, Đà Nẵng tiến tới gia nhập mạng lưới thành phố sáng tạo của UNESCO ở lĩnh vực nghệ thuật truyền thông còn Hội An là cụm di sản - nghệ thuật - thủ công truyền thống.

PGS-TS. Nguyễn Thị Thu Phương nhận định, sự kết nối giữa hai bên sẽ tạo nên hành lang sáng tạo vùng duyên hải miền Trung - một mạng lưới di sản - truyền thông có sức lan tỏa quốc gia. Cần đưa Đà Nẵng - Hội An vào danh mục thí điểm vùng sáng tạo văn hóa trong Chương trình mục tiêu quốc gia về văn hóa giai đoạn 2025 - 2035. Khi được kết nối bằng cơ chế điều phối vùng sáng tạo, cụm đô thị sáng tạo Hội An trong hệ sinh thái văn hóa sáng tạo Đà Nẵng còn có thể trở thành hình mẫu đầu tiên ở Đông Nam Á về liên kết hai đô thị trong cùng một không gian hành chính, góp phần định vị Việt Nam trên bản đồ sáng tạo toàn cầu.

Nguồn: https://baodanang.vn/trien-vong-ve-hanh-lang-do-thi-sang-tao-3308581.html