Bước tiến quan trọng cải thiện môi trường đầu tư

Luật Đầu tư vừa được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ Mười, và có hiệu lực thi hành từ ngày 1/3/2026 với nhiều quy định mới, cắt giảm mạnh các thủ tục hành chính, giảm tiền kiểm, tăng cường hậu kiểm. Luật được đánh giá là tạo không gian pháp lý thông thoáng, minh bạch nhằm cải thiện môi trường đầu tư, thúc đẩy kinh tế phát triển.

Điều kiện đầu tư kinh doanh là một trong những vấn đề được người dân và doanh nghiệp rất quan tâm, bởi không ít quy định về điều kiện, thủ tục “quá chặt” đã vô hình trung trở thành rào cản đối với một số ngành, nghề.

Thời gian qua, tạo môi trường kinh doanh thông thoáng, minh bạch là vấn đề luôn được Đảng và Nhà nước đặc biệt quan tâm. Trong đó, Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân cũng nêu rõ: tạo môi trường kinh doanh thông thoáng, minh bạch, ổn định, an toàn, dễ thực thi, chi phí thấp. Trên cơ sở đó, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số: 198/2025/QH15 về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân. Theo đó, nhằm cải thiện môi trường kinh doanh, Quốc hội yêu cầu: hoàn thiện hệ thống pháp luật, xóa bỏ các rào cản tiếp cận thị trường, bảo đảm môi trường kinh doanh thông thoáng, minh bạch, rõ ràng, nhất quán, ổn định lâu dài, dễ tuân thủ, chi phí thấp. Thực hiện chuyển mạnh từ tiền kiểm sang hậu kiểm gắn với nâng cao hiệu lực, hiệu quả kiểm tra, giám sát. Chuyển việc quản lý điều kiện kinh doanh từ cấp phép, chứng nhận sang thực hiện công bố điều kiện kinh doanh và hậu kiểm, trừ một số ít lĩnh vực bắt buộc phải thực hiện thủ tục cấp phép theo quy định và thông lệ quốc tế.

Luật Đầu tư (sửa đổi) tại Kỳ họp thứ Mười vừa qua cắt giảm 38 ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện, đã thể hiện triệt để tinh thần chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm nhằm giảm các thủ tục hành chính không cần thiết. Để bảo đảm tính minh bạch, Luật quy định rõ: Chính phủ công bố Danh mục ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện cần thiết phải cấp phép, chứng nhận trước khi thực hiện hoạt động đầu tư kinh doanh và Danh mục ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện phải chuyển phương thức quản lý điều kiện kinh doanh từ cấp phép, chứng nhận sang công bố yêu cầu, điều kiện kinh doanh để quản lý theo phương thức hậu kiểm.

Luật cũng đơn giản hóa thủ tục đầu tư ra nước ngoài, trong đó bãi bỏ thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư ra nước ngoài và thu hẹp diện dự án phải thực hiện thủ tục cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư ra nước ngoài. Chính phủ sẽ quy định chi tiết về các dự án không phải thực hiện thủ tục cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư ra nước ngoài. Quy định này nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư, các doanh nghiệp trong nước vươn ra thị trường quốc tế.

Nếu như Luật Đầu tư 2020 yêu cầu có dự án trước rồi mới được thành lập doanh nghiệp, thì Luật Đầu tư (sửa đổi) lần này cho phép nhà đầu tư nước ngoài thành lập doanh nghiệp mà không cần có dự án đầu tư trước, nhưng phải đáp ứng điều kiện tiếp cận thị trường. Đây được đánh giá là bước thay đổi lớn về tháo gỡ các điều kiện thủ tục, giúp môi trường đầu tư thông thoáng hơn; thúc đẩy thu hút FDI vào đầu tư thị trường trong nước.

Bên cạnh đó, một điểm mới đáng chú ý nữa, đó là Luật đã mở rộng áp dụng thủ tục đầu tư đặc biệt cho nhiều dự án trong khu chức năng, chuyển mạnh từ tiền kiểm sang hậu kiểm. Theo đó, nhà đầu tư được quyền lựa chọn đăng ký đầu tư theo quy định với dự án đầu tư tại khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao, khu công nghệ số tập trung, khu thương mại tự do, trung tâm tài chính quốc tế và khu chức năng trong khu kinh tế, trừ dự án phải chấp thuận chủ trương đầu tư theo quy định của Chính phủ. Dự án đăng ký đầu tư theo quy định về thủ tục đầu tư đặc biệt không phải thực hiện thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư, thẩm định công nghệ, lập báo cáo đánh giá tác động môi trường, lập quy hoạch chi tiết, cấp Giấy phép xây dựng và các thủ tục để được phê duyệt, chấp thuận, cho phép trong lĩnh vực xây dựng, phòng cháy, chữa cháy. Nhà đầu tư phải có văn bản cam kết đáp ứng điều kiện, tiêu chuẩn, quy chuẩn theo quy định của pháp luật về xây dựng, bảo vệ môi trường, phòng cháy, chữa cháy. Cơ quan có thẩm quyền sẽ hậu kiểm thay vì tiền kiểm.

Với nhiều quy định mới, thể hiện tinh thần quyết tâm chuyển từ cơ chế “tiền kiểm” sang “hậu kiểm”, Luật Đầu tư sẽ tạo khung pháp lý thông thoáng để thúc đẩy môi trường đầu tư ngày càng hấp dẫn, hiệu quả và cạnh tranh hơn, góp phần thực hiện mục tiêu tăng trưởng kinh tế hai con số trong thời gian tới.

Nguồn: https://daibieunhandan.vn/buoc-tien-quan-trong-cai-thien-moi-truong-dau-tu-10400647.html