Ưu đãi thuế cho DNNVV năm 2025: Kỳ vọng cú hích thúc đẩy kinh tế

VTV.vn - Luật Thuế TNDN 2025 với mức ưu đãi 15 - 17% được kỳ vọng hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) tăng sức cạnh tranh cho doanh nghiệp.

Ngày 1/10/2025, Luật Thuế Thu nhập Doanh nghiệp số 67/2025/QH15 chính thức có hiệu lực, mở ra khung ưu đãi thuế được đánh giá là quan trọng nhất trong nhiều năm qua dành cho doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ. Theo quy định tại Điều 10 của Luật, doanh nghiệp có tổng doanh thu năm không quá 3 tỷ đồng sẽ được áp thuế suất 15%, trong khi doanh nghiệp có doanh thu từ trên 3 tỷ đến 50 tỷ đồng chịu thuế suất 17%. Doanh thu làm căn cứ xác định ưu đãi này là doanh thu của kỳ tính thuế trước liền kề.

Theo TS. Phạm Nữ Mai Anh (Khoa Thuế và Hải quan, Học viện Tài Chính), chính sách giảm thuế này có thể giúp doanh nghiệp nhỏ giữ lại dòng vốn, cân bằng thanh khoản và tái đầu tư. Với quy mô DNNVV lớn, chính sách này được kỳ vọng sẽ tác động rộng, thúc đẩy kinh tế nội địa.

Doanh nghiệp có tổng doanh thu năm không quá 3 tỷ đồng sẽ được áp thuế suất 15%.

Tuy nhiên, mức giảm này vẫn còn khiêm tốn nếu xét so với chi phí hoạt động hiện nay. Ông Mạc Quốc Anh, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Thành phố Hà Nội (Hanoisme), chỉ ra rằng, chi phí thuê mặt bằng, nhân công, điện sản xuất và nguyên vật liệu đang gia tăng mạnh, khiến phần "tiết kiệm thuế" không thể bù đắp toàn bộ chi phí. Thậm chí, đại diện VCCI cũng cho rằng nhiều doanh nghiệp nhỏ xem mức giảm này là "chưa thực sự hấp dẫn", đặc biệt trong bối cảnh chi phí hoạt động tăng nhanh hơn mức ưu đãi về thuế.

Ngày 1/10/2025, Luật Thuế Thu nhập Doanh nghiệp (TNDN) số 67/2025/QH15 chính thức có hiệu lực, mang đến mức thuế suất ưu đãi 15% - 17% cho doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ. Đây được xem là cú hích lớn nhằm hỗ trợ khu vực tư nhân – chiếm phần lớn doanh nghiệp ở Việt Nam, nhưng các chuyên gia cảnh báo cơ chế thực thi còn nhiều thách thức, rủi ro lạm dụng và chi phí tuân thủ cao.

Mặt khác, một điểm đáng lưu ý khác là tiêu chí doanh thu để hưởng ưu đãi. Luật quy định rõ ưu đãi không áp dụng cho doanh nghiệp con hoặc doanh nghiệp liên kết nếu bên mẹ (hoặc bên liên kết) không đáp ứng điều kiện. Chính điều này tạo nên "vùng xám" trong phân loại đối tượng ưu đãi. Song song đó, về chi phí tuân thủ, nhiều DNNVV lo ngại việc tách bạch doanh thu để chứng minh điều kiện được hưởng ưu đãi sẽ rất tốn kém. Một CEO công ty phần mềm ở Hà Nội chia sẻ rằng chi phí hành chính tăng cao như vậy sẽ làm giảm đáng kể lợi ích thực tế từ ưu đãi thuế.

Cơ chế cần nâng tầm để tránh "ưu đãi nửa vời"

Trên bình diện khu vực, thuế suất 15 - 17% mà Việt Nam áp dụng được đánh giá là tương đương hoặc thấp hơn nhiều nước trong ASEAN. Tuy vậy, các chuyên gia cảnh báo rằng nếu chỉ ưu đãi thuế suất mà không đi kèm các chính sách hỗ trợ đổi mới sáng tạo, thì ưu đãi khó phát huy tác dụng sâu.

TS Mạc Quốc Anh nhấn mạnh rằng, Singapore không chỉ giảm thuế mà còn có cơ chế khấu trừ R&D rất mạnh, hỗ trợ đổi mới sáng tạo và quản trị. Sự khác biệt này cho thấy Việt Nam đang thiếu một chính sách toàn diện để khuyến khích chuyển đổi số và đầu tư công nghệ trong khu vực DNNVV. Hơn nữa, TS. Tô Hoài Nam, Phó Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam cho rằng, ưu đãi thuế chỉ phát huy tác dụng khi doanh nghiệp có đủ kiến thức và công cụ để tận dụng. Thiếu hỗ trợ quản trị, thiếu đào tạo về thuế khiến nhiều DNNVV dù được hưởng ưu đãi nhưng lại không biết cách khai thác tối ưu, làm tăng nguy cơ chính sách chỉ nằm "trên giấy".

