Bắc Ninh: Thúc đẩy ứng dụng khoa học, kỹ thuật trong doanh nghiệp tư nhân

“Cái khó bó cái khôn”

Theo thống kê, tính đến nay, trên địa bàn tỉnh có 45,37 nghìn doanh nghiệp. Trong số đó có khoảng 2,58 nghìn doanh nghiệp vốn đầu tư nước ngoài (FDI). Theo đánh giá của Sở Tài chính, trừ doanh nghiệp FDI, hầu hết là doanh nghiệp nhỏ và vừa, sở hữu số vốn khiêm tốn. Nhiều doanh nghiệp chậm ứng dụng tiến bộ khoa học, công nghệ. Nguyên nhân chính là do thiếu vốn và trình độ lực lượng sản xuất còn thấp.

Ông Nguyễn Tiến Nga, Giám đốc Công ty trách nhiệm hữu hạn Cơ khí chính xác Thành Phát kiểm tra sản phẩm.

Đơn cử như Công ty cổ phần Gạch gốm cổ Bắc Giang, đóng tại phường Đa Mai, tiền thân là Xí nghiệp Sứ Sông Thương (được thành lập từ những năm 60 của thế kỷ trước). Khi mới thành lập, Xí nghiệp Sứ Sông Thương chủ yếu sản xuất các loại đồ dùng gia đình bằng sứ. Sau nhiều lần chuyển đổi mô hình hoạt động, đến nay xí nghiệp chuyển thành Công ty cổ phần Gạch gốm cổ Bắc Giang. Hiện đơn vị chuyên sản xuất sản phẩm gạch đất nung giả cổ. Quy trình sản xuất thủ công với các hệ thống lò bầu được xây dựng từ những năm 70 của thế kỷ trước đã cũ nát. Loại lò đốt này có cột ống khói thấp (từ 7-8 m), không có hệ thống xử lý khói, bụi.

Nhiên liệu dùng nung gốm chủ yếu là than, củi. Khói, bụi bay ra gây ô nhiễm môi trường. Sau nhiều lần báo chí phản ánh, năm 2023, Công ty đầu tư hệ thống xử lý khói, bụi song chỉ sau hơn một năm đã bị hỏng. Hiện doanh nghiệp vẫn nung đốt gạch theo phương pháp thủ công mà hàng trăm năm trước người dân đã làm. Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này là do Công ty cổ phần Gạch gốm cổ Bắc Giang hạn chế về nguồn vốn, chỉ áp dụng kinh nghiệm vào sản xuất, không có khả năng đầu tư dây chuyền sản xuất hiện đại.

Ông Đinh Hồng Quân, Chủ tịch Hội Doanh nghiệp cơ khí Bắc Giang cho biết, lĩnh vực cơ khí chế tạo đóng vai trò then chốt trong phát triển kinh tế - xã hội và công nghiệp hiện đại. Ngành cơ khí tạo ra máy móc, thiết bị và công cụ hỗ trợ cho nhiều ngành nghề khác, giúp tăng năng suất, giảm sức lao động, nâng chất lượng cuộc sống. Tuy nhiên, hiện không chỉ Công ty cổ phần Gạch gốm cổ Bắc Giang, ngay cả những doanh nghiệp cơ khí trên địa bàn tỉnh cũng đang gặp tình trạng “cái khó bó cái khôn”. Đó là thiếu vốn, thiếu mặt bằng sản xuất và nhân lực chất lượng cao nên khó đầu tư dây chuyền sản xuất hiện đại. Theo ông Quân, các doanh nghiệp nói chung và doanh nghiệp cơ khí nói riêng cần được tạo điều kiện về vốn vay, tiếp cận đất đai, đặc biệt là đổi mới công nghệ. Có như vậy mới có thể tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Hỗ trợ thiết thực

Xác định kinh tế tư nhân, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ và vừa có vị trí, vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội, thời gian qua, Nhà nước và chính quyền các địa phương đã có nhiều cơ chế, chính sách hỗ trợ. Các quy định hỗ trợ được cụ thể hóa trong Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa năm 2017 và các văn bản hướng dẫn thi hành như Nghị định 80/2021/NĐ-CP của Chính phủ, bao gồm nhiều hình thức hỗ trợ khác nhau: Từ tài chính, tín dụng, thuế, kế toán đến tiếp cận công nghệ, mặt bằng sản xuất, đào tạo nguồn nhân lực, mở rộng thị trường và các dịch vụ tư vấn pháp lý, thông tin.

