Đèn giao thông ở Nhật nổi bật với 3 màu: Đỏ, vàng, xanh lam (Ảnh: Shutterstock).
Ở hầu hết các quốc gia trên thế giới, màu sắc của đèn giao thông được coi là một "quy tắc bất thành văn", với đỏ là dừng, vàng là thận trọng, xanh lục là đi. Những tín hiệu này gần như trở thành phản xạ bản năng, không cần lời giải thích, vượt qua mọi rào cản về ngôn ngữ và văn hóa.
Tuy nhiên tại Nhật Bản, một đất nước nổi tiếng với những nét văn hóa đặc trưng, quy tắc này không hoàn toàn đúng. Cụ thể là hầu hết đèn “xanh” ở Nhật có sắc xanh lam thay vì xanh lục, khiến không ít du khách bối rối.
Khác biệt bắt nguồn từ... ngôn ngữ
Đèn giao thông ở Nhật cũng có 3 màu giống như quốc tế: đỏ, vàng, xanh. Nhưng điều kỳ lạ là màu xanh ở đây thiên về lam, thay vì xanh lá.
Hiện tượng này không phải là sai lệch kỹ thuật, mà có nguồn gốc từ lịch sử ngôn ngữ Nhật Bản. Trong tiếng Nhật cổ, từ "ao" – vốn để chỉ màu xanh lam – đã từng được dùng để gọi cả xanh lục, xanh nước biển và các sắc độ trung gian.
Mặc dù hiện nay, tiếng Nhật hiện đại đã có từ "midori" để chỉ màu xanh lục, sự phân biệt này vẫn chưa hoàn toàn phổ biến trong văn hóa đại chúng. Người Nhật vẫn thường gọi các sự vật xanh lục là "ao", như trong các cụm từ "aoringo" (táo xanh) hay "aoyama" (núi xanh).
Đèn giao thông dành cho người đi bộ ở Nhật cũng dùng màu xanh lam thay vì xanh lục (Ảnh: Getty).
Sự mơ hồ trong nhận thức về màu sắc này khiến chính phủ Nhật Bản khi ban hành tiêu chuẩn cho đèn giao thông vào năm 1973, đã chọn một sắc xanh lục gần nhất với xanh lam. Điều này được cho là nhằm duy trì sự nhất quán trong ngôn ngữ và thẩm mỹ văn hóa.
Điều đó lý giải vì sao một số đèn giao thông ở Nhật trông như màu xanh lam, đặc biệt là ở những khu vực vẫn sử dụng hệ thống cũ.
Cảm nhận màu sắc: Khoa học hay chủ quan?
Sự khác biệt về màu đèn giao thông ở Nhật Bản còn khơi gợi một chủ đề sâu rộng hơn: Đó là việc gọi tên và cảm nhận màu sắc theo đặc điểm văn hóa và cá nhân.
Một thí dụ nổi tiếng là bài kiểm tra trực tuyến IsMy.Blue, trong đó người dùng được yêu cầu phân loại các dải màu nằm giữa xanh lục và xanh lam. Kết quả cho thấy không có sự đồng thuận tuyệt đối, ngay cả giữa những người nói cùng một ngôn ngữ.
Điều tương tự từng được ghi nhận ở thời Hy Lạp cổ đại, khi cách gọi tên màu sắc không dựa nhiều vào bước sóng ánh sáng, mà thường liên kết với chất liệu, độ sáng, độ phản chiếu. Đây là một cách định nghĩa màu sắc rất khác với ngày nay.
Trở lại với Nhật Bản, có thể thấy rằng màu xanh lam trên đèn giao thông không chỉ là một lựa chọn mang tính kỹ thuật, mà là sự phản ánh sâu xa của tầng ngôn ngữ và văn hóa đã hình thành qua nhiều thế kỷ.
Bởi đó, nếu một ngày bạn đứng giữa ngã tư ở Tokyo và thấy đèn “xanh lam” bật sáng, hãy yên tâm bước tiếp. Đối với người Nhật, đó vẫn là đèn xanh – chỉ là xanh theo cách của họ.
Nguồn: https://dantri.com.vn/khoa-hoc/vi-sao-den-giao-thong-o-nhat-co-mau-xanh-lam-20250616110452585.htm
Bình luận (0)