Ngoài ra, ở nhóm doanh nghiệp sản xuất, ông Trần Văn Bình – chủ xưởng cơ khí tại Hà Nội cho rằng, ưu đãi 17% trong 10 năm dành cho các dự án ươm tạo hoặc cơ sở hỗ trợ DNNVV là quá "xa vời" đối với doanh nghiệp truyền thống. Điều này dẫn đến nguy cơ rõ rệt: ưu đãi có thể không đến đúng đối tượng, thậm chí bị "chiếm dụng" bởi doanh nghiệp có tiềm lực tốt hơn.

Cuối cùng, một nguy cơ lớn nữa là lạm dụng ưu đãi. Nếu doanh nghiệp không tách bạch rõ thu nhập ưu đãi, hoặc cố gắng điều chỉnh doanh thu để nằm trong ngưỡng ưu đãi, cơ quan thuế có thể rất khó kiểm soát nếu giám sát không chặt. Hệ quả là thất thu ngân sách và tạo cạnh tranh không lành mạnh.

Giải pháp nào để ưu đãi thuế thực sự "chạm" tới DNNVV

Để chính sách ưu đãi thuế TNDN phát huy hiệu quả và tránh trở thành ưu đãi "nửa vời", các chuyên gia kinh tế đề xuất một lộ trình hành động toàn diện. Trước tiên, hỗ trợ mạnh về quản trị thuế cho DNNVV là yêu cầu cấp thiết. Cơ quan thuế và Bộ Tài chính cần tổ chức chương trình đào tạo định kỳ về quản trị thuế cho SMEs, giúp doanh nghiệp lập hồ sơ, tách thu nhập ưu đãi, kê khai minh bạch. Đồng thời, cần cung cấp công cụ kê khai miễn phí, ví dụ: phần mềm hỗ trợ tách thu nhập ưu đãi hoặc bộ mẫu hồ sơ chuẩn nhằm giảm chi phí hành chính.

Chi phí thuê mặt bằng, nhân công, điện sản xuất và nguyên vật liệu đang gia tăng mạnh, khiến phần "tiết kiệm thuế" không thể bù đắp toàn bộ chi phí.

Tiếp theo, cần mở rộng ưu đãi cho đổi mới sáng tạo là chiến lược dài hạn. Cơ chế nên bổ sung khấu trừ chi phí R&D, ưu đãi theo dự án công nghệ, ưu đãi cho doanh nghiệp xanh hoặc khởi nghiệp công nghệ cao. Bên cạnh đó, cần kết hợp ưu đãi thuế với các chính sách tín dụng ưu đãi để hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư đổi mới công nghệ.

Song song đó, tăng minh bạch và giám sát chặt chẽ là yếu tố đảm bảo kỷ luật ngân sách. Cơ quan thuế cần công bố công khai danh sách doanh nghiệp được hưởng ưu đãi, tăng cường kiểm tra định kỳ, kiểm toán để tránh lạm dụng. Hơn nữa, cần rà soát lại tiêu chí doanh thu để loại bỏ "vùng xám" và áp dụng thêm các tiêu chí phi tài chính như số lượng lao động hoặc loại hình ngành nghề ưu tiên để phân loại DNNVV một cách công bằng hơn.

Cố thể thấy, ưu đãi thuế TNDN 15 - 17% theo Luật 67/2025/QH15 là một bước tiến đáng kể trong chính sách phát triển doanh nghiệp tư nhân. Tuy nhiên, để chính sách này trở thành động lực thực sự cho hơn 98% doanh nghiệp Việt Nam, Nhà nước cần điều chỉnh theo hướng toàn diện hơn, từ hỗ trợ quản trị, công cụ kê khai, mở rộng ưu đãi cho đổi mới đến giám sát minh bạch. Nếu được triển khai đúng cách, ưu đãi thuế có thể trở thành đòn bẩy mạnh để DNNVV nâng cấp năng lực cạnh tranh trong ASEAN. Ngược lại, nếu chỉ dừng ở mức thuế suất, chính sách dễ rơi vào tình trạng "ưu đãi trên giấy" và bỏ lỡ cơ hội thúc đẩy khu vực doanh nghiệp nhỏ phát triển bền vững. Đây là lúc Nhà nước cần hành động quyết liệt để chính sách thực sự "chạm" tới doanh nghiệp, đưa DNNVV Việt Nam bứt phá trong thập kỷ mới./.

Nguồn: https://vtv.vn/uu-dai-thue-cho-dnnvv-nam-2025-ky-vong-cu-hich-thuc-day-kinh-te-100251121161844821.htm