Về an toàn khu Ba Xã

Cán bộ xã Tân Đoàn giới thiệu về nhà bia ghi dấu lịch sử an toàn khu Ba Xã

An toàn khu Ba Xã là khu vực gồm phố chợ Ba Xã (nay là thôn Ba Xã) và một số xã như Vân Nham, Quy Hậu, Kim Quan (đến năm 1947 gộp thành xã Tân Đoàn) thuộc huyện Điềm He cũ. Phố chợ Ba Xã cùng các thôn lân cận như Phai Rọ, Lùng Mán (nay gộp thành Phai Rọ - Lùng Mán) nằm trọn giữa những dãy núi trùng điệp, địa hình kín đáo, hiểm trở nhưng lại có lợi thế về giao thông khi thuận tiện kết nối với quốc lộ 1A cũ và quốc lộ 1B.

Điểm tựa của cách mạng

Trước cách mạng, huyện Điềm He đã được xây dựng trở thành an toàn khu quan trọng của tỉnh mà khu vực Ba Xã chính là trung tâm. Chính tại Ba Xã, ngày 24/8/1945, Tỉnh bộ Việt Minh đã họp quyết định thành lập ban chỉ đạo khởi nghĩa huy động lực lượng tiến vào giải phóng thị xã và cũng từ đây, ngày 25/8/1945 lực lượng vũ trang tuyên truyền của tỉnh và quần chúng cách mạng tiến về thị xã phối hợp với quần chúng cách mạng ở thị xã nổi dậy giành chính quyền.

Sau khi giành được chính quyền, lực lượng quân của Tưởng Giới Thạch, sau đó là quân Pháp thay nhau vào chiếm đóng tại Lạng Sơn. Tháng 11/1946, thực dân Pháp nổ súng khiêu khích tại núi Hang Dê, trước tình hình đó, các cơ quan tỉnh đã rút về Ba Xã để tổ chức chỉ đạo kháng chiến.

Trong những năm 1946 - 1947, Ba Xã là nơi hoạt động của các cơ quan Tỉnh ủy, Ủy ban hành chính của tỉnh, là nơi tập kết, huấn luyện các đơn vị bộ đội chủ lực của tỉnh và cũng là nơi đứng chân các cơ quan lãnh đạo của thị xã và huyện Cao Lộc.

Về căn cứ địa Ba Xã, chúng tôi may mắn được gặp cụ Đàm Văn Yên (sinh năm 1925), trú tại thôn Phai Rọ - Lùng Mán, xã Tân Đoàn. Cụ vẫn nhớ rõ và kể lại rằng, hang Phia Thình là nơi cán bộ tỉnh họp các cuộc họp quan trọng, mỗi lần họp có bộ đội, du kích canh gác hai vòng còn đồi Pò Danh là mỏm đất nhô cao giữa cánh đồng nên quân ta thường lên đó quan sát tình hình nhất là các tuyến giao thông quanh căn cứ. Khi cán bộ, bộ đội của tỉnh về hoạt động, người dân trong các thôn ai nấy đều quý mến, che chở. Được giác ngộ cách mạng từ sớm nên ngay sau cách mạng cụ cùng 6 thanh niên khác ở Tân Đoàn đã xung phong nhập ngũ và tích cực tham gia chiến đấu bảo vệ quê hương.

Không chỉ vậy, Nhân dân các dân tộc Ba Xã đều đồng tâm hưởng ứng phong trào “lọ gạo kháng chiến”, “hũ gạo kháng chiến” do Bác Hồ phát động. Ông Liễu Văn Dương, cán bộ Ủy ban MTTQ xã Tân Đoàn chia sẻ: "Khi còn nhỏ, ông bà tôi vẫn kể lại, sau cách mạng mặc dù nhà cũng còn nhiều khó khăn nhưng mỗi bữa khi đong gạo để nấu cơm đều dành dụm ra một nắm cho vào hũ để mang đi ủng hộ cách mạng”.

Cùng với đó, phong trào Bình dân học vụ tại Ba Xã cũng được thực hiện hiệu quả, đến năm 1950 hơn 50% dân số xã đã biết đọc, biết viết.

Tiếp nối truyền thống

Trong những năm kháng chiến chống Pháp, Ba Xã là hậu phương vững chắc cho phong trào cách mạng trong tỉnh, nơi đây đã bao bọc, chở che, nuôi dưỡng các cán bộ, chiến sĩ.

Tiếp nối truyền thống cách mạng, trong những năm qua, Đảng bộ, chính quyền xã Tân Đoàn đã lãnh đạo, chỉ đạo hoàn thành tốt các nhiệm vụ chính trị đề ra. Từ năm 2019, xã Tân Đoàn đã đạt chuẩn nông thôn mới. Về Tân Đoàn, tại trung tâm xã – thôn Ba Xã, nhà cao tầng mọc lên san sát dọc theo tuyến đường tỉnh 239. Là thôn trung tâm xã, lại có chợ Ba Xã là đầu mối giao thương giữa các xã lân cận nên kinh tế - xã hội của thôn cũng ngày càng khởi sắc. Được biết, thôn Ba Xã hiện chỉ có 4/142 hộ nghèo, chiếm 2,8%.

Thực hiện chủ trương sắp xếp các đơn vị hành chính và triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, xã Tân Đoàn, xã Tràng Phái thuộc huyện Văn Quan (cũ)và xã Tân Thành của huyện Cao Lộc (cũ) đã sáp nhập thành xã Tân Đoàn mới. Sau sắp xếp, bộ máy mới đã nhanh chóng ổn định hoạt động.

Trao đổi với chúng tôi, ông Lê Xuân Trường, Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy xã cho biết: Trong thời gian tới, Đảng ủy xã tiếp tục chỉ đạo thực hiện tốt công tác giáo dục chính trị tư tưởng, khơi dậy niềm tự hào về truyền thống cách mạng của quê hương trong mỗi cán bộ, đảng viên và người dân đồng thời lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện toàn diện các nhiệm vụ để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, sâu sát cơ sở, gần gũi nắm bắt tình hình Nhân dân, tạo đồng thuận thực hiện thắng lợi các mục tiêu, chỉ tiêu nghị quyết đại hội đảng các cấp đã đề ra.

Mới đây, theo Quyết định số 2549 ngày 27/11/2025 của UBND tỉnh về việc công nhận các xã An toàn khu trên địa bàn tỉnh sau sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã, xã Tân Đoàn là 1 trong 24 xã an toàn khu của tỉnh. Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân các dân tộc trong xã phấn khởi, vui mừng, xem đó là động lực để tiếp tục đoàn kết, chung sức xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp, phát triển và mang đậm bản sắc văn hóa.

Nguồn: https://baolangson.vn/ve-an-toan-khu-ba-xa-5068676.html