Bảo đảm tính khả thi, giữ vững đặc thù khi tích hợp 03 Chương trình mục tiêu quốc gia

Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, sáng 05/12, đại biểu Trần Thị Hoa Ry, Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội (đại biểu thuộc Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Cà Mau) đã có ý kiến yêu cầu lượng hóa mục tiêu, bảo đảm nguồn lực và giữ vững tính đặc thù khi thực hiện chủ trương tích hợp 03 Chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2026 - 2035.

Đại biểu Trần Thị Hoa Ry phát biểu tại hội trường.

Tích hợp để tinh gọn, tránh trùng lặp nhưng phải tôn trọng đặc thù vùng dân tộc thiểu số
Đại biểu Trần Thị Hoa Ry nhất trí với chủ trương tích hợp 03 Chương trình mục tiêu quốc gia nhằm khắc phục những hạn chế, bất cập giai đoạn trước; giảm đầu mối quản lý; giảm thủ tục hành chính; tránh trùng lắp nội dung; nâng cao hiệu quả hướng dẫn, giám sát và tổ chức thực hiện.

Theo đại biểu Trần Thị Hoa Ry, nếu được triển khai đúng cách, việc tích hợp sẽ tạo sức mạnh cộng hưởng giữa các mục tiêu, nguồn lực và dự án; đồng thời, giúp các địa phương chủ động hơn trong bố trí vốn, lồng ghép nhiệm vụ và tổ chức thực hiện chương trình.

Tuy nhiên, đại biểu Trần Thị Hoa Ry nhấn mạnh: “Việc tích hợp cần chú ý đầy đủ đến mục tiêu, địa bàn, nội dung, chính sách đặc thù của vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi - Đây là những yếu tố cốt lõi, không thể giản lược.”

Đại biểu Trần Thị Hoa Ry đề nghị tiếp tục rà soát, bảo đảm sự tương thích và thống nhất với quan điểm của Chính phủ tại Tờ trình: Giữ nguyên nội dung cốt lõi, nâng cao mục tiêu, chỉ tiêu cụ thể, phù hợp với bối cảnh phát triển mới của đất nước.

Mục tiêu phải được lượng hóa rõ ràng, phù hợp nguồn lực và thực tiễn

Đánh giá về hệ thống mục tiêu của Chương trình, đại biểu Trần Thị Hoa Ry cho rằng, phần mục tiêu tổng quát đã kế thừa những kết quả quan trọng của giai đoạn trước, tuy nhiên cần hoàn thiện mạnh mẽ hơn trên ba phương diện:

Lượng hóa đầy đủ mục tiêu tổng quát và cụ thể

Các mục tiêu như nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh; giảm nghèo đa chiều; phát triển bao trùm, bền vững; bảo đảm quyền lợi và nâng cao đời sống đồng bào dân tộc thiểu số…cần được thể hiện bằng chỉ tiêu định lượng, nhằm bảo đảm tính khả thi và cơ sở đánh giá.

Đại biểu nhắc lại tinh thần kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội: “Không đặt mục tiêu quá rộng, quá cao, thiếu căn cứ, thiếu tính khả thi.”

Thiếu cơ sở khoa học để xác định mục tiêu cụ thể cho toàn giai đoạn

Hiện nay, các bộ tiêu chí quan trọng như chuẩn nông thôn mới, chuẩn nghèo đa chiều, phân định vùng dân tộc thiểu số và miền núi theo quy định mới vẫn đang trong quá trình hoàn thiện. Đây là những căn cứ nền tảng để các địa phương rà soát số liệu, xây dựng mục tiêu cho giai đoạn 2026 - 2035.

Quốc hội chỉ nên quy định mục tiêu khung

Để bảo đảm sự linh hoạt và phù hợp thực tiễn, đại biểu Trần Thị Hoa Ry đề xuất: “Nếu Quốc hội thông qua chủ trương tại kỳ họp này, nghị quyết chỉ nên quy định mục tiêu mang tính khung; giao Chính phủ quyết định các chỉ tiêu cụ thể khi phê duyệt chương trình.”
Vốn đối ứng địa phương: Cần xem xét lại để tránh vượt quá khả năng cân đối

Một trong những nội dung được đại biểu Trần Thị Hoa Ry nêu bật tại hội trường là tính khả thi của cơ cấu nguồn vốn, đặc biệt là vốn ngân sách địa phương.

Theo dự kiến, giai đoạn 2026 - 2030: Ngân sách Trung ương 100 nghìn tỷ đồng, ngân sách địa phương 400 nghìn tỷ đồng. Điều này đồng nghĩa địa phương phải đảm nhận tới 80% nguồn lực, tạo áp lực rất lớn đối với các tỉnh nghèo, vùng dân tộc thiểu số và miền núi - nơi ngân sách vốn hạn hẹp.

Đại biểu Trần Thị Hoa Ry đề nghị: Vốn đối ứng của địa phương không vượt quá 10% đối với các hợp phần thuộc vùng dân tộc thiểu số và miền núi; phân bổ nguồn lực phải rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm; nguồn vốn giao về địa phương cần thông báo sớm, phân bổ kịp thời, ưu tiên cho các nội dung đặc thù, giải quyết các điểm nghẽn lớn.

Đồng thuận kéo dài thời gian giải ngân nhưng phải làm rõ trách nhiệm

Về đề xuất của Chính phủ kéo dài thời gian thực hiện và giải ngân vốn ngân sách Nhà nước của các Chương trình mục tiêu quốc gia đến hết ngày 31/12/2026, đại biểu Trần Thị Hoa Ry cơ bản đồng tình, nhằm tạo điều kiện để địa phương hoàn thành dự án đang triển khai.

Tuy nhiên, đại biểu Trần Thị Hoa Ry nhấn mạnh, cần phải làm rõ thẩm quyền và trách nhiệm trong giải ngân vốn kéo dài; xác định phương án xử lý các khoản vốn mà chương trình đã đạt mục tiêu, không còn đối tượng thụ hưởng, tránh lãng phí nguồn lực.

Góp phần hoàn thiện chính sách, nâng cao hiệu quả chương trình mục tiêu quốc gia
Kết thúc phát biểu, đại biểu Trần Thị Hoa Ry khẳng định những góp ý tập trung vào việc bảo đảm tính khả thi, tính bền vững và hiệu quả đầu tư công của các Chương trình mục tiêu quốc gia trong giai đoạn tới.

Từ tính đặc thù của vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đến yêu cầu lượng hóa mục tiêu, phân bổ nguồn lực hợp lý, đại biểu nhấn mạnh: “Tích hợp để tinh gọn, hiệu quả nhưng không được giản lược những chính sách đặc thù, thiết yếu của đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.”

Đây là những nội dung quan trọng, góp phần định hướng việc hoàn thiện chủ trương đầu tư, bảo đảm các chương trình mục tiêu quốc gia thực sự đi vào cuộc sống, đáp ứng yêu cầu phát triển trong giai đoạn mới. 

Nguồn: https://www.camau.gov.vn/thoi-su-chinh-tri/bao-dam-tinh-kha-thi-giu-vung-dac-thu-khi-tich-hop-03-chuong-trinh-muc-tieu-quoc-gia-291986