Ba cấu phần tạo nền tảng vững chắc cho quá trình xây dựng và vận hành quốc gia số

Việc ban hành Khung kiến trúc dữ liệu quốc gia, Khung quản trị, quản lý dữ liệu và Từ điển dữ liệu dùng chung đánh dấu bước đi quan trọng trong lộ trình phát triển dữ liệu quốc gia. Ba cấu phần này tạo thành nền móng cốt lõi cho việc xây dựng, vận hành và mở rộng quốc gia số trong giai đoạn tới.

Sơ đồ tổng quát Khung kiến trúc dữ liệu quốc gia.

Ngày 4/11/2025, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định 2439-QĐ/TTg chính thức ban hành bộ tài liệu “Khung kiến trúc dữ liệu quốc gia, Khung quản trị – quản lý dữ liệu quốc gia và Từ điển dữ liệu dùng chung (Phiên bản 1.0)”.

Theo nội dung của Quyết định, Khung kiến trúc dữ liệu quốc gia đóng vai trò như bản thiết kế tổng thể, quy định cấu trúc, phân tầng, tiêu chuẩn kỹ thuật và cách thức liên thông giữa các cơ sở dữ liệu quốc gia, cơ sở dữ liệu chuyên ngành, cơ sở dữ liệu địa phương và các hệ thống thông tin thuộc các cơ quan trong toàn bộ hệ thống chính trị.

Hình minh họa dưới đây cho thấy cấu trúc tổng quan của khung kiến trúc dữ liệu quốc gia, bao gồm các tầng dữ liệu, cơ chế kết nối và các lớp bảo đảm an ninh – an toàn.

Song song với đó, Khung quản trị – quản lý dữ liệu quốc gia đưa ra tập hợp các nguyên tắc, quy trình và cơ chế tổ chức nhằm bảo đảm dữ liệu được thu thập, lưu trữ, kết nối, chia sẻ, mở và bảo vệ một cách thống nhất, khoa học và hiệu quả. Khung này xác định rõ vai trò và trách nhiệm của từng chủ thể trong toàn bộ vòng đời dữ liệu, từ khâu tạo lập đến khai thác.

Thành phần thứ ba, Từ điển dữ liệu dùng chung, là công cụ chuẩn hóa. Đây là hệ thống định nghĩa, mô hình ngữ nghĩa và quy tắc chuẩn hoá các trường dữ liệu, nhằm thống nhất tên gọi, nội hàm nghiệp vụ và tiêu chuẩn kỹ thuật cho dữ liệu trong các hệ thống thông tin của bộ, ngành và địa phương. Nhờ đó, dữ liệu có thể được chia sẻ, kết nối và sử dụng xuyên suốt giữa các cơ quan mà không gặp tình trạng sai lệch hoặc không tương thích.

Bộ tài liệu nêu trên được áp dụng cho toàn bộ các cơ quan trong hệ thống chính trị từ trung ương đến địa phương: các bộ, cơ quan ngang bộ, UBND tỉnh/thành phố, các tổ chức chính trị – xã hội, các cơ quan tư pháp và các đơn vị có liên quan trong hoạt động quản lý và khai thác dữ liệu.

Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh rằng việc thiết lập đồng bộ ba cấu phần này chính là nền tảng để hình thành hệ sinh thái dữ liệu quốc gia thống nhất, an toàn và khai thác hiệu quả. Khi được áp dụng rộng rãi, bộ khung sẽ tạo điều kiện kết nối, chia sẻ và sử dụng dữ liệu phục vụ công tác chỉ đạo, điều hành, phát triển kinh tế – xã hội và thúc đẩy chuyển đổi số trên phạm vi toàn quốc.

Khung kiến trúc dữ liệu của bộ, ngành và địa phương sẽ được xây dựng theo bộ tiêu chuẩn chung quy định tại Quyết định 2439, bảo đảm thống nhất về nguyên tắc, mô hình dữ liệu và phương thức kết nối.

Theo phân công của Chính phủ, Bộ Công an là cơ quan chủ trì ban hành quy định, tiêu chuẩn và hướng dẫn kỹ thuật liên quan đến dữ liệu dùng chung, kết nối – chia sẻ dữ liệu và an ninh, an toàn dữ liệu; đồng thời giám sát việc thực thi thống nhất ba cấu phần gồm Khung kiến trúc, Khung quản trị và Từ điển dữ liệu dùng chung.

Trung tâm Truyền thông KH&CN

Nguồn: https://mst.gov.vn/ba-cau-phan-tao-nen-tang-vung-chac-cho-qua-trinh-xay-dung-va-van-hanh-quoc-gia-so-197251202044827382.htm