Theo Sở Công Thương, trong giai đoạn 2021-2025, bằng nguồn kinh phí khuyến công, Trung tâm Phát triển công thương Bắc Ninh số 1 và số 2 (thuộc Sở) đã hỗ trợ hơn 100 doanh nghiệp ứng dụng công nghệ, máy móc thiết bị, hệ thống quản lý tiên tiến trong sản xuất, kinh doanh với tổng kinh phí hàng chục tỷ đồng. Chỉ tính tại Trung tâm Phát triển công thương Bắc Ninh số 1 (trước đây là Trung tâm Khuyến công và Xúc tiến thương mại tỉnh Bắc Giang) đã hỗ trợ 1 mô hình trình diễn kỹ thuật sản xuất sản phẩm mới là ván ép phủ phim trên địa bàn huyện Lục Nam (cũ); hỗ trợ 73 cơ sở công nghiệp nông thôn ứng dụng máy móc thiết bị tiên tiến vào sản xuất các sản phẩm thuộc những ngành công nghiệp có tiềm năng, thế mạnh ở địa phương như: Công nghiệp chế biến nông, lâm sản, thực phẩm và đồ uống; sản xuất, gia công cơ khí, thủ công mỹ nghệ… với tổng kinh phí hỗ trợ 18,6 tỷ đồng. Thông qua chính sách này góp phần thay đổi nhận thức và nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh của các chủ thể.

Ông Nguyễn Tiến Nga, Giám đốc Công ty trách nhiệm hữu hạn Cơ khí chính xác Thành Phát, phường Bắc Giang cho biết: Đầu năm 2025, doanh nghiệp được hỗ trợ 2 máy cắt dây nhiều lần mới, hiện đại. Tổng giá trị hợp đồng 665,5 triệu đồng, trong đó, doanh nghiệp được hỗ trợ 300 triệu đồng. Nhờ có mắt cắt này, doanh nghiệp sản xuất các thiết bị khuôn mẫu đúc nhựa với các khớp nối chính xác, độ khít gần như tuyệt đối, đáp ứng những đơn hàng đòi hỏi chính xác cao. Với 2 máy cắt hiện đại, dự kiến giá trị sản xuất của Công ty tăng thêm 60%/năm so với thời điểm trước khi mua máy.

Từ năm 2022 đến nay, chỉ riêng Sở Khoa học và Công nghệ Bắc Giang (trước khi sáp nhập) đã tư vấn, hướng dẫn, hỗ trợ 15 doanh nghiệp xây dựng và công bố tiêu chuẩn áp dụng đối với 24 sản phẩm, hàng hóa; tổ chức 2 lớp tập huấn kiến thức kỹ năng về đổi mới công nghệ, quản trị công nghệ, quản trị tài sản trí tuệ của doanh nghiệp, phát triển tài sản trí tuệ với khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, các giải pháp vận hành cho 240 doanh nghiệp, hộ sản xuất làng nghề...

Mặc dù đã đạt một số kết quả song theo đánh giá của Sở Khoa học và Công nghệ, hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp tư nhân áp dụng khoa học, kỹ thuật vẫn còn điểm hạn chế. Chưa có nhiều dự án hỗ trợ doanh nghiệp áp dụng tiêu chuẩn, công cụ, mô hình, phương pháp quản lý tiên tiến, công bố hợp chuẩn và áp dụng truy xuất nguồn gốc.

Ông Ngô Chí Vinh, Chủ tịch Liên hiệp Các hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh cho rằng, hỗ trợ ứng dụng khoa học, kỹ thuật cho khu vực kinh tế tư nhân là giải pháp cần thiết trong giai đoạn hiện nay. Tuy nhiên, việc hỗ trợ cần bảo đảm thực chất, tránh bị lợi dụng, nhất là trong cấp giấy chứng nhận “Doanh nghiệp khoa học và công nghệ”. Các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp do địa phương thiết kế phải đi vào cuộc sống. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp cần tập trung thực hiện chuyển đổi số; chủ doanh nghiệp nâng cao nhận thức, chuyển đổi công nghệ sản xuất theo hướng xanh, sạch, thân thiện môi trường thì mới có cơ hội tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Bài, ảnh: Thế Đại

Nguồn: https://baobacninhtv.vn/bac-ninh-thuc-day-ung-dung-khoa-hoc-ky-thuat-trong-doanh-nghiep-tu-nhan-postid421606.bbg